PARA ARAŞTIRMA/ İDRİZ ÇOKAL Türkiye, dünya domates üretiminde Çin ve ABD'den sonra üçüncü sırada. Domates ülkemizde dört mevsim yetişir. Seralarda yaz-kış üretim yapılırken, yaz döneminde Türkiye'nin hemen hemen her ilinde domates yetiştiriliyor. Domates üretimi 2021 yılında 14 milyon tonun üzerine çıktı. Bunun 9.5 milyon tonu sofralık, 4.5 milyon tonu salçalık domatesten oluşuyor. Türkiye, domates ihracatından ise yaklaşık 400 milyon dolar döviz elde etti.
Geçen yıl Türkiye, 53 ülkeye taze domates ihraç etti. Rusya, 68 milyon dolarla taze domatese en fazla talep gelen ülke konumunda bulunuyor. Bu ülkeyi, 58 milyon dolarla Romanya ve 41 milyon dolarla Bulgaristan takip etti.
Ancak bu tablonun bu yıl değişme ihtimali yüksek. Rota, Avrupa'ya kayacak gibi görünüyor. Malum bütün dünyada enerji maliyetleri çok yükseldi. Doğal gazdaki fiyat artışları, Avrupa'daki sera üretimini vurdu. Hollanda ve İspanya'daki seralar, doğal gaz fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle üretim yapamaz hale geldi. Hollanda ve İspanya merkezli şirketler; şimdiden Türkiye'de üretim için temaslarda bulunmaya başladı, büyük seracılarla ortak üretim için pazarlık yapıyorlar. Özellikle Aralık-Ekim aylarını kapsayacak özel anlaşmalar yapılmaya çalışılıyor. Hatta jeotermal bölgelerde yeni sera yatırımları üzerinde ciddi görüşmeler yapılıyor. Anlaşma sağlanırsa Avrupa'ya üretim için yeni sera yatırımları yapılacak.
AVRUPA İÇİN ORTAK ÜRETİM GÜNDEMDE
Türkiye örtü altı üretim (sera) konusunda oldukça iddialı. Yaklaşık 800 bin dekarlık bir sera kurulumu var. 12 bin dekarı ise teknolojik seralardan oluşuyor. Jeotermal bölgelerde kurulan teknolojik seralarda üretilen domateslerin neredeyse tamamı ihracata gidiyor. 400 milyon dolarlık taze domates ihracatının 300 milyon doları bu seralardan çıkıyor. Dünyanın domatesçisi olabilmek için teknolojik sera yatırımlarının artması gerekiyor. Sera Yatırımcıları ve Üreticileri Birliği (SERA-BİR) Yönetim Kurulu Başkanı Müslüm Yanmaz; Tarım ve Orman Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, sera yatırımcıları, Dünya Bankası, Avrupa Kalkınma Bankası, hep birlikte jeotermal sera yatırımlarının artırılması için ortak çalışma yaptığını söylüyor. Jeotermal kaynakların yatırımcılara daha iyi şartlarda açılması gerektiğini belirten Müslüm Yanmaz, şu değerlendirmeyi yapıyor:
"Normal şartlarda İspanya ve Hollanda'daki sera üretimleri etkilenmesin diye mayıs ayında kotalar gelir. Avrupa kendi üreticisini korur bu karar ile. Ancak bu yılki enerji maliyetlerindeki artış nedeniyle Hollanda ve İspanya'da seralar üretim yapamaz hale geldi. Maliyetleri kurtarmıyor. Şimdi iş birliği arayışına girdiler. Türkiye'de temaslarda bulunuyorlar. Türkiye'ye bu anlamda ciddi bir fırsat doğdu. Jeotermal kaynaklarımız çok. Bu alanlar yatırımcılara açılırsa teknolojik sera kapasitesini iki-üç kat artırabiliriz. İhracat pazarlarında daha güçlü hale geliriz. Bu durum, Türkiye'de yeni yatırımları beraberinde getirecek. Seracılar gelecek yıla hazır olsun. Avrupa pazarında çok fırsat olacak."
Domates fiyatlarıyla ilgili de değerlendirmelerd
Kaynak https://www.paradergi.com.tr/sektorl...iyeden-gidecek
Yer İmleri