Originally Posted by
müzikal
Hocam kendi özelimden konuşabilirim ancak. Kimin ne yaptığıyla pek ilgilenmiyorum. Hoca bana muazzam katkı yapmıştır, ufkumu açan, öğretici pek çok çıkarım ve yöntemi kendi yatırım felsefeme uydurup bundan ciddi fayda sağladım. Bu demek değil ki herkes bu yoldan gitsin. Öyle bir söylemim asla olamaz. Ben gittim, yıllar önce de özgürleştim.
Belki yarın bir başkası başka bir şekilde özgürleşir. Bilemem. Benim arayışım bitti sadece. Uyguladım, kazandım, özgürüm. Gerisi çok da mühim değil. Her yatırımcı kendi yolunu çizsin, özgür olabiliyorsa ne ala, hala arıyorsa o vakit böylesi hocalar da katkı sağlayacaktır, başkaları da elbette.
İktisat profesörleri değerli insanlar, makro veya mikro katkısı olan çoktur. Ama sahada olan her zaman bir adım öndedir, yeter ki vizyonu açık, ufkunun önünde engel olmasın, engeller varsa da kaldırmayı biliyor olsun. O vakit yatırımcı olma macerasında bir kaç adım önde olur. Benim inancım bu yönde.
Sevgiler, saygılar, bol kazançlar deva hocam.
Türkiye'deki piyasalar ve piyasanın oyuncuları hakkında yapmış olduğum yorumlardan Damodaran Hoca'ya ve işin temelinde sürekli ön plana çıkardığı DCF yoluyla Değerleme yapma fikrine doğrudan bir eleştiri getirdiğim şeklinde anlaşılmamayı umarım. Ortaya konulan yöntem ve bu yöntemin nasıl uygulanabileceği konusunda saatlerce süren video dersleri mevcudiyeti ve bunu da hiç bir karşılık beklemeksizin yapmış olması büyük bir övgüyü hak ediyor. Ortada sonuna kadar saygıyı hak eden emek dolu ve yorucu bir sunum var. Böyle bedava dersleri içinde bulunduğumuz dünyada kimse kimseye karşılıksız sunmaz. Bu büyük bir özveri. Seriyi sonuna kadar seyretmek, bundan notlar alarak dersler çıkarmak bile büyük bir emek istiyor.
İktisat profesörlerini ise mesleklerine istinaden eleştirmiyorum. Soyut kavramlarla ve modellerle uğraşmaktan ziyade bizzat piyasanın içinde olamayan iktisatçıların çoğu bu dünyayı anlamakta ve anlamlı çözümler ya da modeller üretmekte genelde yetersiz kalıyorlar, çünkü finansal piyasalar oldukça dinamik ve bir çok değişik parametreden etkilenerek şekillenebiliyor. Cem Yılmaz'ın para-çokomel eğrisi esprisinde olduğu gibi arz-talep dengesi ile ya da ortodoks veya heteredoks politikaları teorik olarak anlatmakla piyasaların doğrudan içinde olmak başka bir şey. Peter Lynch örneğini bilerek verdim. Kendisi aynı zamanda "FED Başkanının bile gelecek yıl faiz oranlarının ne olabileceğini bilmediği bir dünyada bütün yatırım felsefeni FED'in olası politikalarına bağlarsan bu işten para kazanamazsın." diyor aynı konuşmalarda. Haa Peter Lynch bir tabu mudur? Her söylediği mutlak bir doğru mudur? Hayır. Belki de işin içinde bulunduğu yılları 20 yıl geri ya da ileri alsan aynı fon yönetimi başarısını beceremeyebilirdi de. Belki özel bir zaman diliminin parlattığı yıldız görünümlü ortalama bir gezegen tipi de olabilir.
Ortada sevsek de sevmesek de bir Buffet gerçeği var bir tarafta. Diğer tarafta da sevsek de sevmesek de matematik modellemelerle pattern ve anomali avcılığı yapıp teknik analizle milyarlarca dolar kazanmış Jim Simons örneği var. Birim zamana vurursan ikincisi çok daha fazla kazandırmış. Ama aynı süreleri uygulasan, mesela Buffet kadar uzatsan yatırım ömrünü, belki de ancak Buffet kadar kazanabilecekti Simons da. Belki o da özel bir zaman diliminin özel bir yıldızı. Ya da olaya şöyle de bakabiliriz, Buffet Simons ile aynı zamanda bu işe başlasaydı, belki Simons'ın çok gerisinde de kalabilirdi.
