Bu yazı tüm uzun vade stratejisi güdenlere farklı bir bakış açısı katma amaçlı yazılmıştır;
Baştan beri tosunpaşayı takip ediyorum. Ufak kurs tarzında kendisine bilanco özet analizi hakkında da yol gösterici olmaya çalıştım.
Fakat en baştan beri uzun vadeli yatırımcılara saygı duysamda, stratejik olarak yanlış bir tarz olduğunu düşünüyorum. Niçin yanlış bir tarz. Çünkü uzun vade demek zamandan kaybetmek demek. Zaman her insan için en büyük zenginliktir. Zamanın varsa yatırım yaparsın zamanın varsa harcayabilirsin. Zamanın varsa yaşayabilirsin. Zamanın dolmuşsa yaptığın hiçbirşeyin önemi kalmıyor. Çünkü artık zamanın yok. Dolayısıyla zaman en değerli ZENGİNLİĞİMİZDİR!
Warren buffete gelelim tirilyonlarca parası var dünyanın en zenginler listesinde ilk 5 te yer alır. Kağıt üzerinde ÇOK zengin. ANcak 89 Yaşında.
Soru şu; Warren buffete bir teklif göndersek. Yer değiştirmek için Bütün servetiyle beraber yaş da dahil olmak üzere yer değiştirelim desek.
Yani bu sayfa okuyan sen kaç yaşındasın diyelim 35 buffet 35 yaşına geçecek ancak cebimde hiç parası olmayacak. Sizde 89 yaşınıza geçecek ancak hesabınızda tirilyonlarca para olacak. Sizce buffet bunu kabul edermiydi ?
Peki ya sen evet bu sayfayı okuyan yatırımcı 89 yaşına geçip tirilyonlarca paran olmasını kabul edermiydin ?
Cevabı basit buffetin üstüne borca girerek bile bu teklifi kabul ederken sen etmezdin. O halde soru basit Buffetmi daha zengin Yoksa SEN MI ?
BU soru bizi zamanın en büyük zengiliğimiz olduğunun su götürmez bir gerçek olduğuna ikna ediyor sanırım.
O halde zamandan tasarruf etmemiz gerektiği ortaya çıkıyor. Zamanı verimli zamanı iyi kullanmamız gerektiği ortaya çıkıyor Çünkü zaman geçtikçe aslında fakirleşiyorsunuz. Bunu bir resimle göstermeye açıklamaya çalışayim.
Siyah renkli Çizgi kişisel servetiniz olsun Mavi renki Çizgide zaman çizginiz olsun. Kırmızı renkli çizgi ise finansal özgürlüğümüz veya mutluluk seviyemizi gösteren çizgi olsun.
Yatırımcıların %95'inin odaklandığı çizgi aslıdna siyah renkli servet çizgisi. Çoğunluk MAVİ çizgiyi görmüyor. MAVİ ÇİZGİYİ göremediği için KIRMIZI ÇİZGİDEN HABERSİZ. Zannediyor ki Siyah çizgi arttıkça KIRMIZI ÇİZGİ de artacak. Biraz önce ne dedik Zaman en değerli hazineniz, zenginliğiniz dedik ve sizde bunu yukar da kabul ettiniz.
O halde mavi çizgi olmazsa olmamızdır yatırım felsefemizi şekillendirirken.
30 yaşına ulaştığınız finansal özgürlüğünüze ulaşmışsanız. Hayattan büyük bir keyif alacağınızı garanti ederim. Ferariye binmek ister ve bundan inanılmaz bir keyif alırsınız. Kız arkadaşlarınızla vakit geçirmek ve birlikte olmaktan inanılmaz keyif alırsınız. Gezmek görmek jet skiye binmek Sorf yapmak ucaktan paraşütle atlamak vb gibi kimi zamanı çoğunlukla para gerektiren bu aktivitelerin hepsini büyük bir haz alarak yaparsınız. Deyim yerindeyse o imrenerek baktığınız vahy be dediğiniz kişilerin hayatını yaşarsınız. Mutluluk seviyeniz en üst noktadadır. Dikkat edin 10 yıl emek verdiniz çalıştınız kıstınız kasıldınız deli gibi enerji harcadınız 30 yaşınızda finansal özgürlüğünüze kavuştunuz ve size kalan 50 yıl boyunca mutluluk seviyeniz en üst bölgede seyrederek devam edecek.10 yıl heba ettiniz karşılığınız 50 yıl mutluluk ödülünü aldınız. Mantıklı bir yatırım görünüyor bence. 10 yıla karşılık 50 yıl iyi bir takas yada yatırım.
