Dev'ayna Masalları

Bazı şeyleri duymaktan artık gına geldi.. Özellikle X'te sürekli düşüşlerin alım fırsatı olduğunu güzelleyen borsa gurularının mesajlarını nakille meşgul arkadaşlarımızın yorumlarını. Yatırımcı tipine göre değişebilecek bu durumu herkese uyan bir durummuş gibi lanse etmek gerçekten trajikomik bir durum. Şimdi 3 tip profil varsayalım.. Düşüşler bu 3 profilden birisine oldukça yarayacak, birisine kısmen yarayacak ya da nötr bir durum oluşturacak, üçüncüsüne ise komple zarar yazacak. Ezbere herkes için düşüşler alım fırsatı güzellemesine koşmadan önce bir düşünmeli insanlar.

1. Profil: Hasbel kader komple nakitte ve borsada hayatının golünü atabilmek için düşüşün en dip noktasını bekliyor. Bu profile uyan yatırımcı yüzdesi nedir, istatistik vermek zor ama oldukça düşük bir yüzde olacağını tahmin etmek zor değil olsa gerek. İnsan doğasına aykırı bir durum bu. Tam kristal kürelik bir durum. Fiyat hareketlerine yahut hacimlerdeki ivmelerin gidişatına bakarak tepeden ya da tepeye yakın bir yerden maldan çıkmış ve elini ovuşturmuş hayalindeki en dip noktanın gelmesini bekliyor. Zaman zaman bize de denk gelmişliği var, en tepeleri ya da dipleri ya da yakın bölgelerini yakalamak.. Ama süreklilik arz eden bir durum değil. Az değildir endeks bazında fake yeme ihtimali, gerek tepe gerekse dipler için. İstediğiniz verileri, istediğiniz formasyonları, istediğiniz indikatörleri kullanın. Piyasa sizi kündeye getirmek için çoğu zaman öngörülemeyen yollar bulmakta oldukça mahir.. Nasıl oluyor da birbirinden bağımsız bir sürü yığınından ibaret olan piyasa bir ortak hareket noktası keşfediyor, tartışılmaya muhtaç.. Şimdi eğer bu 1. profilde değilseniz, "düşüşler benim için alım fırsatı, piyasa düşünce seviniyorum" ayaklarına yatmaya lüzum yok. X'te bu geyiği yapanların, ya da 70'li yıllardan kalma borsa gurularının o ezber sözlerine sığınanların bir çoğu aslında bu durumun kendisinden muzdarip, sadece züğürt tesellisi babında bu sözleri sarfediyor. İçten içe gelecek sefere mutlaka bu dip fırsatını kaçırmayacağım diye söylenmekle meşgul aslında.

2.Profil: Aylık kazançlarının artırabildiği bir kısmını yatırım aracı olarak borsada kullanan tip. Bu profildeki insanların bu işe yeni başlamış ya da henüz borsada fazla yol almamış olanları için düşüşler aslında elinde bulunan hisseler için portföyüne kısmen zarar yazsa da bir sonraki aydaki aylık kazançlarından yatırımda kullanabilmek için tasarruf ettiği nakitle daha düşükten alım yaparak maliyet düşürebilme fırsatı sunuyor. Sözkonusu bu kişilerde de durum büyük bir fırsat değil aslında, daha önce almış olduğu hisselerin düşüşteki değer kaybını maliyetini biraz daha aşağı çekerek yukarı hareketlerde daha kolay telafi edebilme fırsatına erişmekten ibaret bir durum sadece. Yani hali hazırda mutlak bir kazanç fırsatı değil.

