Para çarpanı ve en geniş para tabanı M3 [Arşiv] - hisse.net : Ekonomi ve Borsa Forumu

rxpu

28-12-2015, 01:42

JonDowes hocamız başta olmak üzere finans konusunda sağlam bilgisi olan arkadaşlara M3 para tabanı ile ilgili bazı sorularım olacak , sadece evet hayır şeklindede cevaplanabilir. (finans eğitimi almadığım için çok saçmaladığım temel konular olursa sadece hayır yazmanız yeterli).

M3=800 milyar TL + 500milyar TL (dövizin TL karşılığı) =1300 milyar TL
M3 para tabanını şunlar arttırır/azaltır: (koşullarda diğer şartların sabit kaldığı gözönüne alınmıştır)

1- Döviz kuru artarsa M3 artar, azalırsa M3 azalır.

2- Bankalar yurtdışından kredi alıp yurt içine getirdiği an M3 artar. Hatta yurt içine getirmesi dahi gerekmez. Yurt dışı şubelerdeki döviz M3 e dahil midir?

3- Yabancılar yurt dişina para çıkarırsa M3 azalır.

4- TCMB haftalık repo ihalesinde bir önceki hafta verdiği paradan fazla para verirse fark kadar M3 artar.

5- TCMB haftalık repo ihalesinde bir önceki hafta verdiği paradan az para verirse fark kadar M3 azalır.

6- (4 ve 5. maddeye bağlı olarak) TCMB nin bilançosu , kasasındaki TL ve döviz M3 e dahil midir. (dahilse 4 v 5 teki M3 değişmez

7- Hazine borçlanmaya çıktığında (tahvil bono) çıkardığında piyasadan aldığı paranın bir kısmıyla eski borçlarını ödedi. Artan para ile hangi kanaldan parayı piyasaya veya devlete verir, Hangi araç ile devlet maliyesine transfer eder, Yoksa transfer etmesine gerek yok mudur? Zaten hazinenin bakiyesi devletin direk kullandığı kasası mıdır?. Tahvilden gelen bu fazla para ile devlet harcama yaparsa (maaş v.b) M3 artar.

8- Hazine kasasından TCMB ye hangi enstruman ile para transfer eder, Yoksa para transfer etmesine gerek yok mudur?. Zira hazine TCMB nin %55 hissedarıdır, para transfer etmez sadece bankanın sermayesini arttırır ise nasıl olurda hissesi %55 te sabit kalır. Yoksa hazine TCMB ye borç mu verir?

9- TCMB hazine kanalından tahvil v.s gelen para dışında bilançosunu genişletebilir mi?. Yani senyoraj hakkı sadece hazinenin çıkardığı tahvil ile mi gerçekleşebilir yoksa TCMB tahvil çıkarmadan yoktan yeni TL para emisyona/kasasına tanımlayabilir mi?.

JonDowes

28-12-2015, 18:58

selamlar,

1. M3 para arzının "TL eşdeğeri" artar. ama ülkedeki döviz artmadığı için tek başına kur artışının çok bir anlamı yok bu konseptte.

2. Evet ve hayır. Yurtdışı şubenin Türkiyedeki bilançoya girebilen verileri sadece Mx'leri arttırır. Şubenin özerk bir banka kuruluşu mu (şirket mi) yoksa gerçekten sadece bir şube mi olduğu bu anlamda önemli. çünkü sınıflandırmalar farklı oluyor ikisinde.

3. Çıkaranın milliyeti önemli değil. Para miktarı azalırsa M düşer.

4. Doğru. ama TCMB durup dururken repo miktarını arttırmaz. Genellikle, likidite düştüğü için bunu yapar. Likiditeyi düşüren etmen neyse, M'i de düşürmüştür muhtemelen. Bu yüzden artan repo ancak dengeye geri gelmeyi sağlar.

5. önceki maddeyle aynı şekilde.

6. M3 çok genel bir kavramdır ve parasal her tür kalem içine dahildir. ama ismen girdiği yer TCMB bilançosu değildir. mesela, üledeki mevduatların tamamı, TCMB'nin yarattığı bir para olarak bilançosunda vardır. ama M3'e dahil edilirken alındığı yer TCMB bilançosu değil, banka bilançolarıdır. TCMB bilançosundaki genel toplam parayı ayrıca eklerseniz mükerrerlik olur.

7. Hazinenin borç ödemesi para miktarını azaltmaz. Ödenen para yok olmadığı için yine ülkedeki birilerinin hesaplarındadır ve M3'e dahildir. tersi de geçerli. Hazine borçlandıgında o paralar yok olmaz, ya devletin mevduatı olarak bankalardadır veya bir yerlere sosyal transferler yapılmıştır (maaş, sgk vb).

