Sadık Üye
|
|
|
Kapitalizm çok popüler bir hale gelmişti. Hisse senetleri sürekli artıyordu. Ekonomi müthiş bir ivme ile büyüyordu. Ford otomobil sektöründe devrim yaptı, seri otomobil üretimine geçti ve işçi ücretlerinde ciddi bir artış oldu. İşçi sınıfı artık paralıydı, tatile çıkıyordu, gayrimenkul alıyordu. Özellikle Florida gibi güneydeki bölgelerin geleceğin turizm cenneti olacağına inanılıyordu ve büyük bir hızla gayrimenkul alımı başladı. Bu talep de gayrimenkul fiyatlarının ciddi oranda şişirilmesine olanak sağladı. Bölgedeki tarlalar bile servet değerinde fiyatlara satılıyordu. Şirketler büyüdükçe büyüyor bankalar çoğalıyordu.
Sadık Üye
O dönem ABD’nin başında Herbet C. Hoover bulunuyordu. Hoover yönetiminin ekonomik alandaki tecrübesizliği büyük buhranın oluşumunu hazırlayan etkenlerden biriydi.
Hoover yönetimi liberal ekonomiyi savundu ve bunun sonucu olarak devlet ekonomiye ve şirketlere müdahale etmeyecek dedi. Bankaların rezervlerini, kredi oranlarını, sermaye bileşenlerini denetleyen bir kurum yoktu. Bu nedenle bankalar özgürce kurulup kredi dağıttılar. Fakat dağıtılan kredileri geri alamadılar.
Sadık Üye
Türkiye
Büyük buhran tüm dünya ülkeleri gibi Türkiye’yi de etkiledi. Türkiye'nin dış ticareti genellikle tarım ürünleri ve hammadde ihracına ve sanayi maddeleri ithalatına bağlıydı. Tarımsal ürün fiyatlarında yaşanan büyük düşüşler, Türkiye'nin dış ticaret hacmini daralttı. İflaslar başladı. Ticari şirketler, sanayiciler, üretimi arttırmak üzere kredi almış çiftçiler borçlarını ödeyemediler. Özellikle ticaretin önemli olduğu İstanbul, İzmir gibi liman şehirlerinde işsizlik hat safhaya çıktı.
Sadık Üye
Kara Pazartesi (1987)
19 Ekim 1987 tarihli Pazartesi tarihli işlem gününün açılışına kadar Dow Jones endeksi yaklaşık üçte bir oranında değer kaybetti. Bu oranın ABD hisse hacmindeki karşılığı yaklaşık 1 trilyon dolar"
19 Ekim 1987 Kara Pazartesi'sinden sonra ABD Başkanı Ronald Reagan'a sunulan rapor böyle başlıyordu. Asya'da başlayıp tüm dünyayı saran krizin üzerinden 29 yıl geçti ancak benzer bir krizin endişesi bitmedi.
Krizin nedenleri neydi?
O dönemde yaklaşık beş yıldır süren iyimser hava 1987 yılına yaklaştıkça dağılmaya başladı. Seçim maratonuna da giren ABD'de dolar, 1985'ten bu yana düşüşteydi. Piyasaların çok güvendiği eski Merkez Bankası Başkanı Paul Volcker'ın politikaları serbest düşüşü engelliyordu.
ABD, 1982'den 1987'ye kadar olan beş yıllık dönemde kısa vadeli faizleri yüzde 18'den 6'ya çekmişti. Dış ticaret açık veriyor, bu da ülkeye giren yabancı sermaye ile finanse ediliyordu. Faizler artarsa borsa, artmazsa dolar düşecekti. Dolar düşerse içeriye yabancı para giremeyecekti.
Böyle bir ortamda piyasalarda işlem gören menkul değerlerin spekülatif hareketlerle aşırı değer kazanması ve oluşan spekülatif balonlar, 1987 krizine zemin hazırladı. Borsadaki orantısız yükselişlerinin yarattığı psikolojik hava ile birlikte ABD ve Avrupa piyasalarında yatırımcıları etkisi altına alan olumsuz beklentiler baş gösterdi.
