Para çarpanı ve en geniş para tabanı M3

[sertol]

Jon üstad bayağı baktım ayrı ayrı göremedim sizden ricam 2015 sonu m1 ve m2 kapanışlarını verirmisiniz.. İlginize müteşekkirim

[JonDowes]

Dow hocam merhaba, aşağıdaki linkte döviz hariç M3 teki artışı 79milyar tl olarak okudum. Sizce doğru mudur?

döviz kuru artışı ile gelen kısmı çıkardığımda bulduğum bu 79 milyar TL , tuşa basılarak mı yaratılmıştır. Sizcede öyleyde tek seferdemi yapılmıştır yoksa TCMB başkanı talimat yazısı yazıp burokrat server sistemine *let it be * komutunumu göndermiştir?. bürokrat/teknokrat bunu yaparken acaba ne hissediyordur?!?!. parayı yaratan bu entegre yazılımı hangi programcı yazmıştır. Acaba bu yerli bir yazılım mıdır?. Deli sorular.
http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/conne...%28tablolar%29

2015 yılı değişimler:

M1 değişimi = 60 milyar TL artış (16 milyar TL banknot ve madeni para emisyon artışı, 19 milyar TL vadesiz mevduat, 24 milyar TL vadesiz döviz artışı)

M2 değişimi (M1 hariç) = 123 milyar TL artış (34 milyar TL vadeli mevduat, 89 milyar TL vadeli döviz)

M3 değişimi (M2 hariç) = 10 milyar TL düşüş (12 milyar TL para piyasası fonları düşüş, 2 milyar TL repo artış)

TCMB'nin bu kalemlerdeki etkisini sadece TCMB bilançosuna bakarak anlayabiliriz. TCMB pasifi 8 milyar TL düşmüş; ana kalemlerde de kayma var: iç yükümlülükler 35 milyar TL artarken, Merkez Bankası parası 35 milyar TL düşmüş. Yani pasif kalemleri arasında geçişme olmuş, bu yüzden para arzı büyümesini tek başına TCMB para basmış olarak göremeyiz. Ancak TCMB'nin aldığı likidite ve faiz kararlarının para arzını yönlendirdiğini atlamamalıyız.

Bir de; bütün TL parasını bir havuz olarak düşünürsek, büyük kısmına faiz işlediğini ve havuzun her yıl ortalama faiz kadar otomatik artacağını da belirtelim. yani TCMB istemese bile faiz kadar bir para arzı artışı neredeyse zorunludur (para çarpanını sabit kabul edersek). Para arzındaki ana artış kalemi olan vadeli mevduatlardaki artışın birinci sebebi, faiz miktarının tekrar vadeli mevduata eklenerek artması, diğeri de kur artışının vadeli döviz miktarının TL karşılığını arttırmasıdır.

Jon üstad bayağı baktım ayrı ayrı göremedim sizden ricam 2015 sonu m1 ve m2 kapanışlarını verirmisiniz.. İlginize müteşekkirim

M1
25-12-2015 312.302.153,400
01-01-2016 311.998.649.500

M2
25-12-2015 1.205.997.970.600
01-01-2016 1.195.802.786.100

M3
25-12-2015 1.243.101.385.300
01-01-2016 1.231.810.511.800

[sertol]

Teşekkür ederim üstadım

[rxpu]

Detaylı bilgiler için çok teşekkürler. Anladığım kadarıyla bankaların TL ye verdikleri faiz yılda kabaca 530 milyar TL x 0.1 = 53 milyar tl desek TCMB bu kadar parayı sisteme eklemeli. Aslında eklemese daha iyi değil mi?. Hani faiz artarsa döviz düşer diyoruzya sanki yüksek faiz kadar TCMB M3 e para eklerse yani bunu kalitesiz büyümeyi dayanak alıp (örneğin kamu harcamalarının ve inşaat ın büyümeyi arttırması gibi) huy/gelenek haline getirirse sanki yüksek faiz ile de zamansal bir döviz momenti oluşturuluyor gibi gözüküyor. Bu konuda düşünceniz nedir?. Burada kritik nokta kalitesiz (yapay/devlet/keynes kaynaklı) büyüme, böyle bir durumda sizce kaliteli kalitesiz büyüme ayrımı yapıp ona göre emisyon kararı almak ne gibi sakıncalar getirir (örneğin faizleri dengeleri dahada bozacak şakilde aşırı yükseltir mi? ) Yani kaş yapalım derken göz mü çıkar?

[sertol]

Jon doves üstad blmgr de buldum aradığımı manuel iki gündür uğraş uğraş olmuyordu..
Buyrun m2 ve dolar. Büyük bir indikatör en iyi şartlarda m1 in altına gelmiyor dolar

[JonDowes]

blmgr dediğiniz Bloomberg Terminal ise, en geniş finans platformu o zaten, web sitelerinde bile bulamayacagınız her şey orada bulunur. aylığı 2 bin usd tabii bir zahmet olacak.

