Oto endüstrisinin beşiği olan şehir, tarım çağına geri dönüyor

Dünya otomobil endüstrisinin doğduğu yerdi ve bütün bir yüzyıl boyunca başkenti oldu. Ancak şu anda 60 yıl önceki nüfusunun yarısı kadar bile değil. Binlerce fabrika binası onbinlerce ev boş durumda. Yok olmaktan kurtulmak için radikal bir karar almaları gerekiyordu, aldılar: Otomobilden öncesine yani tarım çağına geri dönecekler.

8 Mart 2010, Pazartesi
Cemal DEMİR (Turkish Journal)

20’nci yüzyılın başında dünyanın yükselen şehriydi. Dünya otomobil endüstrisinin doğduğu yerdi ve bütün bir yüzyıl boyunca başkenti oldu. Henry Ford ilk otomobilini 1896 yılında burada yaptı. 1904 yılında ‘’Ford Motor Company’’ bu şehirde kuruldu. Henry Ford’un yanı sıra, otomobilin bütün öncü isimleri, General Motors’un ve Chevrolet’nin kurucusu William Durant, Dodge kardeşler, Walter Chrysler hep bu şehirde kurdular imparatorluklarını. 2000’li yıllara kadar binlerce fabrikaya evsahipliği yaptı. Bu yoğun sanayi üretimi yıllarca göç alan bir şehir olmasına yolaçtı. 1950’lere kadar 2 milyonluk nüfusu ile ABD’nin dördüncü büyük şehriydi.

Ancak, dünyanın yükselen ekonomilerindeki ucuz iş gücü, sanayi üretimini ABD’den uzaklaştırdıkça, bu şehir, yani Detroit, yeni rakipleriyle rekabette zorlandı. Bugün 1950’deki nüfusunun yarısına bile sahip değil. Yaklaşık 10 yıldır can çekişen şehir, son ekonomik kriz şehirde kurulu üç büyükleri bile (Ford, GM ve Chrysler) iflasın eşiğine getirince çöküşün eşiğine geldi. Temmuz 2009 itibarı ile işsizlik oranı yüzde 29 gibi rekor bir seviyeye ulaştı. Binlerce fabrika binası onbinlerce ev metruk halde.

Olağanüstü durumlar olağanüstü kararlara yol açar. 20’nci yüzyılın ve sanayinin yıldızı da, yok olmaktan kurtulmak için bugünlerde radikal bir karar aldı: otomobilden öncesine, yani tarım çağına geri dönmek.

Hazırlanan yeni şehir planıyla, şehrin önemli bir bölümü otomobil ve diğer fabrikaların gelmesinden önceki haline, tarla ve tarım alanlarına geri dönüştürülecek. Şehrin banliyöleri ile beraber yayıldığı 360 kilometrekarelik alanın neredeyse dörtte birindeki tüm evler, fabrika binaları yıkılarak tarım alanına dönüştürülecek. Metruk fabrika binalarının, depoların yerini meyve ağaçları ve sebze bostanları alacak.

Geçen yıl seçilen belediye başkanı Dave Bing’in, üzerinde uzun zamandır tartışılan ve son şekli verilen bu son derece radikal planı bu ay şehir meclisine ve eyalet kongresine sunması bekleniyor. Planın hazırlanmasına katkıda bulunan Rutgers Üniversitesi Kamu Politikası ve Planlama Fakültesi Dekanı James Hughes, ‘’Düşünülemez olan şeyler artık düşünülebilir hale geldi. Şimdi artık Detroit, 20’nci yüzyıldaki geçmişine bir daha dönemeyeceğini iyice anlamış durumda. Hala kabullenemeyenler var ama bu bir realite.’’ diye konuşuyor. Detroit’te yeni plan ile 10 bine yakın bina 3 yıl içinde tamamen yıkılacak. Yıkılacak semtlerde yaşayanlara, temizlenerek yeniden düzenlenecek semtlerde ev verilecek. Binaların yıkımı için belediye başkanı ABD başkentinden 41 milyon dolarlık federal yardım almayı başardı.

Otomobilin doğuşuna ev sahipliği yaparak 20’nci yüzyılın sanayi şehri modeli olan Detroit, bu kez yeni yüzyılın tarımla içiçe tabiatla barışık metropol modeli olma hedefi için bu aydan itibaren tarihi bir dönüşüme başlıyor. Bazı Detroitliler çabayı umutsuz buluyor. Bazıları ise, birkaç yıl içinde tüm dünyaya ilham veren bir şehir olacaklarına yürekten inanıyor.

Haber:
http://www.turkishjournal.com/i.php?...3%B6n%C3%BCyor