8. Hazine ülkenin en büyük borçlanıcısıdır, TCMB'ye "hibe" anlamında para vermez. tam tersine, TCMB para kazanan bir kurumdur ve kazandığı paralar belli kurallara göre hazineye devredilir. eğer TCMB zarar ediyor olsaydı o zaman muhtemelen para basarak bunu kapatırdı. borç anlamında ise en çok olan şudur: hazine kısa vadeli kağıt çıkarır, TCMB bunları alarak hazineye borç vermiş olur. TCMB bilançosundaki DİBS kalemlerine bakarak bunu görebilirsiniz.

9. TCMB havadan para yaratma gücüne sahip tek kurumdur. düğmeye basarak para yaratabilir bunun için bir engel yok. ister banknot olarak basar, ister dijital olarak. ama aşırı para yaratmanın yan etkileri var, bunlara katlanmak zorunda kalır. senyoraj, basılan paradan elde edilen bedava gelir demektir. mesela ülkedeki bankacılık sisteminin 50 milyar TL likidite açığı varsa ve TCMB de bu açığı yıllık ortalama %9 civarında fonluyorsa; 4,5 milyar TL yıllık net faiz geliri "senyoraj geliri" diye adlandırılır. oluşan diğer gelir-giderler sonrası bu karlılık TCMB yılsonu bilançosunda açıklanır ve hazine hesaplarına aktarılır.

merkez bankacılığını teknik anlamda çok derin bildiğimi iddia edemem ama yorumladıklarım bu şekilde. daha teknik şeyler sormak isterseniz, daha üst düzey bir kaynağa da sorabilirsiniz:

http://www.mahfiegilmez.com/2013/02/turkiye-acsndan-para-arz-kavramlar.html

rxpu

29-12-2015, 01:03

Anlattıklarınız hakikaten ders niteliğinde oldu. Çok teşekkürler. Anladığım kadarıyla M3 TL eşdeğerini arttıran 2 önemli etki var
1-Döviz kurundaki artış
2-TCMB nin havadan para yaratması, ve sanırım bunu yıllık GSMH büyümesine göre her yıl belirli oranlarda yapıyor. Peki yıl içinde TCMB nin yarattığı havadan parayı (0 dan yaratılmış para) bizler bilançosunda görebilir miyiz? görebilirsek hangi kalemde görebiliriz ve bu veri ne kadarda bir güncellenir. Diğer bankalar 3 ayda bir bilanço yayınlıyor, TCMB de aynı ise her 3 ayda bir yaratılan parayı takip edebilir miyiz?

Mahfi eğilmezi CNBCE de izliyordum. Kanal kapandı. Ama blog yazılarına sıklıkla cevap verdiğini yeni öğrendim. Yukarıdaki soruyu onada yönelteceğim.

JonDowes

29-12-2015, 02:20

TCMB bilançosu aylık açıklanıyor: http://evds.tcmb.gov.tr/ (menü sağ kolonda)

kalemlerin yorumu için: http://www.sauport.sakarya.edu.tr/FileUploads/modules/source/a805b4f4-d190-4568-abe7-88d23611863c/6_TCMB_Vaziyet_ve_Analitik_Bilanco_Kalemleri.pdf

rxpu

29-12-2015, 14:34

JonDowes

31-12-2015, 16:44

http://www.dunya.com/finans/hazine-tcmb/m3-para-arzi-artti-286052h.htm

M3 para arzı arttı

En geniş tanımlı para arzı M3, geçen hafta yüzde 0,28 artarak 1 trilyon 247 milyar lira seviyesine çıktı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) Seçilmiş Bilanço Kalemleri ve Para Arzı verilerine göre, 25 Aralık ile biten haftada M3 para arzı 1 trilyon 247 milyar 44 milyon 317 bin liraya yükseldi. Bu dönemde M3 para arzı bir önceki haftaya kıyasla yüzde 0,28 arttı.

Söz konusu dönemde, vadesiz TL mevduatı bir önceki haftaya oranla yüzde 1,99 yükselerek 123 milyar 367 milyon 891 bin liraya, vadesiz yabancı para (YP) mevduatı da yüzde 0,13 artışla 94 milyar 476 milyon 956 bin liraya ulaştı.

Vadeli TL mevduatı geçen hafta yüzde 1,73 artarak 539 milyar 139 milyon 399 bin lira, vadeli YP mevduatı ise yüzde 1,74 gerileyerek 354 milyar 556 milyon 419 bin lira oldu.

