Bilenler vardır...Vobelit diye bir topik açmıştım. Burada daha çok vadeli işlem yapanlara dönük yazılar yazıyorum, makro konuları tartışıyoruz...Burada uzun bir yazı paylaştım...MB nin vadeli piyasalarda dolar short yapması, yani açığa satması..Amacı he, faydası-zararı ne...büyük risk mi alıyor...yazıyı aşağıya kopyaladım..iyi okumalar:)
Dolar biraz hareketlendi..Yine MB nin vadelide açtığı pozisyonlar fakirin çenesini yormaya başladı...Zengin MB, fakir bizim gibi garibanlar...Neden MB zengin, çünkü TL yi basan kendisi, mürekkep ve kağıt kullanarak TL sürebiliyor piyasaya...biz de bu parayı kazanmak için bir yerimizi yırtıyoruz.
Madde madde anlatmaya çalışacağım. 12 yaşındaki oğluma anlatır gibi, olabildiğince basit. Ama yine anlamak istemeyen anlamayacaktır, sonuçta anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az.
i-) Bir kere MB lerin gücü, basabildikleri paradan geliyor. Bu nedenle bilançoları da devasa...FED trilyon dolarla oynarken, bizim MB de 500 milyar TL civarlarında bilanço büyüklüğüne sahip. Mesela 2018 de 37 Milyar TL kar elde etti MB. Hani üzerine fırtına kopan, erken bir toplantı ile hazineye normal tarihinden önce aktarılması tartışılan 37 Milyar.
ii-) Yüksek faiz marjı olan, paranın değerini oynak olduğu bizim gibi ülkelerde genelde MB ler kar elde eder..İsviçre gibi stabil ve faizi düşük, parası sağlam ülkelerde ise MB ler tersizne zarar edebiliyor.
iii-) Hatta maliye bakanı ne dedi, 2019 için MB den gelecek parayı bütçeye 20 Milyar koyduk..ancak 37 milyar kar oluştu..beklenenden daha güzel şeyler olmuş MB açısından (lafın gelişi böyle...yoksa MB nin kar elde etme gibi bir amacı yoktur...kar ya da zarar ederken ülkedeki makro stabiliteyi sağlamaktır esas amaç...kar ya da zarar etmek değil).
iv-) Girişi neden bu kadar uzun tuttum...Şunun için..MB nin 1 milyar dolar kar etmesi,ya da zarar etmesi hiç de önemli bir büyüklük değildir. 1 Milyar dolar ile ülkenin makro büyüklüklerinde belki de 10 milyar dolarlık dolaylı bir fayda sağlayabilir.
v-) MB vadeli işlemelerde neden işlem yapıyor. Neden doğrudan döviz kullanmıyor. Bir kere doğrudan döviz satmak hiç bir zaman hiç bir şekilde işe yaramıyor. 50 bin kere denendi ve işe yaramadığı görüldü .Sadece ateşi anlık olarak bir miktar azaltıyor, yangını söndürme gibi bir şansı yok.
vi-) Bunun yerine MB miz ne yapıyor..Dövize endeksli kontratlar satıyor. Yani dolar borcun varsa, ya da ileri tarihli bir ödemen varsa, ya da dolar ileride çıkar diye düşünüyorsan...dolar bazlı ileri tarihli sözleşme yapalım, o tarih geldiğinde ben sana o tarihteki doların karşılığını TL olarak ödeyeyim. Aslında yıllardır yaptığı ileri vadeli dövize endeksli ihale yapması ile, vadelide pozisyon açması temelde aynı şey...ama sürü hareketini yavaşlatmak için vadeli çok daha uygun bir piyasa..gün boyu her an her saniye işleme açık çünkü.
vii-) Burada risk ne? MB nin zarar etmesi...Ama zaten MB makul bir zararı göze alarak piyasadaki spekülatif döviz talebini dindirmek istemiyor mu? Bunun için faizleri 1 puan arttırmanın maliyeti nedir? Ülkenin tümü için..şirketleri düşünün, bireyleri düşünün...Böyle bir hesap yapmak zor...Ama 1 puanlık artışın maliyeti herhalde 10-15 milyar TL den az değildir. Sadece devletin 500 milyar borcu olsa, 1 punalık artış 5 milyar eder...şirketleri, bireyleri, tüm ülkeyi düşünün..ülke büyümesinin olumsuz etkilenmesi, ve buradan yaşanacak kaybı düşünün.
