Sri Lanka nın Döviz Krizi: Bir Rajapaksa Ailesi Felaketi
Son dönemde dünya gündeminde, 22 milyon nüfuslu bir ada ülkesi olan Sri Lanka ufak da olsa kendine yer buluyor. Ülkeden art arda gelen kötü ekonomik haberler bu küçük gündemin başlıca sebebi. Bu yazıda Sri Lanka’nın başarısızlık hikayesini okuduklarımdan anladıklarımla paylaşmaya çalışacağım. Tüm farklılıklarımıza ve her ülkenin kendi özel koşullarına rağmen belki bize de dersler çıkarabiliriz. .....................
Siyasi tarafta ülkeyi Rajapaksa ailesi yönetiyor. Kendileri ülke yönetiminde bir nevi hanedanlık. Ülkeyi uzun süre bu hanedanlıktan Mahinda Rajapaksa yönetmiş. Kendisi zengin bir çiftçi ailenin çocuğu ve bu aile Sri Lanka’nın elit bir ailesi. Zaten böyle bir aileden gelmeden ülke yönetimini devralmak Sri Lanka’da mümkün değil. Mahinda Rajapaksa 2004 yılında Başbakan olduktan sonra 2005 yılından itibaren seçimle Cumhurbaşkanı olarak ülke yönetimini devralıyor ve o günden bugüne yönetim genel olarak bu ailenin elinde.
Mahinda 2009 yılına kadar süren 26 yıllık Tamil Kaplanları isyanına karşı zafer elde edip halkta popülerlik kazanmış bir lider. Nitekim 2015 yılına kadar görevi sürdürdükten sonra 2015 seçimlerini kaybediyor. Fakat 2019 yılında bu sefer kardeşi Gotabaya Rajapaska Cumhurbaşkanı olarak ülkeyi yönetiyor, kendisi ise Başbakan olarak yoluna devam ediyor. Diğer iki kardeşten Chamal Su İşleri Bakanı iken, Basil de Maliye Bakanı olarak görev yapıyor. Mahinda Rajapaska’nın oğullarından biri de Spor Bakanı, diğer bir oğlu Başbakan Özel Kalem Müdürü. Chamal Rajapaska’nın oğlu ise İleri Tarım Bakanı.
Dolayısıyla ülke yönetimi o kadar bu ailenin elinde ki şöyle bir Sri Lanka fıkrasına konu olmuş: Bir gün Çinli bir devlet adamı Sri Lanka’yı ziyaret eder ve bu ziyarette birçok üst düzey hükümet yetkilisi ile bir araya gelir. Fakat Çinli yetkilinin kafası karışır çünkü tanıştığı tüm devlet görevlilerinin soyadı Rajapaksa’dır. Bu yüzden Çinli yetkili Sri Lankalı yetkiliye “Bu ülkede sadece tek bir soyadı mı var, neden başka hiç soyadı yok?†der.
Gotabaya Rajapaksa’nın 2019 yılında göreve gelmesiyle siyaseti de etkileyecek ekonomik kötüye gidiş hızlanmaya başlıyor. Ekonomide ortaya çıkan sorun ise iktisatçıların ikiz açık olarak adlandırdıkları problem. İkiz açık hem bütçenin hem de cari açık sorunun ortaya çıkmasını ima eder. Yani ülke hem bütçe gelirinden daha fazla bütçe harcaması yapıyor ve bütçe açığı veriyor hem de ülkeye giren döviz ülkeden çıkan dövizden daha az.