Aynı dönemde, dolaşımdaki para miktarı yüzde 0,12 azalışla 94 milyar 457 milyon 306 bin liraya düşerken, ihraç edilen menkul kıymetler de yüzde 0,10 yükselerek 25 milyar 571 milyon 870 bin liraya çıktı. Repo hacmi ise yüzde 14,61 azalarak 10 milyar 406 milyon 360 bin liraya geriledi.

abc1234

07-01-2016, 11:13

ister banknot olarak basar, ister dijital olarak.
gclub download (https://www.sbobet168.com/gclub-download/)

mandrake

07-01-2016, 19:46

ister banknot olarak basar, ister dijital olarak.
gclub download (https://www.sbobet168.com/gclub-download/)

Peki digital olarak basilan para piyasaya nasil girer? Nasil etkiliyebirki?

sertol

07-01-2016, 19:58

Üstadlar 2005 den veya 2010 dan bugüne m1 ve m2 eğrisini nerden bulabilirim bilen mevcut olan var mı..
Bol kazançlar inşallah

JonDowes

07-01-2016, 21:49

http://evds.tcmb.gov.tr/

sağ kolonda: "Haftalık Para ve Banka Istatistikleri", açılan menüde "Para Arzı"

rxpu

07-01-2016, 22:58

Peki digital olarak basilan para piyasaya nasil girer? Nasil etkiliyebirki?

Ben bilançoyu inceledim. 2015 yılında 79 milyar TL dijital olarak tuşla yaratmış. (Bilanço bilgilerini Dow hocaya teyid ettirmekte fayda var).
Yani döviz dışı M3 artışına baktım. Büyük bir ihtimalle benim tahminim bunu haftalık yaptığı repo ihaleleriyle veriyor piyasaya. Direk devlete verebilirmi, o bağlantıyı çözemedim. Yani dijital yarattığı parayı repo dışında direk hazineye hangi muhasebe kaleminden aktarır veya aktarabilir mi onu bilmiyorum.

ben bu linkten 79 milyar tl döviz dışı M3 artışı var olarak hesapladım:

http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tcmb+tr/tcmb+tr/main+menu/istatistikler/parasal+ve+finansal+istatistikler/haftalik+para+ve+banka+istatistikleri/veri+%28tablolar%29

JonDowes

07-01-2016, 23:26

Peki digital olarak basilan para piyasaya nasil girer? Nasil etkiliyebirki?

Arada atlamışım: sistemdeki paranın %90'ı dijital. TCMb bankalara kredi açtığında banknot vermez - dijital para verir. Bankalar firmalara kredi verdiğinda banknot vermez - dijital olarak hesaplarına yatırır. Firmalar ödemelerinin büyük kısmını EFT ile yapar - dijital olarak yollar. Sadece bireyler bakkala giderken o dijital parayı ATM'den çekerek banknota dönüştürür.

Yani özetle, dijital deyince bitcoin gibi hayali bir para sanmayın. şahsi mevduatlarınız da dahil ülkedeki paranın çok büyük kısmı dijitaldir. sadece ufak bir kısmı banknot olarak basılarak fiziki form alır. karşılıksız para olarak da geçen bu "fiat money" sisteminde, paranın banknotlaşmasına çok da ihtiyaç yoktur. bu nedenle de gelecek 20 yılda her tür ödeme dijitalize olacak ve banknotlar tarihe karışacaktır. "In Time (http://www.imdb.com/title/tt1637688/?ref_=fn_al_tt_1)" isimli filmi izleyen varsa orada daha da ileri seviyesi örneklenmiştir.

sertol

07-01-2016, 23:36

http://evds.tcmb.gov.tr/

sağ kolonda: "Haftalık Para ve Banka Istatistikleri", açılan menüde "Para Arzı"

Teşekkürler üstadım

INVENTOR

07-01-2016, 23:56

.. karşılıksız para olarak da geçen bu "fiat money" sisteminde, ... gelecek 20 yılda her tür ödeme dijitalize olacak ve banknotlar tarihe karışacaktır.
Sayın Hocam; bu dijital büyüklüğün karşılığı yok ise kantarın topuzu kimin elinde olur, sahte - gerçek dijital ayrımı neye göre yapılacak?