Şimdi resmi tekrar inceleyelim. 45 Yaşınızda finansal özgürlüğe kavuştunuz. Artık hayattan zevk alabileceğiniz şeyler daha az Ferarimi aman binmesemde olur. Jet ski mi 45 yaşında olabilir belki ama ne bileyim ya şartmı yani onuda yaşamayıvereyim. Kız arkadaşımı evet onunla vakit geçirmekten mutluyum ama en çılgınca şeyleri yapamayacağım artık biraz daha ağırkanlıyım vucudum çok fazla heyecana dirençli değil enerjim bir miktar düştü.
Farkettiyseniz sorun para değil. Paranız var Ama istek seviyenizde düşüş var. Olmasa da olur demeye başlıyorsunuz. Hani 30 yaşında trafik ışıklarında gördüğün ferraye bakıp bir günde bende binermiyim diye iç geçiriyordun ya o parayı kazanabilirmiyim acaba diye düşünüyordun ya. EVET işte 45 yaşında sende o parayı kazandın ona eriştin. AMa bu kezde o hayalin için artık okadar heyecan duymamaya başlıyorsun.
Hadi şimdi çokta uzatmayalım 55 te finansal özgürlüğe eriştiğini varsayalım Hani uzun vadeli yatırımcıların emeklilik yaşı beklentisi hemen hemene buralara filan geliyor. 70 Yaşında UVY ile finansal özgürlük beklentisi olan yoktur herhalde. 45 filanda mümkün ama çok gerçekçi değil gibi 55 daha gerçekçi ve bence bir miktar iyimser de sayılır.
Evet 55 yaşında finansal özgürlük seviyesindesin. Artık mutluluk seviyen oldukça aşağıda Zamanın yok eski kadar heyecan duymuyorsun. paraşütle atlmak mı bende kalp var. Kız arkadaşımla çılgınca şeyler ne kadar çılgın olabilirsin ? Ferarrimi yok canım sende ben mütavazi bir adamım. Kazanıyoruz bizde işte ama harcamasakta olur ya kim gidecek şimdi Bangkoki o muazzam adalara. Bir sürü yorgunluk amaaannn böyle iyim ben işte. Moduna gireceğiz. Yok ben girmem. Girersin gireceksin girmek zorunda kalacaksın. Evet bazı şeyleri kırabilirsin ama emin ol 30 yaşında isteklerinin büyük bir kısmını yapamayacaksın. Ypamak istemyeceksin. Haz alamayacaksın.
İşte böyle bakınca düşünüyorsun tekrar Ben acaba gerçekten doğru bir yatırım mı yaptım ben bunun içinmi yatırım yapmıştım. 20 yaşımdan itbaren belli ölçüde kendimi ve yapacaklarımdan ferahat ettim 35 yıl boyunca sonrasında özgürlüğüme kavuştum 25 yıl mutlu yaşayacağım ama 30 yaşındakı finansal özgürlüğe kavuşmaya nazaran hem daha düşük bir mutluluk hemde daha kısa süre. Mantıklı bir takas mantıklı bir yatırım gibi görünmüyor.
35 yılını ver 25 yıl boyunca %30 mutluluk ödülünü al.
10 yılını ver 50 yıl boyunca %90 mutluluk ödülü için çabalamak öğrenmek kendini geliştirmek daha mantıklı.
E ben 30 yaşımı geçtim diyor olabilirsin farketmen gereken şey oran orantı Kar zarar olayı.
Yani 20 yıl uğraş 40 yaşında özgürlüğüne kavuş ödülün 40 yıl boyunca % 50 mutluluk ödülünü al.
Hani zamandan tasarruf ettikçe alacağınız ödülün hem süresi artıyor hemde seviyesi yüksek oluyor onu kastediyorum.
Şöyle bir söz vardı kim söyledi bilmiyorum. HARCAYABİLDİĞİNİZ KADAR ZENGİNSİNİZ. İşte yaş ilerleyince harcayamıyorsunuz yada harcayacağınız alanlar kısıtlanıyor harcamaya istekli olmuyorsunuz. Dolayısıyla aslında daha az zenginsiniz.
Zenginliği lütfen tekrar tanımlayın kendinizce; Zenginlik banka hesabınızda veya cebinizde ne kadar para olduğu değildir. Zenginlik ne kadar harcayabildiğiniz, ne kadar özgür olabildiğinizdir.
