Burası parasını ortaya koyduğu için -en azından- belirli bir temel ekonomik bilgiye sahip olduğunu varsaydığımız kişilerin yazdığı bir forum,yoksa hayatı boyunca binbir emekle kazandıkları birikimleri buharlaşabilir.Şimdi böyle bir platformda bu tür yazıları "copy-paste" ederseniz çok yanlış bir yerdesiniz demektir.
Ben de size Türkiye ekonomisinin bir fotoğrafını çekeyim,hem de akademisyenler arasında mizah konusu olan TUİK verileriyle.Haydi cevap verin de göreyim sizi...Veremiyorsanız da arkasında duramayacağınız yazıları yazmayın...
1)İşsizlik
TUİK'göre:
Mevsimsellikten arındırılmış olarak, İşsizlik oranı %14,2 seviyesinde, tarım dışı işsizlik %16,6 olarak seviyesinde,Genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı %27,3 seviyesinde gerçekleşti.
Bütün dünya tarım dışı istihdam verisini kullandığı için,aynı bazda mukayese etmek için bu veriyi esas almak lazım ama bu oranların hepsi de Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesi.
Üstelik TUİK'in işsiz tanımı çok dar kapsamlı,sadece son 4 hafta içinde iş arama kanallarından iş arayıp da bulamayanları işsiz kabul ediyor.Ama bağımsız araştırmalar geniş işsizlik oranını %20'nin üzerinde gösteriyor.
http://disk.org.tr/wp-content/upload...lik-Raporu.pdf
2)Sanayi Üretimi
imalat PMI
https://tradingeconomics.com/turkey/manufacturing-pmi
Geçen senenin Mart ayından bu yana yayınlanan son 20 aylık PMI verisinin 19'u küçülme bölgesinde yani 50'nin altında geldi,sadece bu Eylül ayında 50 (yani ne büyüme ne küçülme) geldi,Ekim ayında yine küçülme geldi.
Sanayi üretimi
https://tradingeconomics.com/turkey/...ial-production
Son 1 yılda sadece önceki yılın aynı ayına göre Eylül ayında artış gösterdi,diğer 11 ayda düşüş oldu.
3)Perakende satış hacmi
https://tradingeconomics.com/turkey/retail-sales-annual
Son 1 yılda sadece önceki yılın aynı ayına göre Eylül ayında artış gösterdi,diğer 11 ayda düşüş oldu.
4)İnşaat
Türkiye genelinde konut satışları 2019 Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %2,5 oranında azalarak 142 810 oldu.
Türkiye genelinde ilk defa satılan konut sayısı bir önceki yılın aynı ayına göre %32,9 azalarak 50 181 oldu. Türkiye genelinde ikinci el konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %29,2 artış göstererek 92 629 oldu.
Ocak-Ekim yılın ilk 10 ayında:
Yeni ev satışları geçen yıl 540.890 bin iken bu yıl 387.293 oldu.
Toplam ev satışları geçen yıl 1148.927 bin iken,bu yıl 1008.293 bin oldu.
Yapı ruhsatı verilen yapıların yüzölçümü %58 azaldı
Belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatlarının 2019 yılının ilk dokuz ayında bir önceki yıla göre, bina sayısı %57,1, yüzölçümü %58, değeri %48,9, daire sayısı %63,8 azaldı.
http://www.tuik.gov.tr/hb/32/kapak/3...1686392941.jpg
2 yıl önceye göre ise,yapı ruhsatları metrekare olarak %81.09 azaldı.
5)Dış ticaret
Baz etkisinin kalkması ve döviz kurlarının gerilemesiyle yeniden önceki yılın aynı dönemine göre mukayese ettiğimizde dış ticaret açığımız artmaya başladı:
Geçen yılın aynı dönemine göre:
-Ağustos ayında dış ticaret açığı %1.2 arttı.
-Eylül ayında dış ticaret açığı %6.6 arttı.
--Ekim ayında,dış ticaret dengemiz ise 181 milyon dolar fazladan 1 milyar 843 milyon dolar açığa -%1116.07 değişim gösterdi.