"Sadece bireyler bakkala giderken o dijital parayı ATM'den çekerek banknota dönüştürür."
Peki bakkal ne yapacak banknotları :)

Maaşlar bankaya, market, sağlık, eğitim, şu-bu ödemeleri kredi kartıyla.. bankada dijitalin bitmesin diye çalışmaya devam. Sür kafaya cöleyi, otur bilgisayar başına on yüz bin baloncuk kadar dijital geçir hesabına. Uzun oldu, kusura bakmayın. :)

JonDowes

08-01-2016, 00:04

rxpu

08-01-2016, 00:39

Kastettiğiniz "güvenilmezlik" ölçütünde fiziki form önemli değil. Banknotun dijital paraya göre hiçbir artısı yok ama eksisi var: faiz kazanamaz. Faizi sadece dijitale dönüştürülmüş para kazanır çünkü faizin membaa her zaman TCMB'dir. oraya da para hep dijital olarak geri döner (yırtık ve eski paralar hariç). Banknotu, dijital paranın gölgesi olarak düşünün. Işık tutarsanız (ATM'ye her gün giderseniz) her dijital para banknota dönüşebilir, sadece TCMB'ye biraz toner masrafı çıkartırsınız o kadar :) gerek olsaydı bütün emisyon, fiziki forma girebilirdi. pratik olmadığı için dijital olarak kalıyor. Banknotlar da dahil her tür paranın tek dayanağı var: TCMB bilgisayarlarında bir ize sahip olması. Yapılmış bir şey değil ama istese, TCMB var olan paraları da tek tuşla ortadan kaldırabilir.

Karşılıksız parayı, her durumda merkez bankaları basar. Ne kadar basılacağına (siyasiler emrivaki yapmıyorsa) Para Politikası Kurulları karar verir. 90larda bizim TCMB oldukça fazla para bastığı için hiperenflasyon vardı. şu anki TCMB daha az para bastığı için nispeten daha düşük enflasyon var.

konuyla ilgili en sevdiğim imaj; satın alabildiği odundan daha uzun yandığı için direkt kendi yakılan Weimar dönemi Alman markları:

http://www.pro-deutschland-online.de/images/stories/ofengeld.jpg

Dow hocam merhaba, aşağıdaki linkte döviz hariç M3 teki artışı 79milyar tl olarak okudum. Sizce doğru mudur?

döviz kuru artışı ile gelen kısmı çıkardığımda bulduğum bu 79 milyar TL , tuşa basılarak mı yaratılmıştır. Sizcede öyleyde tek seferdemi yapılmıştır yoksa TCMB başkanı talimat yazısı yazıp burokrat server sistemine *let it be * komutunumu göndermiştir?. bürokrat/teknokrat bunu yaparken acaba ne hissediyordur?!?!. parayı yaratan bu entegre yazılımı hangi programcı yazmıştır. Acaba bu yerli bir yazılım mıdır?. Deli sorular.

http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/conne...%28tablolar%29

sertol

08-01-2016, 00:56

Jon üstad bayağı baktım ayrı ayrı göremedim sizden ricam 2015 sonu m1 ve m2 kapanışlarını verirmisiniz.. İlginize müteşekkirim

JonDowes

08-01-2016, 01:54

Dow hocam merhaba, aşağıdaki linkte döviz hariç M3 teki artışı 79milyar tl olarak okudum. Sizce doğru mudur?

döviz kuru artışı ile gelen kısmı çıkardığımda bulduğum bu 79 milyar TL , tuşa basılarak mı yaratılmıştır. Sizcede öyleyde tek seferdemi yapılmıştır yoksa TCMB başkanı talimat yazısı yazıp burokrat server sistemine *let it be * komutunumu göndermiştir?. bürokrat/teknokrat bunu yaparken acaba ne hissediyordur?!?!. parayı yaratan bu entegre yazılımı hangi programcı yazmıştır. Acaba bu yerli bir yazılım mıdır?. Deli sorular.
http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/conne...%28tablolar%29

2015 yılı değişimler:

M1 değişimi = 60 milyar TL artış (16 milyar TL banknot ve madeni para emisyon artışı, 19 milyar TL vadesiz mevduat, 24 milyar TL vadesiz döviz artışı)

M2 değişimi (M1 hariç) = 123 milyar TL artış (34 milyar TL vadeli mevduat, 89 milyar TL vadeli döviz)

M3 değişimi (M2 hariç) = 10 milyar TL düşüş (12 milyar TL para piyasası fonları düşüş, 2 milyar TL repo artış)

TCMB'nin bu kalemlerdeki etkisini sadece TCMB bilançosuna bakarak anlayabiliriz. TCMB pasifi 8 milyar TL düşmüş; ana kalemlerde de kayma var: iç yükümlülükler 35 milyar TL artarken, Merkez Bankası parası 35 milyar TL düşmüş. Yani pasif kalemleri arasında geçişme olmuş, bu yüzden para arzı büyümesini tek başına TCMB para basmış olarak göremeyiz. Ancak TCMB'nin aldığı likidite ve faiz kararlarının para arzını yönlendirdiğini atlamamalıyız.

