doğum öncesi-okul öncesi dönem çocuk gelişimi.

[asagir]

dikkatsiz davranarak doğum esnasında yaşanabilecek olumsuzluklara değinmedim.
alanında yetişmiş kişilerin doğumda bulunmasına özen gösterilmeli.
doğum sırasında yaşanabilecek olumsuzluklar/travmalar; kalıcı fiziksel hasarlara ve başta otizm olmak üzere değişik psikolojik problemlere neden olabilmektedir.

[asagir]

anal dönem

bu dönem yaşamın ikinci ve üçüncü yıllarını kapsar. kişinin karakter özelliklerinin temeli bu dönemde atılır. örneğin; tutucu, baskıcı, inatçı, tepkici, yıkıcı, pasaklı, kızgın, özerk, dağınık, yaratıcı ve üretken. anne tutumlarına bağlı olarak utanç ve kararsızlık duyguları bu dönemde ortaya çıkar. çocuğun bu dönemde başlıca tutumları, tutmak ve bırakmaktır ve bu tutumlarla, "ben" ve "yabancılar" kavramları birbiri ile kaynaşır.

çocuk, kendi başına yemeye, yürümeye, konuşmaya ve anüs kaslarını kendi istemine göre denetlemeye başlar.

ebeveyn; çocuğun becerilerini geliştirebilmesi, özerkleşebilmesi ve olumlu benlik algısı geliştirebilmesi için; kendi başına yapabileceği işler konusunda cesaretlendirmeli, görev ve sorumluluk vermeye başlamalıdır. sınırlayıcı ve cezalandırıcı olmak veya tam tersi ilgisizlik anlamına gelebilecek sınırsız özgürlük vermek yerine, kurallar koymaya, görev ve sorumluluklar vermeye başlamalı.

örnek; çocuğun kendi başına giyebileceği giysileri giymesine, kendi suyunu kendisinin içmesine, kendi başına yiyebileceği yemekleri kendisinin yemesine, başkalarına su getirmesine vb. izin verilmeli/teşvik edilmeli. evde eksik dahi olsa, yapabileceği işler için yardımı istenmeli/teşvik edilmeli.

(ebeveyn tutumlarını ileride daha geniş şekilde ele almaya çalışacağım için, burada fazla detaya girmiyorum)

[asagir]

fallik dönem

bu dönem beşinci yılın sonuna kadar sürer. bu dönemde kız çocuk babaya, erkek çocuk sa anneye yakınlık duyar.
çocuk; bahçe, sokak, anaokulu gibi yeni yaşam alanlarına açılır. kendi başına öğrenmeye başlar.
kendi başına girişimlerde bulunmaya başlayan çocuk; kendi yapmak istedikleri ile anne babasının yapmak istedikleri arasındaki farklılığı görmeye ve giderek ana-babasının isteklerini kendisine mal etmeye başlar, onlara aykırı davranışlarda bulunduğunda kendini cezalandırır. suçluluğun temeli bu dönemde atılır.

bu dönemde cinsiyete ilişkin problemler ön plandadır. örneğin; erkeklerde "oedipus komplexi", kızlarda ise "eksiklik duygusu" vb. problemler görülebilir.

(topiğin arenaya dönüşmemesi için, bu döneme has bazı özelliklere değinmedim, bazılarını da yüzeysel geçtim.)

[asagir]

çocuğun genel özellikleri

- çocuk bağımlıdır;
fiziksel ve ruhsal gereksinimlerini kendi başına karşılayamaz. gelişebilmesi, sağlıklı bir kişilik kazanabilmesi için sevgiye, ilgiye ve desteğe gereksinimi büyüktür.
anlayışlı, sıcak ve güvenli bir aile ortamında büyüyen çocuk; kendine güvenen bir kişi, bir birey olmaya yönelir, bağımsızlaşır, olgunlaşır.