[JonDowes]

Detaylı bilgiler için çok teşekkürler. Anladığım kadarıyla bankaların TL ye verdikleri faiz yılda kabaca 530 milyar TL x 0.1 = 53 milyar tl desek TCMB bu kadar parayı sisteme eklemeli. Aslında eklemese daha iyi değil mi?. Hani faiz artarsa döviz düşer diyoruzya sanki yüksek faiz kadar TCMB M3 e para eklerse yani bunu kalitesiz büyümeyi dayanak alıp (örneğin kamu harcamalarının ve inşaat ın büyümeyi arttırması gibi) huy/gelenek haline getirirse sanki yüksek faiz ile de zamansal bir döviz momenti oluşturuluyor gibi gözüküyor. Bu konuda düşünceniz nedir?. Burada kritik nokta kalitesiz (yapay/devlet/keynes kaynaklı) büyüme, böyle bir durumda sizce kaliteli kalitesiz büyüme ayrımı yapıp ona göre emisyon kararı almak ne gibi sakıncalar getirir (örneğin faizleri dengeleri dahada bozacak şakilde aşırı yükseltir mi? ) Yani kaş yapalım derken göz mü çıkar?

Faizi TCMB sisteme eklemiyor, faiz otomatik oluşuyor (para çarpanı). (bankaya gidip kredi alanlar ve yeni mevduat yapanlar artıyor. ikisi aynı anda olduğu için M de artıyor. TCMB hiçbir para basmasa bile böyle). TCMB ancak likidite açığı olursa eklemek zorunda. Bu otomatik oluşan parayı kısıtlamanın yolu para çarpanını düşürmek, TCMB ancak bunu yavaşlatıcı engeller koyabilir (mesela kredi hacminin artışını yavaşlatır). ancak nüfus artışı olduğu sürece para hep büyür, tersi için büyük depresyon gibi aşırı uç bir dönem gerekir.

Para politikasının ana amacı yüksek büyüme veya büyümenin kalitesi değil. Enflasyon. Yüksek enflasyona katlanmayı kabul ederseniz büyümeyi belli bir süre yukarıda tutabilirsiniz. Büyümeye gerçek desteği, düşük seviyede uzun süre yatay kalan enflasyon verir. MB'lerin ana amacı da budur = fiyat istikrarı. Büyümenin seviyesi ve kalitesini, kamu ve maliye politikaları belirler. Para politikalarının tek yardımı enflasyon tarafından gelir. ancak politikacıların çok büyük bölümü bu gerçeği kabul etmez, veya anlamamış gibi yapar (suç atacak yerler azalmasın diye).

MB'ler faizi düşük tuttuğunda, bu kimi yerde finansal varlık balonlarına, çoğu yerde de reel varlık balonlarına yol açar. bu nedenle "kalite" arayışı olmaz MB'lerin. aşırı bol para politikasının sonu hep balondur. Para basarken, yeni paralar şuraya değil de oraya gitsin gibi bir emrivaki veya yönlendirme yapmak mümkün değil açık piyasa ekonomisinde. Balon nerede oluşmaya başlarsa akış oraya kayar. MB'lerin elindeki politika araçları sadece finansal kurum bilançolarını azcık kısıtlar, bu da sonucu değiştirmez.

[rxpu]

Sağlam temelli yazınız için tekrar teşekkürler. Para çarpanında tek çözemediğim husus var. Örneğin 530 milyar TL mevduat var. Dövizi yok sayalım yada bu mevduata geçişmediğini farzedelim. 1 sene sonra bu para %14 brut faiz ile 604 milyar TL olacak. Siz TCMB hiçbirşey yapmasada bu para artacak demişsiniz o kısmını çözemedim. Zira TCMB hiç birşey yapmadı diyelim. Bankalar TL emisyonunu nasıl arttıracak. Yurtdışından sendikasyon alıp içeride bozdursa dahi tcmb nin emisyon müdahalesi olmaksızın varolan TL yi alıp dolar verir. Yani M3.TL yi arttıramaz. M3.TL (sistemdeki toplam TL)

1 -hazinenin ödemesi gereken itfadan çok borçlanması
2- tcmb nin piyasa repo geri dönüşünde aldığı paradan daha fazla repo ihalesi açması
3- Devletin hazineden aldığı kaynak ile harcamalarını arttırması (bu madde zaten 1. v 2. maddeyi şart koşuyor zira emisyon yaratılmadan devlet bütçeye para alamaz.

Bu durumda nasıl oluyorda tcmb hiçbirşey yapmadan bankaların verdiği faiz ile M3 artıyor?. Kafamdaki modelde bankaların verdiği faiz diğer harcama sahiplerinin (kredi kullananlar) varlıklarından/kazançlarından veya teminatlarından transfer ediliyor gibi bir model vardı. Yani TCMB yi devre dışı bırakırsak sıfır toplamlı bir oyun diye düşünüyordum. Eksik gördüğüm yer neresi sizce?

Sonuçta söylediğiniz çok mantıklı M3 kesinlikle artıyor ama TCMB ve hazinesiz senaryoda o fark para sisteme nasıl ekleniyor onu çözemedim.