Bir de; bütün TL parasını bir havuz olarak düşünürsek, büyük kısmına faiz işlediğini ve havuzun her yıl ortalama faiz kadar otomatik artacağını da belirtelim. yani TCMB istemese bile faiz kadar bir para arzı artışı neredeyse zorunludur (para çarpanını sabit kabul edersek). Para arzındaki ana artış kalemi olan vadeli mevduatlardaki artışın birinci sebebi, faiz miktarının tekrar vadeli mevduata eklenerek artması, diğeri de kur artışının vadeli döviz miktarının TL karşılığını arttırmasıdır.

Jon üstad bayağı baktım ayrı ayrı göremedim sizden ricam 2015 sonu m1 ve m2 kapanışlarını verirmisiniz.. İlginize müteşekkirim

M1
25-12-2015 312.302.153,400
01-01-2016 311.998.649.500

M2
25-12-2015 1.205.997.970.600
01-01-2016 1.195.802.786.100

M3
25-12-2015 1.243.101.385.300
01-01-2016 1.231.810.511.800

sertol

08-01-2016, 10:41

Teşekkür ederim üstadım

rxpu

08-01-2016, 13:15

sertol

08-01-2016, 20:44

Jon doves üstad blmgr de buldum aradığımı manuel iki gündür uğraş uğraş olmuyordu..
Buyrun m2 ve dolar. Büyük bir indikatör en iyi şartlarda m1 in altına gelmiyor dolar
http://i.hizliresim.com/A5JjQ7.jpg

JonDowes

09-01-2016, 12:10

blmgr dediğiniz Bloomberg Terminal ise, en geniş finans platformu o zaten, web sitelerinde bile bulamayacagınız her şey orada bulunur. aylığı 2 bin usd tabii bir zahmet olacak.

JonDowes

09-01-2016, 12:15

Detaylı bilgiler için çok teşekkürler. Anladığım kadarıyla bankaların TL ye verdikleri faiz yılda kabaca 530 milyar TL x 0.1 = 53 milyar tl desek TCMB bu kadar parayı sisteme eklemeli. Aslında eklemese daha iyi değil mi?. Hani faiz artarsa döviz düşer diyoruzya sanki yüksek faiz kadar TCMB M3 e para eklerse yani bunu kalitesiz büyümeyi dayanak alıp (örneğin kamu harcamalarının ve inşaat ın büyümeyi arttırması gibi) huy/gelenek haline getirirse sanki yüksek faiz ile de zamansal bir döviz momenti oluşturuluyor gibi gözüküyor. Bu konuda düşünceniz nedir?. Burada kritik nokta kalitesiz (yapay/devlet/keynes kaynaklı) büyüme, böyle bir durumda sizce kaliteli kalitesiz büyüme ayrımı yapıp ona göre emisyon kararı almak ne gibi sakıncalar getirir (örneğin faizleri dengeleri dahada bozacak şakilde aşırı yükseltir mi? ) Yani kaş yapalım derken göz mü çıkar?

Faizi TCMB sisteme eklemiyor, faiz otomatik oluşuyor (para çarpanı). (bankaya gidip kredi alanlar ve yeni mevduat yapanlar artıyor. ikisi aynı anda olduğu için M de artıyor. TCMB hiçbir para basmasa bile böyle). TCMB ancak likidite açığı olursa eklemek zorunda. Bu otomatik oluşan parayı kısıtlamanın yolu para çarpanını düşürmek, TCMB ancak bunu yavaşlatıcı engeller koyabilir (mesela kredi hacminin artışını yavaşlatır). ancak nüfus artışı olduğu sürece para hep büyür, tersi için büyük depresyon gibi aşırı uç bir dönem gerekir.

Para politikasının ana amacı yüksek büyüme veya büyümenin kalitesi değil. Enflasyon. Yüksek enflasyona katlanmayı kabul ederseniz büyümeyi belli bir süre yukarıda tutabilirsiniz. Büyümeye gerçek desteği, düşük seviyede uzun süre yatay kalan enflasyon verir. MB'lerin ana amacı da budur = fiyat istikrarı. Büyümenin seviyesi ve kalitesini, kamu ve maliye politikaları belirler. Para politikalarının tek yardımı enflasyon tarafından gelir. ancak politikacıların çok büyük bölümü bu gerçeği kabul etmez, veya anlamamış gibi yapar (suç atacak yerler azalmasın diye).