Peki yine 2. profilde olup da daha önceki aylık kazancından yatırım olarak kullandıkları miktarın önümüzdeki aylarda aylık kazançlarından yatırım için ayırabilecekleri miktarın 10 katı olanları düşünelim. Mesela aylık kazancınızdan 10 birimi yatırım olarak ayırabilecek durumdasınız hali hazırda.. Ama daha önceki yatırım için ayırdıklarınız ve hali hazırda hissede olanlar diyelim 100 birim. Şimdi 100 birimlik hisse senedi yatırımınızda % 30'luk değer kaybı yaşadınız diyelim. 100 biriminiz oldu 70 birim. Bu ay koyabileceğiniz 10 birim ile 30 birimlik kaybı nasıl telafi edeceksiniz? Ha diyeceksiniz ki, olası bir yükselişte bu yeni koyduğum miktar bana avantaj sağlar.. Olası bir yükselişte 70 birim tekrar 100 birim seviyesine geldiğinde (bu yuvarlak % 43'lük bir yükseliş gerektirir) yeni yatırdığınız 10 birim size sadece 4,3 birim kazandırmış olacak ve portföyünüze kazanç olarak koymuş olacağınız rakam bu olacak aslında. Sadede gelirsek aylık ekleme yapabileceği miktar toplam portföyünün 10'da biri ancak edebilen bir şahsın bu düşüşe sevinmesi pek de mantıklı bir şey gibi görünmüyor. Eski seviyeye gelmesi % 43'lük bir yükseliş gerektiriyor ve ilave ettiği paranın toplam portföye ilave kazancı sadece 4,3 birim. Hiç yoktan iyidir diye boş lakırdı yapmaya gerek yok. Zira o % 43'lük yükseliş gerçekleşmeyebilir de.

Bu durumda 2. profilde olanlar için sadece hali hazırda hissede olan malı ile aylık kazancından ekleyebileceği miktar birbirine yakın olanlar kısmen fayda sağlayabilir, o da bahsettiğim gibi bir yükseliş söz konusu olursa.

3. Profil: Borsadaki yatırımı aylık yatırım için ekleyebileceği miktarın 2000 katı olan birisi mesela.. Diyelim Aylık kazancından 10 birim ekleme yapabilir durumda ancak hali hazırdaki borsadaki miktarı 20000 birim diyelim. Ve borsadaki hisseleri % 30 geri çekildi. Kayıp 6000 birim, borsadaki paranız 14000 birime düştü.. Aylık 10 birimi yatırarak oluşan zararın ne kadarını telafi edebilirsiniz? Diyelim borsanın % 43 yerine % 30 çıkacağı tuttu. 14000 biriminiz 18200 birim oldu yeni koyduğunuz 10 birimin katkısı sadece 3 birim.. Ne kadar kayıptasınız? Düşüşler nasıl sevinilebilecek bir durum oluşturdu size? İstediğiniz kadar düştükçe alın, aldığınız kaybettiğinizin yanında devede kulak..

İşte tam da bu sebeple, sanki herkes 1. profilmiş gibi, hasbel kader full nakitte bekliyor ve işin dibini sıyırmak için bekliyormuş gibi martaval okumaya lüzum yok. Gerçekte düşüşler ancak full nakitte hayatının fırsatını bekliyormuşçasına bekleyenler içindir, ancak onlar da dibi gerçekten keşfedip trene zamanında atlamayı becerebilirlerse..


Bu yazıyı yazmamın sebebi aslında beğendiğim bir fon yöneticisinin bu minvalde bir borsa gurusunun yorumunu alıntılaması oldu. Sanki yönettiği fondaki hisseleri tepeye yakın yerlerden satmayı becerdi de dipten ya da dibe yakın yerlerden geri yerine koydu herşeyi. Öyle olmadığnı o da, ben de çok iyi biliyoruz. Zira fon fiyatının gidişatı "kral çıplak" diyor.

