https://www.paraanaliz.com/2022/yaza...asyon-g-34237/
Bu yazýnýn üç temel iddiasý vardýr. Birincisi, Türkiye'de parasal geniþleme ile yüksek enflasyon arasýnda çok güçlü bir iliþki vardýr. Ýkincisi, Türkiye'de para arzýnýn geniþlemesinden doðrudan kamu otoritesi yani mevcut iktidar sorumludur. Son olarak, yakýn dönem para arzý seviyeleri bizlere gerçek enflasyonun resmi rakamlardan daha yüksek olabileceðine iþaret etmektedir...
Bu yazýya konu olan analizlerden dört temel sonuç çýkarabiliriz:
1-
Türkiye'de yüksek enflasyon ile geniþleyen para arzý arasýnda güçlü bir iliþki vardýr.
2- Para arzýnýn geniþlemesinden Merkez Bankasý, kamu bankalarý ve doðal olarak bu kurumlara hükmeden mevcut iktidar sorumludur.
3-
Tüketici enflasyonunun çýktý baþý M3 ile uyumlu geçmiþ trendi göz önüne alýndýðýnda, mevcut M3 seviyeleri gerçek tüketici enflasyonunun daha yüksek olduðuna bir iþaret olarak okunabilir.
4- Üretici enflasyonunun çýktý baþý M3 ile uyumlu geçmiþ trendi göz önüne alýndýðýnda, son dönemde M3'ten daha hýzlý büyüyen üretici enflasyonu paranýn dolaþým hýzýnýn arttýðýna bir delil olabilir. Yüksek enflasyon döneminde paranýn dolaþým hýzýnýn artmasý ekonomik literatürün de onayladýðý bir olgudur. Bunun doðal sonucu, çýktý baþý M3'ün iþaret ettiði tüketici enflasyonu ile TÜÝK tarafýndan açýklanan tüketici enflasyonu arasýndaki farkýn daha da açýlmasýdýr.
Bu durum, gerçek tüketici enflasyonun resmi rakamlardan daha yüksek olabileceði iddiasýný güçlendirmekle birlikte açýklanan çýktý seviyesinin (ya da geçmiþten bugüne açýklanan reel ekonomik büyüme oranlarýnýn) daha düþük olabileceði yönündeki þüpheleri test edecek ilave çalýþmalara bir baþlangýç noktasý da oluþturabilir.
YORUM:Yazýdaki analizlere genel olarak katýlýyorum.Yüksek enflasyonun kaynaðý olarak ben de benzer nedenleri dile getiriyorum.Yani
hatalý para politikalarý nedeniyle yüksek talepten kaynaklanan enflasyon(para arzýnýn reel büyüme oranýnýn çok üzerinde artýrýlmasý,negatif reel faizler,gevþek para politikasý..).
Serbest piyasa ekonomisine müdahaleler arz ve talebin doðru seviyelerde kesiþmemesi, arzýn düþük olmasý ve arz þoklarý, tedarik zincirlerinde kýrýlma, daðýtým kanallarýnda tekelleþme yüksek enflasyona katký veren diðer unsurlardýr diyebiliriz.
Ama en temel nedeninin para arzýnda patlama olduðu þüphesizdir.
Yani döviz almakla,dövizin fiyatýnýn yükselmesiyle enflasyon yaratýlamaz(Para arzýný patlatmakla ,dövize gidecek TL'yi de yaratmýþ olursunuz,döviz alabilmek için önce TL'niz olmasý gerekir) .Yüksek enflasyon dönemlerinde "hard currency" paralardan birinde pozisyon almak sadece yüksek enflasyona karþý korunma amacýdýr.Enflasyon için bir sebep deðil,enflasyonun sonucu bir davranýþ biçimidir
.Yüksek enflasyon için gösterilebilecek temel neden, Ekonomi Yönetiminde politika oluþturanlarýn hatalý kararlarý ve uygulamalarýdýr.