6)Yatırımlar
Geçen yılın aynı dönemine göre,yılın ilk çeyreğinde %12.4,ikinci çeyreğinde 22.8 azaldı..Üçüncü ve dördüncü çeyrekte de geçen yılın aynı dönemine göre küçüleceğiz.
Çünkü hem işsizlik oranının çok yükselmesi,hem de ücretli olarak çalışan geniş halk kesimlerinin reel satın alma gücü enflasyon karşısında erimiş olduğu için ,talep çok düşmüş durumda,global ekonomi de yavaşlama gösterdiği için dış talep de zayıf,bu nedenler yeni yatırım yapmayı frenleyen nedenler.
7)GSYİH büyümesi
Yılın ilk 2 çeyreğinde Türkiye ekonomisi sırasıyla %2.4 ve %1.5 küçüldü.Yılın tamamında da küçülecek.Çünkü yukarıda yazdığım nedenle tüketici harcamaları zayıf,yatırım yok,dış talep artık gsyih'ya destek vermiyor.
Kısacası;işsizlik artınca talep düşüyor,talep düşünce üretim de düşüyor,ekonomi küçülüyor,küçülen ekonomide yeniden işsiz sayısı artıyor,ekonomi negatif bir döngü içine giriyor.
(Tabii TUİK yıl sonunda farklı bir rakam bulabilir,ama ciddiye alınması için hesaplamaları akademisyenlerin incelemesine açması gerekir,yoksa kimse ciddiye almaz.)
8)BÜTÇE DENGESİ
Merkezi yönetim bütçesinde, ekim ayında 14.9 milyar lira, ocak-ekim döneminde ise 100.7 milyar lira açık kaydedildi. Bütçe açığı 2018 yılı ocak-ekim döneminde 62.1 milyar TL olmuştu. Buna göre bütçe açığı ocak- ekim döneminde geçen yıla göre yüzde 62 oranında artmış oldu.(Bu sene merkez bankasından transfer edilen 46 milyar lirası yedek akça 94 milyar lira desteğe rağmen.)
https://ugurses.net/2019/06/30/butce...tbaasi-cozumu/
https://www.paraanaliz.com/wp-conten...-ekim-2019.png
9)KISA VADELİ DIŞ BORÇ
KALAN VADEYE GÖRE KISA VADELİ DIŞ BORÇ STOKU (*)
(Eylül 2019 itibarıyla) (Y.T:18.11.2019)
(Milyar Dolar)
MERKEZ BANKASI :6.397
GENEL YÖNETİM (**): 4.617
BANKALAR:83.263
DİĞER SEKTÖRLER: 78.233
TOPLAM 172.510
(*) Orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine bir yıl ve daha kısa kalan dış borçları göstermektedir. (**) Hazine Müsteşarlığı tarafından yurtdışında ihraç edilen borçlanma senetlerinden (eurobond) itfasına bir yıl ve daha kısa vade kalanlar için yapılacak ödemeleri kapsamaktadır (yurtiçi yerleşik kişilerce satın alınanlar hariç).
1 Yıl içinde 172.5 milyar dolar dış borcu çevirirken ,bankaların borç çevirme oranının kabaca %70'e indiğini(hem borçlanma maliyeti yüksek,hem de döviz kredisi verecek sağlam ve kredi talep eden şirket sayısı az),bankaların net borç ödeyicisi olarak yurt dışına döviz çıkışı yaptığı,merkez bankasının yılbaşından bu yana kamu bankaları üzerinden 29.2 milyar dolar satması nedeniyle,net rezervlerinin,-altın ve swaplar hariç- sıfırın altında olduğunu not edelim.(Kerim Rota'nın yazısı)
10)HAZİNE'NİN BORÇ SERVİSİ
Hazine Bakanlığı 2020 yılı borç servisi ve finansmanı için tahmini rakamları açıkladı:
Buna göre:2020 Yılında Hazine 186.5 milyar TL ana para,100.5 milyar TL faiz 287 milyar TL iç borç servisi;36.1 milyar TL ana para,29 milyar TL faiz 65.1 milyar TL dış borç servisi yapacak.Toplamda böylece 222.6 milyar TL'si ana para,129.4 milyar TL'si faiz toplam 352.1 milyar TL borç ödemesi yapacak.
