https://resmim.net/cdn/2024/03/26/fX4Nlx.jpg
Alıntı:
Lethe
@unutmanehri
Geçtiğimiz haftalarda okuduğum kitaplarda Norveç ve İsveç'teki Sámi ırkçılığına dair çok fazla pasaj gördüğüm için ilgili bir film bulup izledim. Filmin konusuna gelmeden önce tarihsel arka planı anlatmak istiyorum.
Alıntı:
Sámiler İskandinavya'nın yerlileridir. Şamancıl pratikleri vardı ve Ren geyiği çobanlığı onların temel geçim kaynağıydı. İskandinavlar ve Sámiler birbirlerini çok uzun zamandır bilmelerine Sámiler kuzeyde, İskandinavlar güneyde yaşadığı için yoğun bir temas olmadı.
https://resmim.net/cdn/2024/03/26/fX4wwi.jpg
Alıntı:
Ancak özellikle 19. Yüzyıl sonrasında İskandinavlar onların yaşam alanlarına doğru genişlediği için aradaki ilişki gerginleşti. 20. Yüzyıl'da Norveç'in İsveç'ten ayrılarak bağımsızlığını ilan etmesi ve iki ülkenin milliyetçi politikaları asimilasyon çabasını getirdi.
Alıntı:
Hem Norveç'te Hem İsveç'te Sámi çocuklar yatılı okullara alındı ve kendi dillerini konuşmaları yasaklandı. Ancak bu eğitim sonucunda İskandinavlarla aynı konuma gelmeleri söz konusu değildi. Antropometrinin revaçta olduğu o günlerde Sámilerin kafatası ölçüleri alınıyordu.
Alıntı:
Ve onların uygar yaşama elverişli olmadığına, zekalarının sınırlı olduğuna dair araştırmalar yayınlanıyordu. Gerçekten de 1960lı yıllara geldiğimizde, Sámiler şehir hayatında asimile olmuşken dahi bu ön yargıların örtük biçimde devam ettiğine dair makaleler okudum.
Alıntı:
Filmde de bir Sámi kızı olan Elle Marja, yatılı okulda gösterdiği üstün başarı sonucunda öğretmeninin gözüne giriyor. Hatta öğretmeni onu bilim insanlarını karşılamak için görevlendiriyor. Ancak bu bilim insanlarının amacı Sámi çocukların kafatası ölçülerini almak sadece.
https://resmim.net/cdn/2024/03/26/fX4dm1.jpg
Alıntı:
Elle Marja şehirde İsveçlilerle birlikte eğitim görmek istiyor fakat bu, bilimsel araştırmalara göre Sámilerin şehir hayatına uyum sağlayacak kadar akıllı olmadığı gerekçesiyle reddediliyor. Ve biz Elle Marja'nın yaşadığı çaresizliği ve başa çıkma yöntemlerini izliyoruz.
Alıntı:
Sámiler bize Norveç/İsveçlilerden pek farklı gözükmeseler de İskandinavlar onları yüz hatlarından ve vücut yapılarından ayırt edebilir. Bu sebeple Elle Marja, Erving Goffman'ın deyimiyle damga taşır. Onu ilk bakışta normal kabul edilmekten alıkoyacak bir şeydir bu.
Alıntı:
Elle Marja bu acı gerçekle yatılı okuldan kaçıp şehire gittiğinde tanışıyor. Asla fırsat eşitliğine sahip olamamış birinin hayallerini gerçekleştirmek için kendisinden tiksinen, kendisinin de aslında öfke duyduğu bir kesime yaranmak uğruna kimliğinden vazgeçmesi fayda getirir mi?
Alıntı:
Filmin sorgusu bu diyebiliriz basitçe. İlerleyen on yıllar içerisinde ırkçılığın dozajı düşmüş ve Sámiler toplum içerisinde daha iyi bir konuma sahip olmuşlardır. Pek çoğu İskandinav halkına asimile olmuş gözükürken geleneksel hayatını muhafaza etmeye çalışanlar da vardır.
Alıntı:
60'lı yıllarda çocuklarının Sámiceyi hiç bilmemesini tercih edenler çoğunluktayken bugün Sámi kökenli insanlar kültürlerini yeniden sahiplenmeye başlamışlardır. İskandinavlarsa bugün Sámilerin kültürünü turizm adı altında pazarladıkları için eleştirilmektedir.