Sayın Cemal Erzengin, tespitlerinizi ilgiyle izliyorum. Forum başlıklarındaki sadece fiyat hareketlerine odaklı yorumların dışında, böyle makro yorumlara ihtiyaç var.
Türkiye'nin ekonomide rekabetçiliği zayıf maalesef, tarım ve hayvancılık olmadan sanayileşme düşünülemez. Dünyada gelişmiş ülkelerde tarım ve hayvancılıkla zenginleşme başlamış, sonra sanayi ve bilgi endüstrisi takip etmiştir. Tarımı atlayıp sanayiye geçmek mümkün değil, çünkü disiplini önce tarımda öğrenir sonra sanayide uygularsınız. Örnek, Henry Ford üretimi kökten değiştiren bant modelini, kasapların asılı karkas etleri parçalamasından görerek uygulamıştır.
Buraya kadar tamamen hemfikirim. Devletin tarıma destek konusunda ise hemfikir değilim. Devletin yapması gereken üretimi rantabl hale getirecek ortamı sağlaması olmalı, gerisi kendiliğinden gelir. Tarım ve hayvancılıkta iki temel sorun var. Birincisi toplumumuz tembelliğe alıştı veya alıştırıldı. Istanbul'da asgari ücret için sıraya girenler, gel şu sürünün başında dur desen üç katına durmuyor, işsiz gezmeyi tercih ediyor. Sosyal yardımlar insanları çalışmamaya teşvik ediyor. ABD, Avrupa'da insanlar deli gibi çalışıyor, çünkü düşük gelir seviyesindeki insanlar çalışmak zorunda hem de çok.
İkinci önemli konu da ölçek konusu. ABD'de tarım 40 bin 60 bin dönümlük koskoca arazilerde yapılıyor. Bizdeki gibi 10 dönüm, 200 dönüm arazilerde yapılan tarımın ölçek itibariyle, ne yaparsanız yapın, rekabet etmesi mümkün değil. Devletin gerekiyorsa zorla arazileri birleştirip tarımı öyle yaptırması lazım. Aynı şekilde 10 bin ve katları şeklinde hayvancılık yapılmalı, 5-10 başla hayvancılık para kazandırmaz.
Onlarca yıldır dünyada gıda fiyatları düşerken bizde yükseliyor. Soğan 5-6 tl'ye satılıyor, 5 tl altı meyve kalmamış neredeyse, hala çiftçi zorda deniliyor, vatandaş ne yapsın, tüm gelirini soğana elmaya vs. mı versin, aya roket mi gönderiliyor acaba, soğanı bile makul fiyata yetiştiremiyoruz veya pazara sunamıyoruz.
Sonuç olarak bu temel sorunlar çözülmeden, devletin destek vermesi -ki zaten veriyor- bence doğru değil, zaten kıt olan kaynaklarımızı daha da yanlış kullanmak ve heba etmek anlamına gelir bu.
Bu yazı yatırım tavsiyesi olarak değerlendirilemez.
“invest only if you would be comfortable owning a stock, even if you had no way of knowing its daily share price.” ― Benjamin Graham
Yer İmleri