-
Bir borsa yatırımcısı temelde sadece şu 2 aksiyondan birini seçmek zorundadır: Mantıklılık (rasyonalite) veya da mantıksızlık (irrasyonalite). BİST gibi 3. sınıf borsalarda para kazandıran hemen her zaman mantıksızlık aksiyonudur. Eğitimli biriyseniz, zeka seviyeniz de en az ortalama seviyede ise yatırım yaparken mantıklı davranma ihtiyacını hissedersiniz. Gelgelelim BİST'te mantık pek işlemez. Siz temel rasyolara bakarak örneğin yıllık net kâr, özkaynaklar (defter değeri), F/K oranı, kârlılığın gidişatı, pazar payının trendi, PEG rasyosu, bilanço analizi gibi kaynaklarla hareket ederek yatırım yapma kararı veriyorsanız BİST'te bu ters teper. Bir batılı gibi düşünmek size para kaybettirir.
-
Hisse alım satımlarında BİST gibi bir borsada temel analiz mi yoksa teknik analiz mi önde gelir? Bana göre her zaman teknik analiz önde gelir çünkü psikolojiyi teknik analizde takip edebilirsiniz. Temel analiz son derece önemli olsa bile mevzu borsa olunca hele hele BİST olunca önemi filan pek kalmıyor. Demek ki BİST ortamında her zaman mantıksız hareket etmeyi ön plana çıkaracağız, temel analiz ile ilgilenmeyeceğiz, psikolojiyi çok yakından takip edeceğiz. Psikoloji derken spesifik olarak "sürü psikolojisinden" bahsediyorum. Çok özel bir konudur bu sürü psikolojisi ve borsacıların kesinlikle aşina olması gereken bir mevzudur. Borsa ile ciddi olarak ilgilenen herkes bu mevzuyu çok iyi araştırmalı ve incelemelidir.
-
BİST gibi borsalarda yabancılar Warren Buffett'in o ünlü sözü ile hareket ederler. Şöyle demişti Buffett: There is never just one cockroach in the kitchen when you start looking around. Türkçesi: Mutfakta bir hamamböceğine rast gelirseniz emin olun ki orada sürüyle hamamböceği vardır. Yani bir olumsuzluğu her zaman diğer olumsuzluklar takip eder, iş sadece tek 1 olumsuzluk ile kapanmaz, olumsuzlukların arkası muhakkak gelir. İşte yabancıların temel mantalitesi böyle. BİST gibi çok sığ artı kapitalizasyonu çok düşük bir borsada "borsada işlem gören bir şirkette sorun yaşanmışsa diğer şirketlerde de muhtemelen benzer sorunlar mevcuttur" diye düşünür yabancılar. Böylece sadece spesifik bir şirkette ciddi oranda hisse satışı yapmakla kalmayıp diğer diğer şirketlerde de satış cihetine giderler.
-
Aklımdayken, yazayım, Çinlilerin binlerce yıl uyguladığı yatırım metodu şöyle: Eldeki parayı 3 e bölüp 1 payı gayrimenkule, 1 payı altına yatırıp diğer 1 payı da nakit olarak elde tutarak kısa/orta vade bazlı ticari fırsatları kollarlar.
-
Bana en çok sorulanların arasında şu soru var: BİST ortamında vade ne anlama geliyor? Tanımlar şöyle:
1 haftaya kadar "günlük vade"
1 hafta ile 1 ay arası "çok kısa vade"
1 ay ile 3 ay arası "kısa vade"
3 ay ile 2 yıl arası "orta vade"
2 yıldan fazlası "uzun vade"
-
Son 400 yıllık borsa & modern finans tarihine bakarsanız belirli aralıklarla pek çok balon ortaya çıktığını görürsünüz. 1600'lerin başında İngiltere'deki South Sea balonu, 1600'lerin Hollanda'sındaki lale tohumu balonu, 1700'lerin Fransa'sında merkez bankası balonu, onu takip eden Missisippi balonu, 1850 lerdeki demiryolu balonu, 1920'lerdeki kredili hisse alımı balonu, 1980'lerde Japonya gayrimenkul balonu, 2000'lerdeki internet hisseleri balonu, 2006 ABD mortgage balonu, 2015-2023 tahvil balonu vardı, şimdi de yapay zeka balonu var. Say say bitmiyor. Balonlar finans dünyasının ayrılmaz (entegre) parçasıdırlar çünkü insan psikolojisinde açgözlülük her zaman en ön plandadır. Bu balonların şişmelerindeki 1 nolu faktör işte bu açgözlülüktür.
-
Trump sayesinde kriptolar anormal prim yaptı son günlerde. Ama unutmayın hem kripto para sahipleri hem de bunları çıkaranlar açısından kriptolar birer varlık kabul ediliyorlar ve gelir vergisine tabiler. En azından ABD ve İngiltere için durum böyle.
-
Kriptolarda bir balonun olduğu su götürmez ancak bu balonun ne zaman patlayacağını hiç kimse bilmiyor. Mevcut balon daha uzunca bir süre daha devam edebilir ve fiyatlar hiç kimsenin hayal edemeyeceği seviyelere bile çıkabilir. Mesela JPMorgan bitcoin için $130.000 dolar hedef vermişti. Bitcoin için milyon dolarlık uçuk hedefler verenler de var. JPMorgan ile Goldman Sachs dünyadaki en uyanık ve kulağı delik yatırım bankalarıdır ancak bunların yayınladığı analiz ve raporlar çoğunlukla ters teper. Archegos skandalına bu 2 banka da karışmış ve bir kaç milyar dolarlık kredili işlem hacmi tanımışlardı Archegos manipülatörüne. Ancak bu 2 banka da tam zamanında yırttı. En tepeye yakın fiyattan malları zorla boşalttırdılar adama. Benzer uyanıklığı gösteremeyen Credit Suisse'in elinde patladı ve 5 milyar dolar batırdılar, sonra da CS komple battı. Bir Japon bankasına da 2 milyar dolar girdi, CS gibi onların da elinde patladı. Goldman Sachs'ın lakabı zaten vampire squid. Adamlar kendi hesaplarındaki satmaya karar verdikleri mallara AL reytingi verip olumlu analiz notu yayınlıyorlar ve kendi müşterilerine bunları kakalıyorlar. SEC bunlara mali ceza kesmekten yoruldu. Bir kaç yıl önce Goldman Malezyada 5 milyar dolarlık bir fon dolandırıcılığına soyunmuştu. Bu ortaya çıkınca 1 milyar dolarlık bir ceza ile yırttı.
