Kerim Rota'nın yazısı:
https://www.perspektif.online/5-yil-once-10-yil-sonra/
"Kamu Faiz Ödemeleri"
https://www.perspektif.online/wp-con...ri-endeksi.png
"2013 ile 2018 arasında yüzde 50 artan faiz ödemeleri sonraki beş yılda neredeyse sekiz katına çıktı. 2013'te ödediğimiz 100 TL faiz, 2018'de 148 TL'ye yükselmişti. 2023'te ise bu tutar 1.130 TL ye çıkacak. Böylece kamu faiz ödemeleri enflasyondan arındırılmış olarak beş yılda iki katından fazla artmış olacak.2022 yılında Hazine'den ve TCMB'den Kur Korumalı Mevduata ödenen tutarlar da bu hesaba dahil edilmiş olsaydı 1.130 olan endeks 1.500'e ulaşacaktı.
Borç Stoku
Son beş yılda belki de çok bozulmayan tek tablo borç stokunun milli gelire oranı oldu. 2018 birinci çeyrek sonunda yüzde 28,1 olan borcun milli gelire oranı 2022 sonunda yüzde 31,7 oldu.
Bunun en önemli nedenleri; hızla artan enflasyondan devletin vergi gelirleri yoluyla kısa dönemde faydalanması, faizler üzerinde yoğun bir finansal baskılama uygulanması ve TCMB rezervleriyle kurların da baskılanması. Maalesef bu iyileşme de geçici olacak ve bu oran tekrar yükselecek.
Ancak bu oran aslında şimdiden bile yanıltıcı. Nasıl KKM ödemeleri faiz harcamalarına dahil edilmiyorsa, borç stokuna dahil edilmeyen gizli bir yükümüz var. O da iç borcun henüz ödenmeyen faizleri.
https://www.perspektif.online/wp-con...borc-stoku.png
Uzun yıllar iç borcun yüzde 50'si civarında seyreden bu tutar, son iki yılda hızla artarak iç borcun 1,3 katına ulaştı. Bunun en önemli nedeni enflasyona endeksli tahvillerin faizlerinin (enflasyon farklarının) vadede ödenecek olması. Bu nedenle borç stokumuza yansımayan faizler kartopu gibi birikerek önümüzdeki yıllarda karşımıza çıkacak
Bugün iç borcun ödenmemiş faizleri stokun yüzde 130'una, tutarı ise 2,7 trilyon TL'ye ulaştı. Bu oran 2018'deki gibi borç stokunun yüzde 60'ı seviyesinde kalabilseydi ileride ödenecek faiz yükümüz 1,5 trilyon TL daha az olacaktı. Bu 1,5 trilyon TL fark, kamu borcunun üçte birinden yüksek bir tutar.
NOT:
MUHASEBE UYGULAMASI FARKLILIĞI:
Bankaların bilançolarına yazdığı faiz gelirine karşın devletin borç stokunda bir yükseliş olmamış. Faizin hepsi arada ödenmiştir diye düşünebilir, ama öyle bir şey de yok.
Bankaların yazdıkları faiz gelirinin neredeyse hepsi henüz tahsil edilmemiş faizlerden oluşuyor.
Ama;d
evletin borç stoku özel şirket veya bankalardan farklı bir şekilde muhasebeleşiyor. Devletin ilk borçlandığı tutar borç stokuna ekleniyor; faizleri ise ödendiği zaman faiz gideri olarak yazılıyor. Dolayısıyla borcun ödenmemiş faizi borç stokunu yükseltmiyor. Bu muhasebe tekniği kuponlu tahviller ve döviz cinsi borçlanmada önemli bir sorun yaratmıyor. Döviz veya dövize endeksli tahvillerde dövizin fiyatı arttıkça alınan ilk borç miktarına etki ettiği için borç stoku otomatik artıyor. Kuponlu tahvillerde ise genelde 3 veya 6 aylık sıklıklarla faiz ödendiği için borç stokundaki tutar ile gerçek borç arasında önemli bir fark oluşmuyor.