Yurtdışı piyasalarda Fiyat / Serbest Nakit Akışı rasyosu oldukça sık kullanılan rasyolardan. (Price to Free Cash Flow). Hatta bazıları F/K ya da FD/FAVÖK rasyolarından daha çok itibar ediyor bu rasyoya. Ancak özellikle büyüme şirketlerinde negatif değerler gördüğümüz için F/SNA rasyosunu çok da kullanma ya da buna göre bir göreceli değerleme yapma şansımız olmuyor. Finansalları gayet makul görülen, oldukça defansif finansal yönetimi olan şirketlerde bile negatif Serbest Nakit Akımına denk gelebiliyoruz. Mesela DEVA. DEVA'nın oldukça fanatik yatırımcıları mevcuttur. Tabiri caizse kene gibi yapışmışlardır ve bir türlü bırakmazlar DEVA'yı. Eleştirme babında söylemiyorum bunu, haklı oldukları pek çok olumlu şey vardır DEVA'da kene gibi yapışmak için. DEVA yatırımcısının en çok bayıldığı şeylerden bazıları yüksek brüt kâr marjı, istikrarlı büyüyen satışlar ve esas faaliyet kârı, genelde muhafazakar /defansif finansman yönetimi, dengeli kaldıraç kullanımı ve yatırımın genelde çok fazla ekstradan borçlanılmadan halledilebilmesi, süreklilik arzeden ARGE yatırımları.. Başka şeyler de var ama hepsini tek tek saymaya gerek yok. Çarpanları da gayet makuldür çoğu zaman, bir türlü aşırı primlenmeyi (!) beceremediğinden olsa gerek. Ama böyle bir şirketin bile F/SNA'sı eksi değerde. (-73,79) Halbuki aynı şirketin an itibariyle 6,55 F/K, 6,31 FD/FAVÖK ve 2,61 PD/DD çarpanları ile oldukça makul ve aslında kendi benzerlerine göre oldukça ucuz fiyatlarda işlem gördüğünü görebiliyoruz. 70'lerden kalma bazı borsa gurularına göre bu şirket alınmayabilir. Aslında borsamızda pek çok iyi prim yapacak şirket F/SNA'ya bakarak tercih yapacak olsan, alınamaz durumda. Sebep? Yatırım faaliyetleri için kullanılan naktin işletme faaliyetlerinden oluşan nakitten fazla olması..En çok da büyüme şirketleri, hiç alınamaz pozisyonda. Durumlar böyle olduğu için de çoğu zaman SNA'ya ya da onun kullanıldığı rasyolara bakıp değerleme yapamıyoruz.

Bu yazıyı niçin yazdım? Bir ara böyle bazı fantezi oluşmuştu bende.. F/K değerleri ile F/SNA değerleri birbirine yakınsamalı, Net Kâr ile İşletme Faaliyetlerinden oluşan Nakit Akışları birbirine yakınsamalı gibi fanteziler. Son dediğim ile de Net Kârın kalitesini ölçüyor bu işin pir(!)leri. Ama gördük ki, fantezi yatırım dünyası ile gerçek yatırım dünyası arası makas çok büyük ve fantezilerde koşadururken başka taraflarda fiyatlar uçup gidiyor ve fırsatlar kaçan kaçana.. Dersimizi çabuk aldık Allah'tan da, fantezi dünyasında fazla boğulup kalmadık.

O sebeple böyle fantezi yatırımları satan dükkanlarla fazla alışverişim olmuyor.. Türlü türlü fantezi yatırım dükkanları var, zaman zaman burada çıkışıyoruz onlara, hepsini tek tek anlatıp tekrara gerek yok an itibariyle.


Not : Yıllıklandırılmış Serbest Nakit Akışı = Yıllıklandırılmış İşletme Faaliyetlerinden Nakit Akışı - Yıllıklandırılmış Yatırım Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışı

Özgüven, İyimserlik ve Çalışkanlık (Araştırma Konusunda İstikrar) diye özetlemiş Yunus Şahin iyi bir yatırımcıda olması gereken nitelikleri sayarken.. Katılıyorum. Fazlası var, eksiği yok..

Endeksin boşluk bırakması medeniyle bugün full nakite geçtim yine. Son bir haftada portföyde bayağı bir toparlanma oldu. Portföy zirvesinin %2.34 aşağısına kadar yükselebildik. Olur da endekste geri çekilme olursa bir süre 1 ya da 2 büyük hissede trading ile yola devam edeceğim. Birisi THYAO olacak kesinlikle. Hem bilanço para biriminin dolar olması nedeniyle enflasyon muhasebesinden de etkilenmeyecek hisselerden olduğu için, hem de öngörüsü daha kolay olması sebebiyle, dönemsel olarak en iyi sezonu olmasa da, trading için salınımlardan istifade ile iyi fırsatlar verebileceğini düşünüyorum. Umarım evdeki hesap çarşıya uyar bu sefer. Zaten cuma günü kapanışa yakın sattığım bazı hisselerin yerine THYAO almıştım. % 3 üzeri günlük getiri sağlayarak çıkmak nasip oldu. Onda da boşluklu bir gün açılışı olması bu kararımı destekledi. Hemen ertesi günü boşluğu dolduracak bir hareket de yapmayabilir ve belki de erken satmış da olabilirim. Nasipte ne varsa onu görürüz artık. Hayırlısı.

