EUREKA !!!!
Bilançolarda enflasyon düzeltmesi ya da yaygýn deyimle enflasyon muhasebesinin uygulanmasý konusunda kimler avantaj saðlayacak, kimler dezavantajlý konuma gelecek, kimler en az etkilenecek? Bu sorular kafalarý meþgul etmeye devam ediyor. Bence burada anahtar soru þu: Biz yatýrýmcýlarý etkileyecek olan ya da daha iyi bir deyimle bizi daha çok ilgilendirecek olan kýsmý nedir? Bence iþin bu tarafýna odaklanmak bizim daha çok faydamýza olacaktýr diye düþünüyorum. Benim kafam bu konuda giderek biraz daha netleþmeye baþladý.
Sebebini izah etmek aslýnda çok da zor deðil. Nasýl ki kurlardaki artýþlarda konjonktürel yatýrým tercihleri yapmak durumunda kalýyor isek, net yabancý para pozisyonu yüksek olan firmalarýn bu iþten en fazla avantaj saðlayacaðýný öngörüyor isek ve buna göre pozisyonlarýmýzý revize edebiliyor isek, burada da benzer bir yaklaþým mantýðý güdebiliriz. Tabii ki þunu da unutmamak gerekli: Nasýl ki kurlardaki artýþlar zamanýnda tek baþýna net yabancý para pozisyonu (NYPP) iyi diye iþleri çok da iyi gitmeyen firmalar ya da zaten yüksek deðerlemelere sahip olan firmalar yatýrým için çok da elveriþli olmayabiliyor ve sýrf NYPP'si yüksek diye onlarý tercih etmeyebiliyorsak, burada da sadece enflasyon düzeltmesinden avantajlý çýkacak diye iþleri çok da iyi gitmeyen, ya da alýnmasý konjonktürel olarak çok da uygun olmayan þirketleri tercih etmek de çok mantýklý olmayabilir. Öncelikle bu noktayý akýldan çýkarmamakta fayda var.
Þimdi enflasyon düzeltmesi nedir sorusuna cevap arayalým ve bu durum en basit mantýkla bilançolarý ve gelir tablolarýný nasýl etkiler konusunu anlamaya çalýþalým.
Öncelikle yapýlacak þey basit þekliyle, 31/12/2004'ten günümüze kadar önceden belirlenmiþ olan enflasyon düzeltme katsayýlarýna göre, bilançolardaki parasal olmayan deðerlerin elde edinim ya da duruma göre bilançolara giriþ tarihlerinden baþlatýlarak günümüze kadar yeniden deðerleme yapýlarak güncel deðerine getirilmesi. Yani mesela bilançoda bulunan bir makinanýn alýndýðý ve bilançoya girildiði tarihten bugüne üzerine enflasyon katsayýsý eklenerek getirilmesi þeklinde bugünkü deðerinin bulunmasý. Yapýlacak iþ aslýnda özetle bu.
Þimdi bilançolarda hangi kalemlerde bu düzeltmeler yapýlacak? Ve bunun etkisi ne olacak?
Bilançonun sol tarafýnda yani Aktiflerde de Enflasyon düzeltmesi yapýlacak kalemler var, sað tarafýnda yani Pasiflerde de Enflasyon düzeltmesi yapýlacak kalemler var. Ýþin temel mantýðý Aktiflerdeki düzeltme farklarý Pasiflerdeki düzeltme farklarýndan fazla olanlar ekstradan kâr yazacak, tersi olanlar yani Pasiflerdeki düzeltme farklarý Aktiflerdeki düzeltme farklarýndan fazla olanlar ise zarar yazacak.
Aktiflerdeki Enflasyon Düzeltmesi Yapýlacak Ana Kalemler:
Hisse Senetleri (Genelde Finansal Yatýrýmlar Kaleminin altýnda yer alýr)
Stoklar
Finansal Duran Varlýklar
Maddi Duran Varlýklar
Maddi Olmayan Duran Varlýklar
Pasiflerdeki Enflasyon Düzeltmesi Yapýlacak Ana Kalemler:
Alýnan Sipariþ Avanslarý, Depozitolar ya da Teminatlar (eðer parasal deðilse)
Borç Karþýlýklarý (eðer parasal deðilse)
Öz Kaynaklar (Sermaye, Emisyon Primleri, Yedekler, Geçmiþ Yýl Kârlarý vb.)
