selamlar,
1. M3 para arzının "TL eşdeğeri" artar. ama ülkedeki döviz artmadığı için tek başına kur artışının çok bir anlamı yok bu konseptte.
2. Evet ve hayır. Yurtdışı şubenin Türkiyedeki bilançoya girebilen verileri sadece Mx'leri arttırır. Şubenin özerk bir banka kuruluşu mu (şirket mi) yoksa gerçekten sadece bir şube mi olduğu bu anlamda önemli. çünkü sınıflandırmalar farklı oluyor ikisinde.
3. Çıkaranın milliyeti önemli değil. Para miktarı azalırsa M düşer.
4. Doğru. ama TCMB durup dururken repo miktarını arttırmaz. Genellikle, likidite düştüğü için bunu yapar. Likiditeyi düşüren etmen neyse, M'i de düşürmüştür muhtemelen. Bu yüzden artan repo ancak dengeye geri gelmeyi sağlar.
5. önceki maddeyle aynı şekilde.
6. M3 çok genel bir kavramdır ve parasal her tür kalem içine dahildir. ama ismen girdiği yer TCMB bilançosu değildir. mesela, üledeki mevduatların tamamı, TCMB'nin yarattığı bir para olarak bilançosunda vardır. ama M3'e dahil edilirken alındığı yer TCMB bilançosu değil, banka bilançolarıdır. TCMB bilançosundaki genel toplam parayı ayrıca eklerseniz mükerrerlik olur.
7. Hazinenin borç ödemesi para miktarını azaltmaz. Ödenen para yok olmadığı için yine ülkedeki birilerinin hesaplarındadır ve M3'e dahildir. tersi de geçerli. Hazine borçlandıgında o paralar yok olmaz, ya devletin mevduatı olarak bankalardadır veya bir yerlere sosyal transferler yapılmıştır (maaş, sgk vb).
8. Hazine ülkenin en büyük borçlanıcısıdır, TCMB'ye "hibe" anlamında para vermez. tam tersine, TCMB para kazanan bir kurumdur ve kazandığı paralar belli kurallara göre hazineye devredilir. eğer TCMB zarar ediyor olsaydı o zaman muhtemelen para basarak bunu kapatırdı. borç anlamında ise en çok olan şudur: hazine kısa vadeli kağıt çıkarır, TCMB bunları alarak hazineye borç vermiş olur. TCMB bilançosundaki DİBS kalemlerine bakarak bunu görebilirsiniz.
9. TCMB havadan para yaratma gücüne sahip tek kurumdur. düğmeye basarak para yaratabilir bunun için bir engel yok. ister banknot olarak basar, ister dijital olarak. ama aşırı para yaratmanın yan etkileri var, bunlara katlanmak zorunda kalır. senyoraj, basılan paradan elde edilen bedava gelir demektir. mesela ülkedeki bankacılık sisteminin 50 milyar TL likidite açığı varsa ve TCMB de bu açığı yıllık ortalama %9 civarında fonluyorsa; 4,5 milyar TL yıllık net faiz geliri "senyoraj geliri" diye adlandırılır. oluşan diğer gelir-giderler sonrası bu karlılık TCMB yılsonu bilançosunda açıklanır ve hazine hesaplarına aktarılır.
merkez bankacılığını teknik anlamda çok derin bildiğimi iddia edemem ama yorumladıklarım bu şekilde. daha teknik şeyler sormak isterseniz, daha üst düzey bir kaynağa da sorabilirsiniz:
http://www.mahfiegilmez.com/2013/02/...kavramlar.html