Tarihte Bugün

https://i.hizliresim.com/7yJP25.jpg
Korkum vardı tabi yabancı yer sonuçta. Ama bir hemşerim karşıladı beni.
O gün bana kuru fasülye yapmış. Oh dedim tamam biz burada ölmeyiz.

Alkışlara, çiçeklere şaşırdım işçi adam hiç böyle karşılanır mı?
Meğer 1 milyonuncu işçiymişim İsmail Bahadır (1969)
https://i.hizliresim.com/nJd2Y0.jpg
Almanya'ya giden 1 milyonuncu Türk işçisi Konyalı İsmail Bahadır'ın Münih'te törenle karşılanışı...
Hediyesi Telefunken marka üstten kolçaklı televizyondu.

Herkes Berlin, Köln, Münih diye yaşadığı yeri söylerken ben Almanya işte deyip geçiyorum.
Adını Tauberbischofsheim koymuşlar gel de söyle
https://i.hizliresim.com/pGA9Da.jpg

Almanya ile yapılan anlaşmanın başlangıçta iki yıllık olmasından dolayı herkesin ilk hedefi para biriktirip dönmek Göçmenliğin boyutları anlaşmanın uzatılmasıyla başlıyor:
https://i.hizliresim.com/XEGqo7.jpg
"İki yıl içinde dönmek isteyen insan, hiçbir şeye alışmak durumunda değildi. Dil öğrenmek zorunda değildi, oranın kültürünü öğrenmek zorunda değildi; çünkü zaten kalacağı süre belliydi. Sadece para kazanıp dönecekti. Hayata angaje olmuyorlardı, ne zaman ki iş mahalle ve şehir hayatına adapte olmaya geldi, o zaman farklı boyutlar ortaya çıkmaya başladı. Markete gitmek zorundaydı, pazara gitmek zorundaydı, çocuğunu okula kaydettirmek zorundaydı... Dolayısıyla ilk dönemde büyük zorluklar oldu
https://i.hizliresim.com/MaQgEN.jpg
Türkler ve Almanlar arasında ilk başta iyi başlayan diyaloğun, Türklerin sayısının artmaya başlamasıyla ırkçı cinayetlere kadar ulaşan bir 'ötekileştirmeye' dönüştü
https://i.hizliresim.com/Qp5YAk.jpg
"İlk başta Türkleri bandolarla karşılıyorlar ancak sayılar arttıkça yerli halkta 'işimizi alacaklar mı' diye bir kaygı başlıyor. Öyle olunca ilk baştaki samimi duygular yavaş yavaş ötekileşmeye başlıyor."

İlk gidenler pansiyon - yurt adı verilen barakalarda ikamet eder.
Kişi başı aylık 100 mark kira öderler..
Henüz aileleri getirme imkanı yoktur.
https://i.hizliresim.com/7yJXjY.jpg
17 kişi bir koğuştayız, kura çektik bana ortası çıktı. Sağa dönsen Muhittin, sola dönsen İbrahim.!
Kütük gibi uyumayı bir gecede öğrendik

Türkiye'de şimdi saat 7'dir; memlekette sabah olmuştur.
Şu cümleleri kurmadığımız tek gün yoktu.
Bizim saatimiz hep Türkiye'yi gösterirdi
https://i.hizliresim.com/1GbDRj.jpg

https://i.hizliresim.com/rJ48Gm.jpg
Yurt mutfağında yemek hazırlayan Türkiye göçmeni işçiler (60'lar-Almanya)

https://i.hizliresim.com/vJG83z.jpg
Köln'de ilk günüm, herkes mark diye bir şeyden bahsediyor.
Bir devlet büyüğü sanıp bu Sayın Mark kim diye soruyorum.
Adım oluyor Mark Ali

https://i.hizliresim.com/lbXroB.jpg
Sirkeci'den Münih'e uzanacak tren yolculuğu öncesinde memlekete veda (1963)

https://i.hizliresim.com/o658LQ.jpg
Otobüslerle Avusturya yollarına düşecek işçi kafilesi (1971)

https://i.hizliresim.com/g9gVdN.jpg
Eşim sesini banta çekip teyple birlikte bana yollamış.
Aynı banta konuş, sen de gönder demiş. Kıyıp da sesinin üstüne konuşamadım.
Eskisi gibi ona yine mektup gönderdim

https://i.hizliresim.com/ZO6Qrg.jpg
İstanbul Ekspresi'ne yüklenen bavullar ve yine bir yolculuk zamanı (1977-Frankfurt)