O dönemki teknolojik gelişmelerle birlikte sermaye piyasası işlemlerinde yaygın olarak kullanılmaya başlayan bilgisayarlı alım-satım işlemleri de kuvvetli satış dalgaları yarattı.
Çöküş öncelikle Hong Kong borsasında başladı ve zaman farklarıyla sırasıyla düşüşleri Avrupa borsaları ve ABD izledi.
Kim ne kaybetti?
Gün sonunda Dow Jones Borsası 508 puanlık düşüşle yüzde 23 değer yitirdi.
Ekim ayı sonunda Hong Kong borsası yüzde 45,8, Avustralya'da yüzde 41,8, İspanya'da yüzde 31, Birleşik Krallık'ta yüzde 26,4, ABD'de yüzde 22,68, Kanada'da yüzde 22,5 değer kaybederken, Yeni Zelanda'daki kayıp yüzde 60'a ulaştı.
Nasıl müdahale edildi?
Ağustos 1987'de o dönemin ABD Başkanı Ronald Reagan tarafından göreve getirilen Merkez Bankası (Fed) Başkanı Alan Greenspan, kariyerinin ilk krizinde piyasalar için her türlü likiditeyi sağlayacağını duyurdu.
19-30 Ekim arası her gün toplanan Fed, ekonominin bir durgunluğa veya banka krizine girmesini önlemek için kısa dönemli faiz oranlarını hızla düşürdü, borçlanma maliyetleri 2 puan aşağı çekildi. Bu, Wall Street'te rahatlamaya yol açtı.
Fiyatların toparlanmasının ardından 1988'e gelindiğinde sanayi üretimi artışı ABD'de yüzde 5, Almanya'da yüzde 3,2, Japonya'da yüzde 9,4 ve İngiltere'de yüzde 2,2 oldu.
Greenspan'e göre bu kriz "ucuz atlatılmıştı" ama kayıpların tamamen geri alınması 2000'li yılları buldu ve ABD hanehalkının servet kaybı 1 trilyon dolara ulaştı.
Yaşayanlar ne dedi?
John Phelan / Eski New York Borsası Başkanı:
"Piyasalar 1987 yaz ayları boyunca son derece kuvvetliydi. Herkes borsadaki portföyünden bahsediyor, arabanı park ettiğin yerdeki görevliler bile size borsa tüyosu veriyordu. Pazartesi gününden önceki cuma günü, piyasada çok büyük bir işlem hacmi gerçekleşmişti. Pazartesi sabahı tüm büyük firmaları toplantıya çağırdık, piyasadaki havanın ağır olduğunu ve yatırımcıların emirlerini girebilmesi için sistemi erken açacağımızı anlattık. Toplantıdan sonra personelimizi diğer firmalara da gönderdik ve çok ağır bir işlem hacminin olacağını, bu nedenle tüm sistemlerinin açık kalmasını söyledik.
O sabah piyasalar sakin başladı. Ancak saat 13 sıralarında yemekten döndüğümde piyasa 180 puan aşağıya gelmişti. Saat 16.00'a kadar da tüm borsalar çöktü. İşlem hacmi ise 600 milyon hisse olarak gerçekleşti ki bu rakam borsanın tahmini kapasitesinin 200 milyon üzerindeydi. O tarihi günden ne öğrendiğim konusunda emin değilim. Belki piyasada bu tür aşırılıkların her zaman yaşanabileceğini öğrendim. Bu engellenebilir bir durum değil."
Robert Hormats / Eski Goldman Sachs Başkan Yardımcısı:
"Açıkça çok korkutucu bir gündü çünkü aniden vurdu. Bir dakika önce sakince otururken, bir dakika sonra kasırganın ortasında kaldık. Bir gece sonra Charles Schwab ile birlikte ABC'nin gece programına katıldık. İkimizin de şu sözleri söylediğini hatırlıyorum: "Altını çizerek söylüyorum ki ekonomi o kadar kötü değil. Yaşanan ekonomik bir olaydan ziyade finansal bir olay." Ben hala o krizn sorumlusu olarak 14 ekimde gelen dış ticaret açığını görüyorum. Rapordan sonra doların dramatik bir şekilde değer kaybedeceği ve faizlerin artacağı yönünde bir beklenti oluştu. Bu beklentiler de borsa üzerindeki baskıyı artırdı."
