Bankaların bilanço üzerinde açık pozisyonu yok(kamu bankaları hariç),2001 Ekonomik krizinden sonra kurulan BDDK bu konuda katı kısıtlamalar getirmişti.
Ama bankaların döviz pozisyon riski olmadığını söyleyemeyiz.Bilançonun aktif ve pasif kısımları var.Ana kalemler bir tarafta bankaya yatırılan dövizler için açılan döviz tevdiat hesapları ve yurt dışından alınan sendikasyon kredileri bunlar bankaların döviz yükümlülükleri,diğer tarafta ise şirketlere açılan döviz kredileri ve merkez bankasına swap yoluyla geçici bir süre verilen emanet dövizler var.Bilanço üzerinde aktif ve pasifler eşit ama verilen döviz kredilerinin bir bölümü dönmez ise,bu durumda bankaların döviz açık pozisyonu doğar,bankaların döviz açık pozisyonunu kapatması gerekir.
Bankalar döviz açık pozisyonunu nasıl kapatıyor,epeyce zaman önce yazmıştım,şimdi yeni üyeler de foruma dahil olduğu için yeniden yazayım.Diyelim bir döviz kredisi battı,ya da bir banka müşterisi TL hesabını dövize çevirdi.Bu durumda banka için döviz açık pozisyonu doğar,banka bu açık pozisyonunu kapatmak için aynı anda döviz satan bir ticari kuruluştan döviz satın alır,bu işlem döviz alan bankanın muhabir bankası üzerinden olur,döviz alan bankanın ,diyelim ki dolar aldı,muhabir bankadaki dolar hesabı artar,döviz satan kuruluşun muhabir bankadaki dolar hesabı azalır.Dolar ile ilgili işlemlerde Fed'den yetki alan Citi,J.P.Morgan gibi büyük ölçekli bankalar vardır,işlemler swift olarak adlandırılan ABD'nin kurduğu finansal bir ağ üzerinden yapılır.Sadece dolar değil,euro,yen gibi diğer para birimlerinde de her para birimi için işlemin üzerinden geçtiği kendi merkez bankalarından yetki alan muhabir bankalar vardır.Her bankanın çalıştığı muhabir bankalar bellidir,bunları internet üzerinden sorgulayarak görebilirsiniz.Günün sonunda,günlük bilanço kapanırken örneğin Fed hangi bankada ne kadar dolar varlığı olduğunu görür ama bunu muhabir bankaların verdiği dökümler üzerinden görür.
İşlemin öteki tarafı da vardır,dolar satan alan bankanın dolar konusunda işlem yapmaya yetkili muhabir bankadaki dolar hesabı artarken,dolar satan bankanın muhabir bankadaki dolar hesabı azalırken,TL ile ilgili işlem yapmaya yetkili muhabir bankada TL hesabı artar ve bu artışı da bizim merkez bankası görür.Yani günün sonunda her merkez bankası parasının nerede olduğunu bilir.
Yani işlemler örneğin siz x bankasında internet üzerinden y elektrik firmasına elektrik faturası ödediğinizde sizin bankadaki TL hesabınızın azalması,x elektrik firmasının ise banka nezdindeki TL hesabının artmasının uluslararası versiyonuna benzer diyebiliriz.
Ama bir de basılmış ,dünya piyasasında elden ele dolaşan efektif olarak alınan satılan bankaya yatırılmamış dolar var diye sorulabilir.Bu ne kadardır.
https://fred.stlouisfed.org/series/CURRCIR
Kasım ayı sonu itibariyle 2212 milyar dolar dolardır.Bunun kabaca üçte bir ABD içinde dolaşımdadır.1.4 trilyon doların ise tüm dünyada efektif olarak dolaştığı tahmin ediliyor.Peki bu parayı efektif olarak kim kasalarında,ya da yastık altında saklıyorlar,piyasa gözlemcilerinin tahminleri ;
"-Afrika ülkelerinin yolsuzluk yapan yönetici ve üst düzey bürokratları
-Asya'da yolsuzluk ekonomisi olan endenozya,malezya,filipinler,tayland,pakistan,afga nistan,kuzey ve güney kore ülkelerin yönetici ve üst düzey bürokratları
-Ama esas olarak dövizin fiziki olarak saklandığı ülkeler ortadoğu ve latin amerika ülkeleri.Bu bölgelerde hem yolsuzluk yapan yönetici ve üst düzey bürokratlar,hem de birikimlerini reel olarak korumak isteyen halk fiziki olarak dolar ya da diğer dövizleri kasada,yastık altında tutuyorlar."
şeklinde.
Alıntı yaparak yanıtla
Originally Posted by deniz43
Bankaların kredi vermek için mevduata ihtiyacı yok ama bu suretle fonlama için ilave kaynak yaratılmış oluyor.Zorunlu karşılıklar merkez bankasının para politikası araçlarından biridir.Bankalar topladıkları mevduatın Merkez Bankası tarafından belirlenen oranda belirli bir miktarını, ileride karşılaşabilecekleri zorluklarda talep edip kullanabilmek için Merkez Bankasına yatırmak zorundadırlar. Buna zorunlu karşılıklar, bunun miktarını belirlemeye yarayan orana da karşılık oranı adı veriliyor. Merkez Bankası'nın, karşılık oranını artırıp azaltarak bankaların açabileceği kredi miktarını ve maliyetini etkilemesi eylemine de karşılıklar politikası adı veriliyor.
Yer İmleri