https://i.hizliresim.com/V3OXZy.jpg
Biz eşimize mektup yazamazdık. Anne babamıza yazar, herkes iyi mi diye sorardık.
Onlar da herkes iyi, sana da çok selamı var diye yazardı

https://i.hizliresim.com/vJG80m.jpg
Sen hiç mektup yolu gözledin mi?
İşte şu 8 nolu kutu fabrikanın en değerli köşesiydi, memleket kokuyordu 1966

https://i.hizliresim.com/nJdmv5.jpg
Her pazar günü tren istasyonunda buluşuyorlardı.
Belki tanıdık bir yüz, bir tebessüm ya da memleketten bir havadis.
Tek aradıkları buydu

20 yıldır böyle, her izin günü aynı yere gelir, oturur giderim.
Alışmışım bir kere. Bu istasyon memlekete en yakın olduğum yer 1986
https://i.hizliresim.com/1GbD9Y.jpg

Avrupaya doğru yaşanan göçmen işçi akımı artık toplumun her kesiminde ses getirmeye başlar.
Sinema sektörü bundan senaryolar çıkarmayı ihmal etmez.
1964 yılı yapımı "Gurbet kuşları filmi" için kısa bir tanıtım.
https://www.youtube.com/watch?v=t_D8eQVq2DY
Filmin tamamını youtube üzerinden bulabilirsiniz.

Almanya'ya giden gurbetçiler içinde çok tanıdık bir simada vardı.
https://i.hizliresim.com/Gy7or7.jpg
1976'da Almanya'ya gittim. İlk gidenler çok çile çekmiş. Ama o çilenin içinde neler var ben de bilirim

https://i.hizliresim.com/JO9ngB.jpg
Tam 27 yılım geçti Almanya’da.
Türkiye'de her sene öldü haberim çıkardı. Öyle olunca ne yapacaksın, türkü söyleyeceksin

https://i.hizliresim.com/Oyb7X5.jpg
Neşet Avrupa’da düğünlerde çıkardı. Kendisine sorup adresi öğrenirdik.
Düğün sahibini tanımasak da onu dinlemek için her hafta düğüne giderdik
https://i.hizliresim.com/zJZrzD.jpg

25 Eylül 2012 günü İzmir'de kaybettiğimiz "Bozkırın tezenesi" büyük ustaya saygıyla..
Allah Rahmet Eylesin.
https://i.hizliresim.com/1GbM1j.jpg


Unutulmaz parçalarından biri. Bnm hazırladığım video ile "Yanıyorum"
https://www.youtube.com/watch?v=jPu3hnbYyAA

https://i.hizliresim.com/pGAz5a.jpg
Almanya’nın madenlerinde yukarıdan aşağıya doğru Almancayı, İtalyancayı, Yunancayı duyarsın.
Ama en aşağıda tek bir dil vardır.
Memet diye bağır da gör, bak kaç kişi sesleniyor

https://i.hizliresim.com/nJdM2a.jpg
İftar için radyo başında ezanın okunmasını beklerdik. İsveç'te yaşayıp Türkiye'ye göre oruç tutuyorduk ama kabul oluyor muydu Allah bilir

https://i.hizliresim.com/V3Oa6R.jpg
1957'de öğrenci olarak gittim. Babam 260 TL harçlık verdi.
Bunu Almanya'da bozdurunca elime 350 Mark saydılar. Bizim para daha değerliymiş

https://i.hizliresim.com/POdkBb.jpg
Cenazesiyle birlikte her şeyini memlekete yolladık.
Yalnız radyosu kaldı.
Türkiye frekansı bozulmasın diye duvara sabitlemişti, ayıramadık

https://i.hizliresim.com/7yJgPr.jpg
Cami olmadığı için Jacobskerk Kilisesi'nde bayram namazı kılan Türk işçiler.
Hepsi takım elbiseli 1965

https://i.hizliresim.com/LOMAEz.jpg
Bayram namazını St. Jacobskerk Kilisesi'nde kılan Türk işçiler ve sessizce onları izleyen Hollandalı kadın... (1971)

https://i.hizliresim.com/9DzoEO.jpg
Çok para harcamazdık. Ama hiç düşünmeden para verdiğimiz bir yer vardı Cenaze nakil fonu
Bir şekilde memlekete geri dönmek istiyorduk