Louis Sulsenti – Borsa Komisyoncusu
“Benim için o günün diğerlerinden hiçbir farkı yoktu. O tarihlerde finans sektörüne yeni adım atmıştım. Çıraktım. Aşağıda komisyonculara gelen siparişleri bürolara aktaran kişiydim. O gün borsada hava aniden değişti. Bir satış siparişini, bir diğeri izledi ve kurlar birdenbire düştü. 300 bin hisse senedini satmak zorundaydım. Yukarıdan gelen talimat bu yöndeydi. Doğru rakamları sormuyorlardı. Talimat şöyleydi: 50 bin hisseyi 40 dolara, sonra bir 50 bini daha 30 dolara ve 100 bini 28 dolara sat. Bu rakamlar çok gülünçtü.â€
Sadık Üye
1963 yılında uğradığı suikast sonucu hayatını kaybeden ABD Başkanı John F. Kennedy’nin babası Joseph P. Kennedy’nin ibretlik borsadan çıkış öyküsünü hatırlamakta yarar var.
Yıl 1929, büyük buhran öncesi... Büyük servet sahibi baba Kennedy’nin servetini korumasını sağlayan aslında ayakkabı boyacısı bir çocuktur. Kennedy yaşadıklarını özetle şöyle anlatır:
“Wall Street’te ayakkabılarımı boyattığım çocuğun borsaya olan ilgisi inanılmazdı. Çocuk bana hangi hisse senetlerinin kazandıracağını, hangilerinin kaybettireceğini, hangi şirketin mali durumunun umut verici olduğunu anlattı durdu. Anlattıklarının çoğu dayanaksız olan çocuğun borsaya ilgisi müthişti.â€
O an kararını veren Kennedy “Bir çocuk bile borsayla bu kadar ilgiliyse ve birikimlerini hisse senedinde değerlendirmeyi tercih ediyorsa, artık hisse senedi satacak kimse kalmamıştır†diye düşünür ve elinde ne kadar senet varsa satıp borsadan çıkar.
Üç ay sonra da New York Borsası'nda büyük çöküş yaşanır. Kennedy de ayakkabı boyacısı çocuk sayesinde bu çöküşten kurtulur ve varlığını korumuş olur.
Sadık Üye
bist Rally imiş
İyi cesaret nedeyelim... Her koyun kendi bacağından asılır.....
İzleyelim görelim... Herkez aynı düşünde..... bi ben göremedim o ışığı
Sadık Üye
1- 1878 Ekonomik Krizi (1878)
1878 ekonomik krizi üretim fazlası nedeniyle yaşanmış krizdir. 20 Eylül'den itibaren New York Menkul Kıymetler Borsası'nın faaliyetleri “Long Depression†olarak adlandırılmış ve 10 gün süreyle işleme kapatılmıştır. Kriz, genel itibariyle piyasadaki üreticilerin talebin zıttı bir şekilde üretimi büyütmesi ve ardından piyasadaki nakit sıkıntısının borsaya vurması şeklinde meydana gelmiştir. Zararına satışlar oluşmuş birçok şirket iflas etmiştir.
Sadık Üye
|
|
|
|
Asya Mali Krizi (1997)
Asya Mali Krizi, Temmuz 1997'de Tayland Borsasında başlayan ve Asya Kaplanları olarak bilinen birçok Doğu Asya ülkesini, para birimlerinin ve borsalarının çöküşüne kadar etkileyen ekonomik krizdir. Tayland Borsası çok iyi bir seviyede işlem görürken aniden birkaç şirket hissesindeki oynamalar 1994 Meksika Krizinden sonra temkinli davranan yatırımcılar tarafından fark edilmiş ve ani satışlar sonrası önce bölgesel sonra küresel bir kriz oluşmuştur.
Gönderi Kuralları
Alıntı yaparak yanıtla
Yer İmleri