Þimdi olay biraz daha netleþmeye baþlýyor. Yukarýdaki tabloya baktýðýmzda görünen ana nokta þu: Eðer þirketin Nakit ve Ticari Alacaklarý Toplam Aktiflerde çok fazla bir yüzde oluþturmuyorsa, yani Parasal Olmayan Varlýklarý fazla ise ve Pasiflerde en büyük Parasal Olmayan Kalemler Öz Kaynaklarda bulunduðu için Öz Kaynak yüzdesi fazla deðilse ya da en azýndan Öz Kaynaklar deðeri Aktiflerdeki Parasal Olmayan Deðerlerden düþük ise enflasyon düzeltmesinden en fazla artý saðlayacak taraf Aktifler olur. Aktifler daha fazla deðer artýþý yazacaðý için aradaki fark kâr olarak çýkar. Özetle Aktiflerini daha çok borçlarla finanse eden ve Öz kaynaklarý düþük olan þirketler Aktifler tarafýnda daha fazla artý deðer yani kâr oluþturacaktýr.
Sadede gelirsek; bilançolarýnda parasal olmayan varlýklarý parasal olmayan yükümlülüklerinden fazla olan þirketler enflasyon muhasebesi sonrasý mali tablolarýnda parasal kazanç elde edecektir ve bu fark da Öz Kaynaklar kýsmýnda Geçmiþ Yýl Kârlarýna eklenecektir. Yani borçlarla aktiflerini finanse eden þirketlerin düzeltme sonrasý Geçmiþ Yýl Karlarý artacak ve bu doðal olarak Öz kaynaklarýný da artýrýcý bir sonuç doðuracaðý için avantajlý olacaktýr.
Yalnýz burada þu rezervi koyalým: Son bilançoya bakarak ve bu kalemleri alýp birbirlerine oranlayarak tam net resmi görmemiz imkansýz. Sebep? Çünkü parasal olmayan kalemlerdeki aktiflerin ya da pasiflerin tek tek ne zaman bilançoya girildiðini tek bir bilançoya bakarak çözmek mümkün deðil. Son tablolar sadece gerçeðin kaba kýsmýný bize gösterebilir. Ama hiç bir þey göstermemesinden elbette iyidir. Tabii ki bu iþin Bilanço tarafý. Bir de Gelir tablosu tarafý var.
Gelir Tablosu kýsmýnda ise iþin etkisi biraz daha farklý olabilecek. Gelir tablosunu etkileyecek 2 þey var burada: 1) Stoklarýn yeniden deðerlenmesi durumunda ürünlerin imalatýnda kullanýlacak ham madde, yarý mamul madde gibi stok maliyetlerinin artmasý ve dolayýsýyla Brüt Kâr marjýnýn ve Brüt Kârýn azalmasý 2) Duran Varlýklardaki yeniden deðerleme sonucunda Amortisman Deðerlerinin artmasý ve bu da amortismanlarýn satýþlarýn maliyetlerinde mi yoksa operasyonel maliyetlerde mi gösterilmesi durumuna göre Brüt Kar Marjýný ya da Faaliyet Kârý Marjýný, sonuç itibariyle de Vergi Öncesi Kârý azaltýcý etki gösterecektir. Yani bu 2 husus da sonuç itibariyle Vergi Öncesi Kârý azaltacaktýr.
Þimdi öyle seçimler yapmalýyýz ki (tabii varsa öyle bir dünya) bilançolarý itibariyle enflasyon düzeltmesi sonrasý pozitif etkilenecek, ama ayný zamanda stok devir hýzý yüksek olduðu için stoklarda fazla enflasyon düzeltmesi etkisi görmeyeceði için brüt kâr marjlarýndaki daralmasý nispeten daha az olacak, ve de mümkünse net borç/favök’ü düþük ve mümkünse deðerleme oranlarý da düþük þirketleri bulmalýyýa!!!!
Alýntý yaparak yanýtla
Originally Posted by hakkýcan
Yer Ýmleri