Ancak enflasyona endeksli tahvillerde ödenecek enflasyon farkının hepsi, tahvilin vadede ödenecek anapara tutarına ilave ediliyor. Böylece aslında borç stoku artmadan ileride ödenecek faiz yükü kartopu gibi birikiyor.
Mesela,Mayıs 2031 vadeli tahvil örneğine bakalım. Varsayalım ki bugünden itibaren 2031'e kadar yıllık %20 enflasyon oluşsun. O zaman vadeye kadar tahvilin fiyat grafiği aşağıdaki gibi olacak.
https://www.perspektif.online/wp-con...22/04/res7.jpg
Böylece 2021 yılında 100 TL'ye ihraç edilmiş olan tahvilin fiyatı, vadeden bir gün önce 832 TL'ye yükselmiş olacak. O güne kadar da borç stokunda bu tahvile ait borç sadece 100 TL olarak görünecek. Vade günü geldiğinde Hazine yatırımcıya 100 TL anapara ve 732 TL enflasyon farkı ödeyecek. 10 yıllık enflasyonla biriken borcun o gün geri ödenmesi ile devletin bir anda faiz giderleri artacak. Bu da o zaman daha çok borçlanma ya da daha çok vergi ile finanse edilmeye çalışılacak.
Enflasyon yükseldikçe borç stoku artmadan da aslında gelecek yıllara ve nesillere aktarılan faiz yükü artıyor. Enflasyonun %60'lara dayandığı bugünlerde biraz sorumluluk duygusu olan karar vericilerin bu ihraçları hızla azaltmaları veya daha kısa vadeli ihraç yapmaları beklenirdi.
Ama bu sorumluluk duygusu bir yana, Hazine "muhasebe mucizesi" faktöründen faydalanarak ,gelecekteki yükü iyice ağırlaştırarak,kağıt üzerinde bugün için faiz geliri elde etmiş.Nasıl!..
İşte bu faiz geliri, enflasyona endeksli tahvillerin "yeniden" ihracından elde ediliyor. Hazine, bırakın sorumlu bir şekilde gelecek nesillere sahip çıkmayı, 2019'dan bu yana bu muhasebe mucizesinden bir "cinlik" yaparak kısa vadeli olarak faydalanmayı tercih ediyor.
Hazine borç stokunda ihraç fiyatı olan 100 TL'den takip edilen enflasyona endeksli tahvili, belli bir süre sonra aynı vade ve kuponla yeniden ihraç ediyor. Örneğin ihraçtan 1 yıl sonra enflasyonla şişerek piyasa fiyatı 160 TL'ye gelmiş tahvili bankalara 160 TL'den satıyor. Hazine bu satışı yaptığı anda borç stokuna 100 TL ilave ederken, 60 TL de "faiz geliri" elde ediyor. Tabii ki vade geldiğinde hem bugün gelir olarak yazdığı 60 TL'yi hem de vadeye kadar bunun üstüne birikecek enflasyon farkını ödeyecek.
Böylece Hazine borçlanırken bugün yüklü faiz geliri yazıyor, ancak gelecek nesillere acısı sonradan çıkacak yüklü faiz giderlerini de miras bırakıyor.
Kısa vadede rahatlama yaratıp uzun vadede felakete yol açan finansal mühendislik uygulamalarının bir örneğini enflasyona endeksli tahvil ihraçlarında da görüyoruz.
Bu şekilde hazinenin kağıt üzerinde elde ettiği faiz gelirleri;2019 yılında 10.9 milyar tl,2020 yılında 32.8 milyar tl,2021 yılında 41.2 milyar tl iken 2022 yılının sadece ilk 2 ayında 28.1 milyar tl.
Alıntı yaparak yanıtlaOriginally Posted by deniz43
Sadık Üye
Gönderi Kuralları
Yer İmleri