Damodaran Hoca'ya saygısızlık etmeden, mesela şunu beklerdim: Mesela sunumunu büyük bir emekle yaptığı Değerleme yöntemleri ile kendisinin yatırım getirisi bileşik olarak nedir? Gözümden kaçmadı ise bu konuyla ilgili net bir bilgi edinemedim. Diyebilirsiniz ki sonuçta bir profesörün geliri ile birikebilecek şeyler sınırlıdır, o sebeple ondan bir Buffet ya da Simons performansı beklemek yanlış karşılaştırma örneği olur. Belki evet, belki hayır. Çünkü Simons da sıfırdan başlayıp buralara, bu büyüklüklere gelmiş birisi idi. Damodaran'ı mesela niçin kimse bir fon yönetiminde yöneticilik yapmaya ikna etmeye çalışmadı? Değerleme konusunda sonuçta bir uzman olarak kabul ediliyor. Kullandığı yöntemlerin pratik karşılığı nedir ya da ne olurdu? Bu soruya verilebilecek tatminkâr bir cevap yok benim görebildiğim. Ama neredeyse yine sıfırdan başlayıp yığınla para kazanan örnekler var, mesela Çinli Li lu, o kadar büyük bir örnek olmasa da Hindistanlı Pabrai.. Bunlar önermelerinin karşılığını pratikte gösterebilen kişilikler. Bunlar da Değer yatırımcıları örnekleri. Damodaran Hoca bu örneklerin neden hiç birisinde mevcut değil. Verdiği derslerin niteliğini düşürmez bu elbette, ancak "Önerdikleriniz size ne kazandırdı?", "Nereden nereye gelebildiniz?" Bu sorularla gün gelecek muhatap olacaktır.
Dün X'te ara sıra yorumlarını okuduklarımdan birisi mesela şöyle bir argümanda bulunmuştu: "Sağda solda 'teknik analizle para nasıl kazanılır?' ya da 'temel analizle nasıl iyi yatırımcı olunur ve zengin olunur?' dersi verenlerin hiç birisinin ben sundukları yöntemlerle milyonlar kazandığına şahit olmadım. Verdikleri derslerden kazandıkları paralar ile değirmenlerine ancak su toplayabiliyorlar. O kadar kazandıran yöntemleri olan bu yöntemlerle kendileri para kazanır ve zamanını bu eğitimlere harcamak yerine kendi yöntemlerini uygulamaya ve daha çok kazanmaya harcarlardı." Birebir bu sözler olmasa da mealen buna yakın bir argümandı kullanılan ve haklılık payı da oldukça yüksek.
Benzer bir soruyu Damodaran Hoca'ya da soran çıkabilir pekâlâ. Amacım emeğe saygısızlık değil. Yanlış anlaşılmak istemem. Ancak teorikte kazandırır görünen yöntemin pratikteki karşılığı nedir kısmını ispat etmek gerekli değil midir? Mesela Greenblatt diye birisi çıkmış ve Magic Formula diye bir yöntem geliştirmiş ve bunu da kitaplaştırmış. Bu adam da bir akademi mensubu aynı zamanda. Ama aynı adam aynı zamanda bazı fonları yönetiyor ve kullandığı yöntemlerle piyasayı yenebildiğini ve piyasanın üzerinde gelirler elde edebildiğini ispatlamış birisi. Belki onun bileşik getirisine burun kıvıranlar da olacaktır, orası ayrı bir konu. Ama sonuçta bir yöntemin uygulandığını ve bunun pratikte bir kazanç karşılığı olduğunu gösterebilmiş bir örnek. Benzer bir şeyi Damodaran'dan da görmek ve karşılığının ne olduğunu test etmek isterdim şahsen.
Çok uzattım, farkındayım. Herkesin yoğurt yeme şekli farklı. Herkes aynı yöntemlerle başarılı olamayabilir. Bazı yöntemlerle başarılı olamayanlar belki pratikte bazı parametreleri yanlış kullanıyordur, belki metodolojisinde eksiklikler vardır, ya da belki de sistem doğru olsa da psikoloji yönetimini beceremiyordur ve o nedenle iyi sonuç alamıyor da olabilir. Her tarağın her sakala, her ilacın her hastaya uymayabileceği gibi bir gerçeklik var. "İnsan fıtratı benzer, o sebeple sabırla ve metanetle uygulanan başarılı yöntemler her yerde aynı sonucu verir." diyorlar, ama aslında insan fıtratı bile benzemez tamamen. Tamam, ortak korku ve coşku duyguları olabilir insanların, ama bir İngiliz ile bir İspanyol'un aynı korkuya ve aynı coşkuya verdiği tepki ve bunu nasıl yönettiği hiç bir zaman aynı olmayacaktır.
Damadoran Hoca'yı Türkiye'de bilinir hale getiren sayın Ergun Unutmaz'ı da saygıyla analım bu arada. O da ayrı bir emek vererek İngilizce'ye hakim olamayanlar için tüm Damodaran serisine üşenmeden Türkçe altyazı hazırlamış. Ne Hoca'nın ne de Ergun Bey'in emeklerine saygısızlık yapılmamalı. İkisi de büyük takdiri hak ediyor.
Size de Damodaran hatırlatması yaptığınız için ayrıca teşekkür etmek isterim. Zira 'O da kimmiş?' diyen binlerce kimse olduğuna eminim.
Saygılar, hürmetler.
Son düzenleme : deva-i dert; Bugün saat: 17:19.
"İyi bir planın en büyük düşmanı, mükemmel bir planın hayalini kurmaktır."
Clausewitz
Bronz Üye
Gönderi Kuralları
Alıntı yaparak yanıtla
Yer İmleri