MB'ler faizi düşük tuttuğunda, bu kimi yerde finansal varlık balonlarına, çoğu yerde de reel varlık balonlarına yol açar. bu nedenle "kalite" arayışı olmaz MB'lerin. aşırı bol para politikasının sonu hep balondur. Para basarken, yeni paralar şuraya değil de oraya gitsin gibi bir emrivaki veya yönlendirme yapmak mümkün değil açık piyasa ekonomisinde. Balon nerede oluşmaya başlarsa akış oraya kayar. MB'lerin elindeki politika araçları sadece finansal kurum bilançolarını azcık kısıtlar, bu da sonucu değiştirmez.

rxpu

09-01-2016, 13:03

Sağlam temelli yazınız için tekrar teşekkürler. Para çarpanında tek çözemediğim husus var. Örneğin 530 milyar TL mevduat var. Dövizi yok sayalım yada bu mevduata geçişmediğini farzedelim. 1 sene sonra bu para %14 brut faiz ile 604 milyar TL olacak. Siz TCMB hiçbirşey yapmasada bu para artacak demişsiniz o kısmını çözemedim. Zira TCMB hiç birşey yapmadı diyelim. Bankalar TL emisyonunu nasıl arttıracak. Yurtdışından sendikasyon alıp içeride bozdursa dahi tcmb nin emisyon müdahalesi olmaksızın varolan TL yi alıp dolar verir. Yani M3.TL yi arttıramaz. M3.TL (sistemdeki toplam TL)

1 -hazinenin ödemesi gereken itfadan çok borçlanması
2- tcmb nin piyasa repo geri dönüşünde aldığı paradan daha fazla repo ihalesi açması
3- Devletin hazineden aldığı kaynak ile harcamalarını arttırması (bu madde zaten 1. v 2. maddeyi şart koşuyor zira emisyon yaratılmadan devlet bütçeye para alamaz.

Bu durumda nasıl oluyorda tcmb hiçbirşey yapmadan bankaların verdiği faiz ile M3 artıyor?. Kafamdaki modelde bankaların verdiği faiz diğer harcama sahiplerinin (kredi kullananlar) varlıklarından/kazançlarından veya teminatlarından transfer ediliyor gibi bir model vardı. Yani TCMB yi devre dışı bırakırsak sıfır toplamlı bir oyun diye düşünüyordum. Eksik gördüğüm yer neresi sizce?

Sonuçta söylediğiniz çok mantıklı M3 kesinlikle artıyor ama TCMB ve hazinesiz senaryoda o fark para sisteme nasıl ekleniyor onu çözemedim.

sertol

09-01-2016, 19:20

blmgr dediğiniz Bloomberg Terminal ise, en geniş finans platformu o zaten, web sitelerinde bile bulamayacagınız her şey orada bulunur. aylığı 2 bin usd tabii bir zahmet olacak.

Evet içerde adamımız var aklınızda bir şey olursa baktırırız.. 2 yıldır şu grafiği arıyorum fonksiyon yapıp grafiğe döküm diyorum o konuları unutalı yıllar olmuş sonra kardeşimiz aklıma geldi..
Bloomberg bu parayı hakediyor kullanmayı bilen bizden bir çok adım önde.. Hele o korelasyonlar onlara atılan ortalamalar.. Canım çekti :))

JonDowes

09-01-2016, 21:16

TCMB'nin kurulduğu gün: bilançosu boş olan bir bankaya (Bank X) 100 TL para yaratılarak borç verilir. TCMB kenara çekilir.

Bank X ilk olarak bir müşterisine 100 TL kredi verir. Bilançosu halen 100 TL'dir.

Müşteri işini yürütürken maaş öder, satınalma yapar, patronu araba alır. 100 TL'nin tamamı çeşitli 3. şahıslara dağılır.

Bu 3. şahıslar ülkedeki tek bankaya paralarının 90 TL'sini getirip mevduat yaparlar. Bank X'in pasif kalemleri 190 TL'ye çıkmış olur.

Bank X ikinci kredi müşterisini bulur. Ona da 90 TL kredi açar. 2. kredi müşterisi de aynı ilki gibi parayı kullanır.

2. kredinin ise bankaya 60 TL'si mevduat olarak gelir... banka pasifi 250 TL'ye çıkmış olur.

3., 4., 5. müşteri derken bankaya geri gelen para giderek düşer... bankanın pasifinin 400 TL'de yataya girdiğini varsayalım.

