Bir miktar pazar bilgisi:
IQVIA verisi Q2de de düşüş gösterdi. Sendika (ieis.. bkz web siteleri) Mayıs verisini yayınladı ama henüz yayınlanmayan Haziran verisinde düşüş gösteriyor. İlk yarıdaki pazar küçülmesinin sebebi özellikle eczanelerin tuttukları stokları azaltmasıdır. Bunun arkasında da 2 motivasyon var:
1-şimdiye kadar hemen ve acilen yapılacak bir zam beklentisi yoktu ("zam yoksa neden stok tutayım?" konusu),
2-stok tutmanın finansman maliyeti aylık %5ler civarı: çok yüksek bir maliyet
bilgime göre; eczanelerde ortalamada 20-25 gün civarı bir stok azaltması var.. 183 günlük ilkyarıda 20/183ten %11lik bir pazar küçülme etkisi anlamına gelir.. IQVIA ve sendika verileri daha küçük bir küçülmeyi işaret ediyor..
şu etki de var: 15 Aralıktaki zamdan önce yüklü stok biriktiten eczaneler, devam eden aylarda yukardaki sebeplerle stok azaltıyor..
peki; hasta ve reçete sayısı azalıyor mu?
stok etkisi konjonktürel/dönemseldir. pazarın gerçek göstergesi orta ve uzun dönemde hasta sayısıdır. orda bir azalma yok.. uzun yıllar ortalamalarında büyüme devam ediyor.. kamuya açık bigilerden biri olan SGK reçete verisi, ilkk 2 ayda %14.8 armıştı (burda paylaşmıştım). uzun yılar boyunca, hasta sayısı TRde düşmeyecek; tam tersine yıllık %4 civarı artış devam edecek.. sektörel pazar tahmin raporları bunu gösteriyor.. bunlar uzun vadenin konuları..
zam konusu: konuşulan bir konu yok.. ancak, "zam olacak haberi çıkmadan da zam olduğu çok olmuştur".. zam olacak/olmayacak haberlerine güvenip almak / satmak uygun olmayabilir.
yılın ikinci yarısında eczanelerin stok azaltma alanı daralmıştır. zam dedikodusu ve faiz düşüşleri stok inşa edilmesini tetikleyen konu olur.. o zaman da aşırı büyüyen bir iqvia görürüz.. güçlü bir faiz düşüşü bu sene için beklenmediğini hatırlayalım.. ama yüksek oranlı olası bir zam stok alma iştahını önemli ölçde artırır.
haziran ayındaki küçülmenin bir kısmı, bu sene bayramın Hazirana denk gelmesi dolayısıla olmuştu.. geçen sene 30 haziranda başlayıp, daha çok temmuzu etkilemişti.
selçuk ecza Q1 mali tablosuna bakıp, stok gün sayısını ölçtüğümde ise, stok gün sayısında artış görüyoruz ama fifo vs ağırlık ortlama farkları, yeni gelen zammın stoktaki etkisi, enflasyon muhasebesi vb konuları veriyi çok kirletiyor.. benim bilgime göre; depocularda fiziki bir stok artışı yok ve hatta azalış bile olmuş olabilir.
özetle, iqvia ilk yarıda parlak değil.. deva'nın kendine özel q1deki pozitif konusu şuydu: ihracatta rekor rakam görmüştük.. bakalım q2de ihracatta durum nasıl olacak..