SADEDE GELELIM;
Tabiki zamandan tasarruf ettikçe öne aldıkça mecburen risk seviyenizde artacaktır. İşte insanlar burada bir denge kurması gerekiyor diye düşünüyorum. Yani illa aşırı risk alında hemencecik zengin oluverin mutlu mesut yaşayın demiyorum. Aradaki dengeyi ayarlayın. Kendinizce 40 yaş iyi gibi 40 yaşında finansal özgürlük seviyesi mutluluk olarak iyi bir seviyedir size göre, riskleride nisbeten katlanabileceğiniz seviyededir. Yatırımlarınızı buna göre şekillendirirsiniz. Yani belki ağırkanlı ama sağlam hisselerin yanına bir mıktar da atıyorum küçük ama hızlı büyümek isteyen bir mıktar daha rısklı hisseleri değerlendirirsiniz. Ne bileyim paranın bir kısmınıda orta vadeli Al sat için değerlendirirsiniz. Çünkü zamanı kısabilmek için bir miktar risk almış olmanız gerekiyor Hem risk almayayım hemde kısa sürede zengin olayım diyebileceğiniz bir iş varsa bende para yatırayım.
Yatırımcıların bir çoğu bir yanılsama içerisinde yatırım yapıyor. Yani çok düşük risk alarak haliyle daha uzun vadede belli bir servete çıkmanın akıllıca ve mantıklıca olduğunu sanıyor. Ancak bu bakış açısında hesaba katmadığı şey zaman ve mutluluk seviyeniz. Bunları görmezden gelirseniz ilk bakışta çok akıllıca ve mantıklı bir yöntem gibi görünüyor. ANcak bu iki çizgiyi işin içine sokunca aslında bu güvenli yatırımı yaparken MUTLULUKTAN VAZGEÇYİROSUNUZ MUTLULUKTAN KISIYORSUNUZ MUTLULUGU HİÇE SAYIP o hedefe doğru gidiyorsunuz. O gün geldiğinde ise şu pişmanlığı ve sorgulamayı yapmaya başlıyorsunuz. BEN niye yatırım yaptım. Mesele bumuydu yani. Evet banka hesabımda tirilyonlar var buffet misali. En zenginler listesindeyim evet ama bunun içinmi yatırım yapmıştım hayallerime noldu yaşamak istediklerime ne oldu benim. Bu hayattan ne kadar keyif alabildim. Yaşamak isteyipte yaşayamadığım ne bıraktım arkada.
Buffetle samimi bir sohbet yapıyor olsak bana diyeceği ilk şey olabildiğince kısa sürede finansal özgürlüğünü eline al zaman akıp gidiyor ve yaş ilerledikçe artık birşey yapmaya enerjin ve isteğin kalmıyor. PARA PARA dünyanin en zenginler listesine girmek bir mutluluk veriyor ama yaşayamadıklarımı geri vermiyor. Bazan oturup düşürüyordur eminim o zenginler listesine girmek bu kadar da şartmıydı bunun yerine belkide yapmak istediklerini yapsaydı. BU dunyadan cok daha mutlu bir biçimde ayrılacaktı.
TOSUN PAŞAYA GELİRSEK;
Ben tosun paşada şunu görüyorum bır bıkmışlık bir isteksizlik motivasyonunda düşüş. Aman çokta önemli değil oraya çıksam ne çıkmasam ne der gibi. Sanki hayal ettigiyle yaşadıkları arasında bir bozukluk var gibi.
Portfoy beklentilerinden daha düşük bir performans göstermiş olsa gerek ki motivasyonunda bir düşüş seziyorum.
Demekki tosun paşa en baştan beri yatırım stratejisinin risklerini getirilerini ondan götürdüklerini ne kazanıp ne kaybedebileceğin doğru bir biçimde hesaplamamış. DOğru bir biçimde hesaplasaydı beklenti dahilinde bir getirisi olacaktı dolayısıyla herşey yolunda gidiyor olacak ve motivasyonunda bir kırılma yaşanmayacaktı.
Bir insan için en kötü şeyin bir hedefinin olmaması bir gayesinin amacının olmamasıdır. Boş vermişlik olmasa da olur düşüncesi eylemsizliğe sebep olur mutluluk dereceniz inanılmaz derecede düşürür. Amaçsızca yaşıyormuş gibi hissettirir. Öğrenme isteğinizi 0 a indirir kendinizi geliştiremezsiniz hiçbirşey yapmamak en iyi şey gibi görünür. SOnrasında anksiyeteye dönüşür. Heba olup gidersiniz.