şimdi, TCMB kaç para borç vermişti? 100 TL. ülkedeki M artarken TCMB yeni para bastı mı? hayır.

Bank X'in pasifindeki 400 TL'nin büyük bir kısmına faiz ödeyecek. bu faizleri TCMB'den mi borç alacak? hayır, kredi açtığı müşterilerinden... o müşteriler nereden para bulacak da faiz ödeyecek? ürettikleri ekonomik mal ve hizmetlerin satış gelirinden... bulamadıkları kısmını ise yeni kredi alarak... ortada TCMB yine yok.

bu düz örnekte görüldüğü gibi, TCMB'nin puf diye yarattığı bir miktar para ekonomiye girdiği anda katlanarak artar ("çarpan etkisi" budur). ne kadar fazla ekonomik aktör kredi alıp üretim yaparsa, döngü (çarpan) o kadar artar. ancak kimi zaman da para miktarı isteklilere yetmez, o zaman işte TCMB piyasaya tekrar girerek para yaratır. ama TCMb girmezse para sabit kalır diye bir şey yok. nüfus arttığı ve kredi hacmi büyüdüğü sürece M artar. ama bunun teorik sınırları elbette var. TCMB eninde sonunda bir noktada yeni para yaratmak zorunda. tek önemli nokta şu: mal artış hızına kıyasla, para artış hızı çok yüksek olmamalı (yoksa para/mal oranı yükselir ve malların birim fiyatları, yani diğer adıyla enflasyon artar).

rxpu

09-01-2016, 23:30

Açıklamanız için çok teşekkür ederim. Şu anda tam olarak anladığımı düşünüyorum. Sistem aslında devlet kontrolünde bir ponzi şeması, ama devlet ve millet sürekli olduğu için ve kapalı bir sistemde hepsi bunu kabul ettiği için kontrolsüz bir ponzi zincirine göre çok daha kararlı. Sonuçta asıl amaç paranın çarpılarak katlanması olduğundan burada ilk *mutlak* para sadece bir katalizör ve motoru çalıştıran ilk akü görevi görüyor. TCMB gerekli durumlarda da akü takviyesi yapıyor, ama asıl çark bu aküden ziyade ana motorda yani para çarpanında. Burada parayı yani bugünkü haliyle içinde bulunduğumuz kapitalist sistemi ilk yaratanların para çarpanına uzun süreli güvenmeleri beni biraz şaşırttı. Zira gelişen teknolojiyle ürünlerde azalan işçilik payı ve düşük sermayeli girişimcilerin piyasaya giriş bariyerlerinin her geçen gün yükselmesi paranın bu dönüş hızını ve dağılımını etkileyecektir. Ve bence bu dönüş hızı monoton azalan bir şekilde azalacaktır. Her geçen gün ürün ve hizmetlerin daha az ve hiç insan faktörüne ihtiyaç duymadan üretildiğini düşünün. Yani 100 lerce büyük sermayenin hiç krediye ihtiyaç duymadan (örnek apple kasasında şu anda türkiye bütçesi kadar nakit para birikmiş durumda), para çarpanını ön seviyelerden bloke etmeye başladığını düşünün. Tohum imalatçısı dünya devi monsantoyu düşünün, Şu anda dahi türkiyede bu geçişkenliğin yavaşlamasını gözlerimle görüyorum hissediyorum. Liberal görüşe sahip olduğum için sosyalizme atıfta bulunmayacağım, zira o sistemi şu ankinde daha yetersiz buluyorum. insan sonuçta tembel bir yaratık, zorunda kalmadığı zaman çalışmıyor buda medeniyetimizin ilerlemesini yavaşlatacak bir unsur. Ancak klasik liberal kapitalist ekonomininde önünüzdeki 10 yıllarda para dönüşüm hızlarında ciddi problem yaşayacağını düşünüyorum. Avrupada basılmaya başlanan trilyonlarca euro her türlü zorlamaya rağmen tabana kaydırılamıyor, yada 100 birim yaratılan kaynaktan 2 birimi tabanda dönüyor kalanı büyük sermaye dişlilerine geri akıyor. zira tahminime göre bankalar zayıf ve ölçek açısından düşük ekonomik verimlilikteki halka kredi vermek istemiyor, dönüp büyük sermayeyi kredilendirmek istediklerinde ise o kısımda zaten para fazlası oluşmuş oluyor . (türkiyedeki düşük verimli büyük sermayeden bahsetmiyorum, dünyadaki çok yüksek katma değerli büyük sermayelerden bahsediyorum. Apple, monsanto, samsung.google..). 30 yıl önce ünversiteden mezun olan bir mühendis piyasanın 5 yıl önündeyken, şu anda en az 15 yıl gerisinde mezun oluyor ve katma değerli üreticilerin potansiyeline ayak uydurabilmesi için uzun kurslar ve eğitimlere tabi oluyor. 10 yıl sonra bu fark yapay zekadaki gelişmeler ile belkide hiç kapanamayacak bir seviyeye gelecek.Taban zayıfladıkça dönüş düşüyor. Bunun çözümünü bende bilmiyorum. Ama gelecek nesiller bu gidişatla bir anarşi düzenine evrilecekler.

