Türkiye ekonomisi yıllardır vatandaşın Türk Lirası mevduat, altın ve dövize yatırım tercihleri nedeniyle tüm gelişmiş ekonomilerde olduğu gibi sermaye piyasaları yoluyla büyüme hedefini ıskalıyordu. Özellikle 1994 ve 2001 krizinde borsa şirketlerinin batması ile bir çok vatandaşın mağdur olması nedeniyle vatandaş yani gerçek kişiler Borsa İstanbul’a mesafeli yaklaşıyordu. 20 yıldır Borsa İstanbul’daki yatırımcı sayısı 1 milyon kişi civarındaydı.
Ancak hem 2019’un ikinci yarısından itibaren ABD-Çin ekonomik savaşı nedeniyle global merkez bankalarının faiz indirimleri hem pendeminin getirdiği ekonomik durgunluk faizlerin enflasyonun altına sarkmasını sağlayınca 2019’un sonuna kadar dövize yönelen Türk vatandaşları dövizin de yeterince yükselmesi ve borsa şirketlerinin değerinin de düşük olması nedeniyle Borsa İstanbul’a koştu.
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) rakamları oldukça ilginç. 2019 Ekim sonunda Borsa İstanbul’daki yerli gerçek yatırımcı yani Türk vatandaşlarının sayısı 1 milyon 168 binken Nisan sonunda rakam tam 1 milyon 420 bine tırmandı. Bunu anlamı 7 ayda tam 251 bin Türk vatandaşının Borsa İstanbul’a koşup hisse aldığı. Türkiye yıllardır başaramadığını global kriz ve pandemi sayesinde hayata geçirdi. Aynı dönemde yerli tüzel kişilerin (şirketlerin) de sayısı 268 artarak 5 bin 244’e çıktı. 7 ayda ilginç şekilde 832 yeni yabancı gerçek kişi de Borsa İstanbul’a geldi. Ancak 56 yabancı şirket ve 104 yabancı fon borsadan çıkış yaptı. Böylece borsada yerli yatırımcıların sahip olduğu hisse oranı da yüzde 36’dan 41’e çıktı. Yabancıların sahipliği yüzde 60’a geriledi.
Üstelik Türk yatırımcıların portföy büyüklüğü de Borsa İstanbul’un Ekim 2019 sonunda 98 bin 692 puandayken bir ara pandemi etkisiyle 83 binlere kadar düşmesine rağmen Nisan 2020 sonunda 101 bin 100 yükselmesinin (yüzde 2.4) etkisiyle 35 milyar TL artarak 72 milyar liradan 108 milyar liraya ulaştı. Ekim sonunda 72 milyar liralık vatandaşın hisse senetlerine endeks yükselişinin etkisi sadece 1.8 milyar lira kadar oldu. Bunun anlamı 250 bin Türk vatandaşının yaklaşık 33 milyar lirayı diğer yatırım enstrümanlarından Borsa İstanbul’a getirdiği.
KİŞİ BAŞI 140 BİN LİRA GETİRDİLER
Kişi başı 140 bin liralık bir yatırıma işaret ediyor bu. Borsanın yüzde 13.4 yükseldiği nisan ayında Türk gerçek yatırımcı sayısı yaklaşık 89 bin kişi arttı. Bu da endekste zaman zaman yabancı yatırımcı ve fonlar kaynaklı çıkışa rağmen yatırımcı ilgisinin hala sürdüğünü gösteriyor.