Borcun finansmanı için Hazine ,57.6 milyar TL'si dış,299.6 milyar TL'si iç borçlanma yoluyla toplam 357.2 milyar TL yeniden borçlanmayı planlıyor.
Not:1Hazine 2020 yılında uluslararası sermaye piyasalarından tahvil ihraçları yoluyla 9 milyar ABD Doları tutarı karşılığında finansman sağlanması ,söz konusu tutara ek olarak, dış finansman kuruluşlarından sağlanacak program kredileri ile toplam 9,6 milyar ABD Doları tutarında dış finansman elde edilmesi hedefliyor.Bu durumda Hazine'nin bu hesaplamayı 57.6/9.6=6, 1usd=6 TL'de kalacağı varsayımıyla yaptığı anlaşılıyor.Eğer dolar 2020 yılında bu seviyenin çok üzerine çıkarsa(muhtemelen) o zaman hem ödenecek dış borç hem de dış borçlanma TL olarak çok daha yüksek olacak ve bütçe açığı TL olarak oransal olarak artacaktır.
Not2:YEP'te bu yıl -Merkez bankasından temin edilen ihtiyaç akçası ve diğer 1 defalık gelirlerle- 125 milyar TL'lik Bütçe açığı planlanmışken,gelecek yıl bütçe açığının 138.9 milyar TL'de kalacağını varsaymak hayalperest,gerçekçi olmayan bir varsayım olmuş.Gelecek yıl bu seneki 1 defalık gelirler olmayacağı dikkate alınırsa bütçe açığının/gsyih=%2.9 tutması mümkün gözükmüyor,ekonomideki küçülme ve gelirler kısmındaki azalma da dikkate alınırsa bu oranı en az %4 almak daha gerçekçi olacaktır,bu durumda gelecek yıl bütçe açığı en az 191.6 milyar TL olacaktır.Böylece iç borçlanmaya -muhtemelen- 52.7 milyar TL daha ilave etmek gerekecektir.
11)BANKA KREDİLERİ
Mart ayı sonu itibariyle TBBM Bütçe Komisyonundan verilen bilgiler ve aradan 8 aya yakın zaman geçtiği düşünülürse 500 milyar TL'nin üzerinde sorunlu kredi olduğu anlaşılıyor.Bunun bir kısmı batmış,bir kısmı yapılandırılmış,bir kısmı da temerrüde düştüğü ve süresini geçirdiği halde ne takibata geçilmiş ne de yapılandırılmış krediler oluşturuluyor.TL kredilerde batık oranı BDDK'nın 15 Kasım tarihli son raporuna göre 133.473/1595.489=%8.37
Yabancı para cinsinden krediler ise genellikle büyük ölçekli;doğuş,ülker,türk telekom,köprü,yol,havaalanı,tünel,,enerji santralları,alışveriş merkezleri gibi projeler için verilmiş,bunların bir kısmı yapılandırılmış bir kısmı ise temerrüde düşmüş ama ne yeniden yapılandırılmış ne de takibata geçilmiş krediler.
12)ENFLASYON
TUİK'in enflasyon rakamlarını ise ciddiye almıyorum,kendi hesaplamalarımı kendim yapıyorum.Neden almadığım ile ilgili yardımcı olabilecek birkaç link:
https://www.karar.com/yazarlar/ibrah...kunuslar-11628
Enflasyon hesabına küçük dokunuşlar
https://ugurses.net/2019/07/04/veri-...-tartisiliyor/
Veri güvenilirliği tartışılıyor
https://www.yenicaggazetesi.com.tr/e...di-52488yy.htm
Enflasyon rakamları "Reis"in bekasına bağlandı!.
https://www.paraanaliz.com/2019/turk...de-36-9-39981/
Birleşik Kamu İş: Gıda fiyatlarında yıllık enflasyon yüzde 36.9
NOT:20 Kasım tarihli yazımdan alınmıştır.
Yer İmleri