JonDowes

10-01-2016, 00:37

Para aslında sadece bir varlık biriktirme ve değiştirme aracı. Yazdıklarınızın gerçekleştiği yer ise mal piyasası: dünya tüketemeyeceği şeyleri üretiyor ve sonra üretim fazlalığından krize giriyor. Büyümek için daha çok üretmek lazım ama o kadar tüketecek gelir sahibi yok. Kapitalizm emtiayı ve işgücünü sıkıp suyunu çıkarıyor ama elde ettiği artık değeri sürdürülebilir bir sisteme geri sokamıyor. Bunun parasal alana yansıması, nakit dağları üzerinde oturan ama getirisi olacak bir işe yatıramayan global şirketler. bilançonun diğer tarafında da çok borçlu devletler ve bireyler. Bunu sıfırlamak kağıt üstünde kolay, birilerinin borcu sıfırlanır birilerinin de serveti. Ama böyle bir reset dahi kapitalizmin ana açığını düzeltemez sadece bir gün yeni bir sistem geleceği gerçeğini öteye atar.

rxpu

10-01-2016, 10:54

Ana sorun söylediğiniz gibi bu büyük toplardamarların sadece büyük nakit dağlarına değil , devletler ve halklardan çok daha üstün teknoloji ve birikime sahip olmaları. Nakitlerini sıfırlasanız dahi ellerindeki paha biçilmez teknolojileri ve tecrübeleri sıfırlayamazsınız. Emtia ve enerji ve hatta emek yani bugüne kadarki ekonomimizi oluşturan bu kutsal üçlü o kadar aciz bir duruma düşüyorki zamanla değer yargılarımızda değişecek. Emek , emtai ve enerji yoğun geleneksel sektörlere geri dönelim 50 ler 60 lar 80 lerdeki gibi sanayi çoşkusunu yaşayalım ve boşverelim şu yeni dünyayı desek dahi daha 3 yaşındayken tabletinin tuşuna basmadığı zaman ağlayan bebeklerden, emaili hızlı açılmıyor diye krize giren yani teknolojiyle iliklerine kadar uyuşturucu gibi esir edilmiş halk kitleleri köleliği kabul eder ama bir daha o sanayi devrimine geri dönmeyi kabul etmez. O sanayi devrimi ki küçük işletmeleri piyasa açlığı ve artan talep doğrultusunda büyük ama verimsiz sermaye grupları haline getirdi, zenginler oluşturdu, ama bunun tekrarlanması ve devam etmesi son 5-10 yıldır durdu. Devletler teknogirişim sermaye destekleri ile inanılmaz paralar döküyorlar ama olmuyor genç girişimci başaramıyor ve başaramaması da çok normal şu anda piyasaya atıldığında dev teknoloji şirketleri ile arasındaki fark en az 20- 30 yıl buda artık pratikteki insan ömrünün üstesinden gelemeyeceği bir sorun. Sonuçta benim çözemediğim , sistem değişebilir demişsiniz ancak ben değiştirilecek bir alternatifinde yukarıda saydığım sebepler yüzünden ortada olmadığını düşünüyorum. Çünkü sadece nakit dağları birikmiyor toplar damarlarda, bilgi birikiyor, teknoloji birikiyor, zamanla elde edemeyeceğiniz kurumsal tecrübe birikiyor. Yani bütün bu modern dünya aslında onlar oluyor. Buda alternatifin ancak modern dünyayı yok etmekten geçtiğini gösteriyor. Bu mümkün olmadığına göre (çünkü bilgi ve tecrübe yok edilemez ve transfer edilemez), bir gün yeni bir sistem geleceği düşüncesi bana bugünkü hiyerarşinin değişmeyeceği ama sanılanın aksine toplar damarların dahada güçleneceği bir alternatif hissi uyandırıyor. Buda aslında bir sistem değişikliğinden ziyade bir yerini sağlamlaştırma pekiştirme.