Tosun paşada bu var demiyorum. Motivasyonu bir miktar düşmüş ilerde yükselmezse olay bu yone doğru gidecektir diyorum gitmiş ile gidiyor olmak arasındaki çizgi farklı çizgiler.
Kişinin bu noktada öz eleştiri yapmasını daha saglıklı buluyorum. Yani ben herşeyi doğru yaptım piyasa izin vermedi o yüzden bu oldu diyip suçu bir başkasına atarsanız. Bir çıkmazın içine girersiniz. Herşey piyasanın elinde sende hiçbir kontrol yok o halde piyasa izin vermediği sürece mutsuz olmaya devam edeceksin demektir. Bunu yerine kişinin özeleştiri yaparak bu piyasanın suçu değil benim hatam şöyle yaptırım yapmalıydım şu zamanda girmeliydim. Şuralar da hata yaptım. Bunu öğrenmeliyim düzeltmeliyim şeklinde özeleştiri yaparsa motivasyonunu kaybetmez. Yeni şeyler öğrenmeye araştırmaya hevesli olur dolayısıyla mutlu ve umutlu olmaya devam eder kendini geliştirir ve daha iyiye doğru yol almasına izin verir.
TOPARLARSAK; Yatırım stratejinize aşık olmayın. Rasyonel olmaya çalışın yukarda çizdiğim çizginin bir benzerini kendiniz için çizin yada siz çiziyor olsaydınız nasıl bir çizgi çizmeniz gerekirdi. Bu çizgiyi çizerken objektif tarafsız olmanız gerekiyor. Hatta bu çizginin içine aslında RİSK'i gösterir bir başka çizgi daha eklenebilir.
Yani diyeceğim o ki sorgulayın ne için yapıyorum ihtiyacım neler mutluluk seviyem şu an nerede nereye gidecek ne kadar iyi ne kadar iyileştirebilirim. Neler yapmalıyım ne kadar risk alabilirim. Yada ne kadar risk almamalıyım. Benim için yeterli nokta neresi. vesaire.............
Örnek olması açısından kendi yatırım felsefemi, çizgilerimi çizeyim.
ben 30 yaşındayım bu arada
Aşağıda ne anlatıyor Sol taraf yaşanmış olan sağ tarafta beklentimi gösteriyor.
20-28 yaş arasında ne yaşamışım
Servetim aşağı doğru gelmiş mutluluk düşük aldıgım risk biraz yüksek yapabileceklerim sınırlı niye çünkü param yok.
28-30 yaş arasında riski inanılmaz arttırmışım servetim artmaya başlamış mutluluk seviyem ve yapabileceklerimde hızla artmaya başlamış. Daha sonra yüksek riskte devam ederken biranda servetim hızla erimeye başlamış. haliyle mutluluk ve yapabileceklerim neredeyse dip yapmış.
Şu anda ise yapabileceklerim hala sınırlı çünkü para çekmıyorum yatırıma devam ediyorum.
Servetim artan bir eğilimde oldugu içi mutluk seviyemde artıyor
Risk hala yüksek ancak önceki aldıgım risklerden bir mıktar daha düşük.
Gelecek bekletimde ve finansal özgürlük için elde etmem gereken seviye zaten görünüyor
Özgürlük seviyeme yaklaştıgım andan itibaren risklerimi en minimuma indireceğim. Artık parayı bileşke yapmak yerine çekeceğim için Cebimde harcayacak param olacağı için yapabileceklerim direk pik yapayacak yukarı yonde Mutluluk seviyem zirve yapacak harcayabildiğim için
Servetim de artık çok daha yavas bir biçimde artacak. Daha sonrasında 45 gibi yapabileceklerim sınırlanacak dolayısıyla mutluluk seviyemde düşme eğilimi yaşayacak falan.
Alıntı yaparak yanıtlaOriginally Posted by batu34
Tosunpaşa sizin yatırımınıza ilk başladığınız günleri hatırlıyorum da hedeflerine inanan onun için yıllarca beklemeyi göze almış bir kişi vardı karşımızda. Fakat bu durum, hem borsanın yükselişe geçmesi sebebiyle yeterince lot alamamanın pişmanlığı hem de ileri ki dönemde hedeflediğiniz para tutarı kadar alım yapamayacak olmanız sebebiyle, yatırımlarınıza olan inancınızı sekteye uğramış gözüküyor.
Yer İmleri