yıllık enflasyon rakamları tam bir yıl önceki fiyat seviyesiyle olan farkı söyler, o yüzden grafikte dolar kurunu da aynı şekilde yerleştirdim, bir yıl önceki kur seviyesine olan değişim.. eylül-2018 itibariyle %80+ bir zirve yapmıştı, son 15 yılda görülmemiş bir over-shoot, daha evvelki fırlamalarda %30-35 civarında kesiliyordu
üretici fiyatlarında kur geçişkenliği daha yüksek, dolar atağı %80'lere vurduğu ay üfe %46 ile 18-yılın zirvesini gördü.. üfe'yi etkileyen diğer majör kalem petrol/emtia fiyatları (küresel fiyatlama).. mesela 2008 ilk yarıda petrol/emtia zirve yapmış ve üfe'yi %20 sınırına taşımıştı, sonbaharda dolar kuru fırlayıp %35 yıllık artışa vardığında ise üfe daha aşağıda kaldı- çünkü emtia fiyatları çökmüştü, petrol 146 dolardan 30 dolara düşmüştü
tüketici fiyatlarında (tüfe) kur geçişkenliği daha düşük.. tüfe, 30 yılın ardından 2004 ortalarında tek haneye düştü, ve 15 yıldır kabaca %5-10 bandında hareket etti, kur hareketinin başlamadan hemen evvel 20013 ilk yarıda %6-7 idi.. 2014- 2015 ciddi kur artışına rağmen tüfe tek hanede kalmayı başardı, çünkü hem petrol ciddi ölçüde düşmüştü, hem tüketim talebi kesilmeye başlamıştı.. 2018 kur şokuyla olmayacak bi zirve yaptı, ve kur volatilitesinin ivmesini kaybetmesiyle olması gerekene dönüş yapıyor, 2020 başından itibaren kalıcı şekilde tek haneye döneceği muhakkak
ana hikaye şu: talep kaynaklı bir fiyat artışı yok, tamamen arz-yönlü.. bunun anlamı faizleri artırarak çözebileceğin bi mevzuu asla ve kat'a söz konusu değil.. o yüzden 'enflasyonu düşürmek için faiz yükselmeli (yada düşürülmemeli) tarzı ekonomist söylemleri bi eşek anırmasından farklı değil
talep kaynaklı enflasyona örnek olarak 2004-2007 dönemi kira fiyatları.. diğer tüm enflasyon kalemleri tek haneye gerilediği halde kira artışları %20+ seyrini korudu bu dönemde.. çünkü gerçek bir talep artışı vardı- hem konut fiyatları çok hızlı artıyordu, hem genel gelir artışına istinaden ahali daha iyi evlere daha yüksek kiralar ödemeye razı oluyordu.. kira artışları son dönemin kur şokunda %10 üstüne çıkamadı, çünkü talep düşüklüğü..
Alıntı yaparak yanıtla
Yer İmleri