Enflasyon muhasebesi ile birlikte bilançolara bakışta bir paradigma değişimi yaşanabileceği ihtimali ile ve aynı zamanda piyasanın kime nasıl ve ne prim vereceği konusunda kendi kafamın çok da net olmadığı bir dönem olması itibariyle burada portföy paylaşımı yapmanın burayı okuyanlarca yanlış yönlendirmelere neden olabileceğini düşündüğümden ötürü epeyce bir süre sadece ve sadece teknik ve teorik konulara yer vereceğim.
Paradigma değişikliği babında en basitinden, PD/A ve PD/DD gibi dededen kalma diye piyasanın çok da önemsemediği rasyolar piyasanın gözünde değer kazanabilecek..
PD/DD'nin neden değer kazanabileceğini teorik olarak şöyle söyleyeyim: Bir şirket 5 PD/DD ile yani net varlıklarının / öz kaynaklarının 5 katı işlem görürken piyasa onu pahalı bulmayabiliyordu, bunun 2 temel sebebi mevcut:
1. Sebep: Piyasa aktörleri şirketlerin net varlıklarının enflasyon nedeniyle gerçek değerini yansıtmadığı ve gerçekçi PD/DD değerlerinin görünen değerlerden çok çok aşağılarda olduğu konusunda ifade edilmeyen zımnen bir görüş birliği içerisinde idi.
2. Sebep: Şirketlerin satışlarında ve kârlarında enflasyon etkisi doğrudan yansıdığı için, bilançolarda hâla eski değerleri ile muhafaza edilen varlıklardan ziyade gerçekçi fiyatları daha çok yansıttığı için kazançlara bağlı değerlemelerin yapılmasının daha mantıklı olduğu konusunda da piyasa aktörleri ifade edilmeyen zımnen bir görüş birliği içerisinde idi.
Enflasyon muhasebesi çerçevesinde bu durumda aslında bir düzeltme söz konusu olacak. Varlıklar ve net varlıklar bir nevi bugünkü değerlerine getirilmiş olacak. Elbette bunun varlıklara ve net varlıklara güncel değerler kazandırdığı için pozitif katkısı olsa da gelir tablolarının ticari gelirler kısmına negatif etkileri de olacaktır. Bu nasıl olacak? Stoklardaki değer artışı ama az ama çok brüt kârı azaltacak, ayrıca duran varlıklar değer kazanacağı için bunların amortisman değerleri de yükselecektir ve bu da ticari gelir tablolarında bir maliyet kalemi olarak kullanıldığı için ticari net kârı azaltıcı etki yapacaktır. Amortismanlardaki bu ciddi yükselme durumu özellikle tanımı ve değeri itibariyle amortismanların maliyet olarak dahil edilmediği FAVÖK değeri ile amortismanların maliyet olarak dahil edildiği Net Kâr arası makası fazlasıyla büyütecektir. Bu durumda kısmen birbirinin sağlamasını yapan F/K ve FD/FAVÖK değerleri birbirinden fazlasıyla uzaklaşacak, piyasanın kafası bu konuda hangisine daha çok ehemmiyet verilmesi konusunda hepten karışacaktır.
Bir de 5 PD/DD ile işlem gördüğü düşünülen bir şirketin bir anda 0,50 PD/DD ile işlem görür hale gelmesi piyasanın dikkatini PD/DD'lere yoğunlaştıracaktır. Çünkü kazançları ne olursa olsun, bir şirket net varlıklarının yarısı fiyatta işlem görüyor ise teknik olarak ucuz demektir aslında. İşleri de çok kötü değilse, bu durumda bu şirketi almaktan kaçınmanın çok da fazla esprisi olmayacaktır.
5 PD/DD'den 0,50 PD/DD'ye düşebilecek kadar büyük farklılıklar olabilecek mi? Aslında bazı şirketlerde bu denli farkların olabileceğini söylemek pekala mümkün. Unutmayın enflasyon muhasebesi tek bir bilanço dönemi için enflasyon düzeltmesi değil. 2004 yılı sonundan itibaren bilançolarda taşınan her bir parasal olmayan varlığın bilançoya giriş tarihinden günümüze kadar yapılacak düzeltmelerle güncel değerine getirilmesi durumu. Çok enteresan ve büyük oranlarda PD/DD değişimleri görmek mümkün bu durumda, özellikle çok fazla duran varlık taşıyan şirketlerde. Bununla ilgili bir örnek çalışma yapmayı düşünüyorum, bu düzeltmelerin bazı şirketlerin varlıklarını ne kadar etkileyebileceğini göstermek açısından.
Yer İmleri