Fikirlerine ve bakış açılarına değer verdiğim Emerald Value Partners'ın kurucu ortağı Mehmet Emin Zümrüt Bey yatırım ve yatırım felsefesi ile ilgili paylaştığı yazıları bir kitapçık haline getirmiş ve X'de onun linkini paylaşmış. Göz atmak isteyenler için X'teki linkini vereyim. Oradan kitapçığın linkine ulaşabilirsiniz. İçeriğinde oldukça faydalı bakış açıları, bazı borsa gurularının yatırım felsefeleri ve yöntemleri, bazı kitapların kısa ve öz analiz şeklinde özetleri ya da anahtar noktaları ve bir çok konuda kendi kişisel yaklaşımları filan mevcut. İlgilenen arkadaşlara, faydalı olabileceğini düşünüyorum. Youtube videolarından birbiriyle çelişen onlarca kirli bilgiyle beslenmekten iyidir.

https://twitter.com/VpEmerald/status...54896739680710

Bugün dışardan izlemekle yetindim. Bir geri çekilme bekliyordum, ama bugün olmasını, ya da bir günde bu ölçüde olmasını işin açıkçası beklemiyordum. Ama nakitte beklemenin dayanılmaz bir rahatsız ediciliği var. Kesinlikle bana göre değil. Hisse senedinde olup da ters pozisyonda kalmak bile bu kadar rahatsız edici bir durum değil sanki. Sürekli bir şeyler alsam mı kafası, durduk yere kaşınma, ellerinin içinin terlemesi.. Sebep? Daha öncesinde gözüme kestirdiğim ve bir kaç gün önce portföyde başka hisselerle takas edip birkaç gün taşıdığım ve dün sattığım 2 şirketin gerçek anlamda ucuz olduğuna inanıyor olmam. Hele ki birisinin yeniden değerleme haberi yollamasının eli kulağında olduğunu bilmek ayrıca rahatsız ediyor, "ya yarına şöyle bir tavan açarsa ve ben de öylece bakakalırsam" gibi bir mod. Sonuçta olan oldu ve o haber gelmiş. Yarın ne olur kimbilir? Endeks düşmeye devam ederse belki daha iyi bir alım fırsatı da doğurabilir, ama olur da yarın yeşilleri yakacağı tutarsa endeksin, sattığıma satacağıma pişman olma durumu var belki o şirkette. Sabır zor zanaat.

Allah'tan sonrasında günümü meşgul edebilecek bir şeyler buldum da kafayı biraz ortamdan kopardım. Sabah ola hayrola.

Dün ben borsayı dışarıdan izlemiştim, bugün de borsa beni dışarıdan izledi:) Artık yarın bakacağız.. Kaçar mı dediğim hisse biraz kaçtı zaten.. Halbuki sabah ekside idi.. Dönüş gibi bir şey olduğuna bir türlü inandıramadım kendimi.. Bugünü de nakitte tamamladık. Umarım yarın pişman olmayız. Haftaya not artırımı mevzusu olduğu için pozitif bir seyir olma ihtimali yüksek, anormal bir şey olmazsa dünyada ve ülkede.. Artık yarın bir pozisyon alacağız.. Hayırlısı..

Dışarıdakiler 'timing the market' diyorlar.. Biz piyasayı zamanlamak diye kullanalım.. Kolay bir olay değil.. Bugün nerede ise tüm gün 10-15 dakikalık aralıklarla piyasayı ve bazı hisselerin tahtalarını takip ettim. ABD verilerine pozitif tepki pek inandırıcı gelmedi. Ama piyasa yanıltmakta genelde oldukça mahir. Yarın sabah mı akşam mı pozisyon alırız gidişata göre karar vereceğim.