-çocuk bencildir;
beklemeyi, isteklerini ertelemeyi bilmez. isteklerinin hemen orada karşılanmasını ister.
gelişen çocuk, bencilliğinden sıyrılıp, paylaşmayı ve beklemeyi öğrenir. başlangıçta yasaklara ve kurallara aldırmayan çocuk, geliştikçe uyumlu ve işbirliğine daha yatkın olur.

-çocuğun duyguları aşırı dalgalı/değişkendir;
sevinçten üzüntüye, öfkeden korkuya, gülerken ağlamaya, gözunun yaşı kurumadan gülmeye çok hızlı geçer.

-çocukta süperego zayıftır;
çocukta kendi kendini denetleme ve dizginleme yetisi yeterince gelişmemiştir. başlangıçta ebeveynin koyduğu kurallara korktuğu için uyar. onlar yokken yasakları bozabilir. olgunlaştıkça, denetlenmediği zamanlarda da kurallara uymaya başlar.

çocuğu yetişkinden ayıran dört önemli düşünce özelliği vardır:

1- çocuk somut düşünür;
gördüğü, işittiği, elle tutulabilen nesneler ile düşünür. soyut kavramları, fıkraları vs. kavramakta güçlük çeker. örneğin; "büyük adam" dendiği zaman, boyu uzun adam anlar.

2- çocuk animistik düşünceye sahiptir;
çocuk özellikle oyun çağında tüm nesnelerin canlı olduğunu düşünür. bebekleri ile konuşur, başını çarptığı kapıyı "pis kapı" diye tekmeleyebilir.

3- çocuk egosentrik(ben merkezcil) düşünceye sahiptir;
kendini dünyanın merkezi sayar, tüm olan bitenleri kendisi ile ilgili sanır. örneğin; kardeşinin doğumunu artık kendini sevmeyen ebeveynin yeni bir çocuk istedikleri biçiminde yorumlar.

4- çocukta magic-thinking(büyülü düşünce) biçimi vardır;
çocuk söz ve düşünceyi gerçekle bir tutar. olayların neden sonuç ilişkisini mantısal olarak değerlendirmez. masallarda olduğu gibi cinlere, perilere vs. herşeye kanabilir. arkadaşı ona "inşallah ölürsün" derse, ağlayarak annesine koşar ve "ben ölürmüyüm" diye sorar.
bu örnekte olduğu gibi olayları çarpıtarak algılar, yanlış yorumlar, yakıştırır, abartır, gerçekle hayali ayırdetme yeteneği tam gelişmemiştir, öyküler uydurabilir.

[asagir]

çocuk davranış bozukluklarının temelinde ebeveyn tutumları tayin edici rol oynar. çocuğa gerektiği gibi yaklaşabilen, kendi içinde uyumlu ve birbirleri ile problem yaşamayan ailelerin çocuklarının normaldışı davranışlar gösterme oranı en aza iner. bu tip aileler çocuklarının dokunsal ileti, açlık, sevgi, destek, sıcak ilişkiler kurma vb. ihtiyaçlarını bilinçli olarak karşılarlar.

çocuğa sevgi gösteren, ödüllendiren, tutarlı, demokrat, onu olduğu gibi kabul eden, ilgili aile tutumları yerine; tutarsız, otoriter, nefret eden, ceza veren, ret eden, ilgisiz, mükemmeliyetçi, aşırı koruyucu tutumlar benimseyen ebeveyne sahip çocukların davranış bozuklukları geliştirme ihtimali artar.
bu davranış bozuklukları tedavi edilmez ise, ileriki dönemlerde nevrotik davranışlara dönüşür.

zamanım oldukça, olumlu-olumsuz aile tutumlarını ele almaya çalışacağım (gerçi; ziyaretçi sayısını gördükten sonra, "bu tip konuların insanlarımızı fazla ilgilendirmediğine" dair düşüncem pekişti. forum yöneticileri de bu şekilde düşünüyorlarsa başlığı kilitleyebilirler. boşuna, topik kirliliğine neden olmak istemem.).
saygılar.