Babam, evde kırılan bozulan hiçbir şeyi, uzun yıllar eskimeden kalacak şekilde tamir etmezdi
https://i.hizliresim.com/1Gbvrb.jpg
Babam, evde kırılan bozulan hiçbir şeyi, uzun yıllar eskimeden kalacak şekilde tamir etmezdi; onun tabiri ile "emaneten" tamir etmek yeterliydi. "Emaneten" her halde, "buradan gidene" kadar olmalıydı." Semra Pelek

https://i.hizliresim.com/o6539q.jpg
Rahmetli babam kapıkuleye son çıkışta arabayı sağa çeker. Çamurluktaki toprakları ayağıyla dökerdi.
'Gavura bari toprağımız geçmesin.'derdi

Gidene mi zordu kalana mı? Gurbete gitmeden önce çektirilen aile fotoğrafı (60'lar)
https://i.hizliresim.com/Dy125o.jpg

Bir tanesini ceketin cebine koyacaklar; eşinden, çocuğundan uzakta, gurbet elde bilmem kaç kere çıkarıp bakacak evin babası. Diğeri de memleketteki evin duvarına asılacak, sanki hiç gitmemiş de hep orada onlara bakıyormuş gibi...

https://i.hizliresim.com/lbXjRg.jpg
İşçi sınavını geçemedim. Turist vizesi alamadım. Kaçak olarak da gidemedim. Kafaya koydum bir yolunu bulacaktım. Ben de binbir dil döküp tanıdık bir doktordan şöyle bir rapor aldım:
'Vatandaşımızın bu aralar asapları biraz bozuk olduğundan hava değişimi alarak memleketiniz Almanya'da bir süre konaklaması tıbben münasiptir.' Gidip raporu Alman Konsolosluğu'na verdim. Rapor elden ele dolaşıyor, kimse böyle bir şey görmemiş.
Bir memur vizeyi alırsan tarihe geçersin dedi. Vize şefinin cevabını bekliyoruz. 4 gün sonra benim raporu geri elime verdiler, arkasında da bir not: "Memleketimiz bozuk asaplara iyi gelmemektedir, geçmiş olsun

https://i.hizliresim.com/rJ4MDP.jpg
O zaman tek firma vardı, o götürüyordu cenazemizi memlekete.
Ama hafta sonu kapalıydı. Biz de ne yapalım inşallah hafta içi ölürüz diyorduk

https://i.hizliresim.com/POdkmv.jpg
Hannover’deki Türk işçiler cami olarak kullandıkları vagonda her gün kıbleyi ayarlıyor. Çünkü vagon iş durumuna göre hep mevki değiştiriyor hayat dergisi 1964

https://i.hizliresim.com/qJ0MV3.jpg
İlk maaşımla eşime bir elbise almıştım. Daha iznime 9 ay vardı ama her akşam yurtta kimse görmeden açıp bakar sonra hemen bavula koyardım.

https://i.hizliresim.com/Qp5BmA.jpg
Nişanlımla aynı anda kazandık işçilik sınavını.
Aynı trenle gideceğiz ama kadın işçileri başka vagona aldılar. O tarafa geçmek yasak. El makhum vedalaşıp yerimize geçtik ama aklım hep onda.
Aramızda dört vagon var. Tren her kıvrıldığında pencereye koşuyorum ki belki görürüm diye. Hatta yol iyice kıvrılsın diye içimden dua ediyorum. Ama bir kez olsun göremedim, ayıp olur diye cama çıkmamış.
Yerini anlayayım diye de cama bir eşarp bağlamış

https://i.hizliresim.com/XEGkmo.jpg
Yaşadığımız yerde TRT çok zayıf çekiyordu. Frekansı zar zor yakalıyorduk. O yüzden bizim evde annemin dışında radyoya kimse dokunmazdı.
Elleri ince olduğundan frekansı ancak o tutturabiliyordu.

https://i.hizliresim.com/bL1DmY.jpg
Yemekhanedeyiz. Birisi Faruk häst dedi. Anlamadım. Yine häst häst dedi. Meğer at eti, yeme diyormuş.
Ben anlayana kadar atın yarısı gitti

https://i.hizliresim.com/9Dzo09.jpg
Yurda yeni koydukları sigara otomatını bir tek Bahri abi kullanmayı biliyordu. Öyle saygı duyuyorduk ki kendisine, adını Profesör koyduk

https://i.hizliresim.com/d7r3mZ.jpg
İlk iş günü elime 575 Mark saydılar. Bir hesap yaptım bu parayı Antakya Valisi bile almıyor Mikdat; dur durduğun yerde dedim. 40 yıl durdum