viii-) Yani MB dövizdeki anlık hareketleri törpüleyerek, spekülatif atakları yatıştırarak büyük bir fayda sağlıyor ülkeye..Ama bunu aşırı risk almadan yapması önemli. Yoksa İngilteyeyi zora sokan Soros gibiler MB nin üzerine oynar ve kazanırlar da...Burada MB nin bir limiti vardır.
ix-) Mesela şu an Ocak, Şubat, Mart ay sonu vadeli 1,3 Milyon kontrat kısa açmış durumda...ortalama maliyeti 5,6 tl...Mart sonu için maliyeti 5,73..kontrat eddedi 370 bin...Mesela Mart sonu dolartl 6tl olsa ne olur. Mb çok mu zarar eder...unutmayın ülkemizde aylık faizler %2 civarı ve üç ayda yaklaşık %6 eder...Vadelide açılan pozisyonlardan da faiz kazanılıyor bunu unutmamak lazım. Yani aslında 5,73 gibi gözüken MB maliyeti faiz gelirini de eklersek, 6 TL civarına gelir.
x-) 6 TL de de zarar etmedi...6,6 olsa ne olur %10 zarar eder pozisyon...yani kontrat başına %10 zarar eder...kaldıraç düşünülünce 1 milyar bile etmez...zaten son üç ayda bu poziyonlardan 3-5 milyar kar etti..yani iyi bir cephanesi var...3-5 milyarlık karı yaksa bile nette bir kaybı olmaz...amacı düşünüldüğünde makul sayılır.
Şunu akıldan çıkarmayalım..MB kur 7 ye gidecek, bunu baskılayayım 6 yı geçmesin diye bir amaca sahip olamaz...Kar edeyim, ya da şu kadar zararı göze alayım diye de düşünmez...Sadece şu kadar, mesela 2 milyon kotrat kadar bir risk alırım...Kur nereye giderse gitsin der...5 milyarlık cephanem var...vade de sonsuz değil, vade sonlarında pozisyonlar kapanıyor...yani riski kontrol etmesi zor değil.
Ne sağlıyor...anlık kur ataklarında, dur saldırma, heyecan yapma...gel 10 tl ile 150 tl lik dolar uzun pozisyonu aç...10-15 kat ile işlem yap...ihtiyacını böyle gider diyor...bunu hem yerli spekülatörlere, ileride döviz ihtiyacı olacak şirketlere...bireysellere vs...aslında döviz talebi oluşturan tüm yerlilere diyor bunu..heyecanlanma, sakin ol..ben buradayım diyor.
Peki yabancı neden MB nin üzerine oynamıyor...Şu an yabancı da TL short...yani TL çıksın istemiyor ki..Üstelik %24 faizle TL bulup, bununla döviz alsa, bunun maliyeti çok yüksek...Neden bu işten para kazanmaya çalışsın ki.
Haaa, tüm dünyada gelişmekte olan ülkeler karışır...yerel para birimleri çökmeye başlar...o zaman da MB, mesela 2 milyon gibi bir kontrat limitini doldurup kenara çekilir. vadeler tamamlandıkça, yeni vadede kapanan kontrat kadar yeni kontrat açar...bu işten zarar eder, ne demiştik 3-5 milyar elde ettiği karı yakar...sorun olmaz yani.
Sonuç..daha önce de yazmıştım...MB vadeli piyasalarda, belirli limitli bir risk alarak önemli bir araç kullanmaya başladı..bu önemli bir inovasyondur...ve yıllar sonra bu hamlenin ne kadar faydalı olduğu konuşulacaktır. Dövizin seviyesinde kayda değer bir etki oluşturmasa da, TL nin volatilitesinde düşüş yönnüde önemli katkı yapmaktadır. Zaten bizim gibi ülkelerin genel sorunu, parasının değeri değil, volatilitesinin çok yüksek olması. Çok kısa sürede %5-10 gibi büyük hareketler yapmasıdır (aşağı ya da yukarı..ama genelde yukarı).
Not: Lütfen bu yazıyı kopyalayıp nette değişik ortamlarda paylaşma niyeti olan, alıntıyı yaptığı nicki belirtsin..emeğe saygı
