İşleyip satmak için sürekli ham petrol almak zorunda. 2 yıl önce 120 dolar/varil iken 1 yılda 35 dolar/varile düştü hatırlarsanız. Bu işlemden doğal olarak zarar yazıyor. Tam tersi de geçerli, 40 dolar/varilden alırsın, 1 ay sonra varili 60 dolar olur kar edersin.
Sorun şu. Ben neden yıllık 1 milyar lira karımı dağıtayım? Onunla sizin de belirttiğiniz belki de Harvard Ekonomi, Yale işletme, Odtü bitirmiş çift anadal mastır, doktora, falan filan yapmış şirket ekonomistleri bu parayla dolar alsa veya altın, euro bilmem ne onlardan da fazladan para kazansa olmaz mı? Örneğin şöyle bir şirket istemez miyiz?
Esas faaliyet karı : 1 milyar lira
Diğer faaliyet karı : 350 mn lira.
Benim tahminim şu. Froto yıllık örneğin 500 mn net kar etti. Şirketin de %30 u halka açık. Ali Koç, kendi payına düşen 350 mn nakit karı alıyor, kalan 150 yi de ortaklarına dağıtıyor. Şirketin paraya ihtiyacı varsa kredi çeksin diyor, bana ne. Ben nakitime bakarım. (Rakamlar ve senaryo tamamen hayalidir)
Sizler şirketin karını dağıtıp yeni yatırımlar için kredi çekmesine nasıl mantıklı bir açıklama getiriyorsunuz? Ben bulamıyorum. Şöyle olabilir mi?
500 mn net karımı ben alırım, paraya ihtiyacım varsa kredi çekerim. Neden? Çünkü krediye ödeyeceğim faizin maliyeti aylık %1 iken, ben nakit olarak şirketten aldığım 500 mn u işletip ayda %2 kazanabiliyorum. Bu açıklama daha mantıklı geldi. Şirkette tutsaydım da kazanabilirdim ama o zaman vergiydi, muhasebe kaydıydı, stopajdı bilmem ne uğraşacaktım. Üstelik şirketin malı olacaktı bu ve diğer ortaklarla da bölüşmek zorunda kalacaktım.
Bu parayla yine kendi şahsıma ait petrol tankerleri alıp yeni bir şirket kurabilirim , kendi firmama ham petrol taşımacılığı yapabilirim ve %100ü bana ait olur. Ama temettü dağıtmadan Tüpraş adına tanker alsam elinde hisse olan Erhan da o tankerin sahibi olacak, neden ona ve diğer binlerce ortağa paramı yedireyim ki?
Bir de kaldıraç oranı denen bir nane var. Şirketin özkaynaklarının toplam borcunun ne kadarına denk geldiğini belirtiyor ve kaldıraç oranı ne kadar yüksekse kreditörler size o kadar fazla faiz uyguluyor aldığınız krediye karşılık.
Örnek,
Özkaynak : 100 mn
Toplam borcunuz : 800 mn ise kaldıraç oranınız 8 dir ve size yıllık %16 dan kredi verirler. Toplam borcunuz 1.2 milyar ise kaldıracınız 12 olur bu sefer kredi faiziniz %19 a çıkar. (Rakamlar uydurmadır)
Firmalar kaldıraç oranına göre temettüyü ayarlarlar. Net karın hepsini değil de atıyorum yuzde 80 ini 70 ini vs dağıtırlar. Yani kısaca şunu demek istiyorum. Kasa her zaman kazanır. Patron doğal olarak önce kendini düşünür.