Bir ülke ekonomisinde döviz kurları nasıl zıplar..
-Döviz kurları makroekonomik dengelerin gösterdiği şekilde serbest piyasada serbestçe oluşmaz,kamu baskısıyla suni bir dengede tutulmaya çalışılır
-Ülkenin büyük bir cari açığı vardır ya da kısa vadeli borçları çok yüksektir.Türkiye özelinde evet cari açık azalmıştır ama 1 yıl içinde ödemek zorunda olduğu 179.208 milyar dolar kısa vadeli borcu vardır.Türkyinin rating kuruluşlarından aldığı not yatırım yapılabilir seviyenin 4 kademe altında olduğu ve ülke riskini yansıtan CDS'leri gelişmekte olan ülkler liginde Arjantin'den sonra en yüksek seviyede olduğu için dışarıdan borçlanma hem kısa vadeli olarak hem de yüksek maliyetli olduğu için bankaların borç çevirme oranı son 1 yılda %68'e kadar düşmüştür.Yani bankalar net borç ödeyici olarak dışarıya döviz çıkışı olmaktadır.Aynı sebeplerden dolayı yılbaşından Ağustos ayı sonuna kadar yabancılardan 2 milyar dolar civarında da portföy çıkışı olmuştur.
-Doların sahibi ABD'de Fed 824 milyar dolar bilanço küçülttü,vergi ve diğer konjonktürel nedenlerle piyasada likidite sıkışıklığı olduğu için günlük repo ihaleleriyle piyasadaki likidite sıkışıklığını gidermek için bankaları fonlamaya başladı.Yani sadece ABD de değil,global olarak dünyada da bir dolar talebi var,bir dolar bolluğu yok.
https://tradingeconomics.com/united-...-balance-sheet
-Resmi rakamlara göre Mart ayı sonu itibariyle bankaların batmış takipte,ödenememiş yaniden yapılandırılmış,ya da son ödeme tarihini 30 günden fazla geçmiş temerrüde düşmüş 500 milyar TL'yi aşkın sorunlu kredi stoku var,bu sorunun çözümü için yapılacak operasyon ancak ekonominin yeni makro dengeler üzerine oturmasıyla çözülebilir(döviz kurları dahil)
-Aklı başında kimse gerçek enflasyon oranlarının çok altında parasını TL'de tutup reel olarak eritmez. Temel ekonomi bilgisi olan herkes bilir ki, uzun vadede ülkeler arası para birimleri arasındaki pariteler 'reel' enflasyon farkı kadar dengeye gelir.(yayınlanan resmi enflasyon rakamlarına göre değil).Yeter ki bu para kısa vadede ihtiyaç duyulacak bir para olmasın.Dövizde tutulan paranın reel getirisi çok düşük olsa da,ya da hiç olmasa da, reel olarak birikimlerinizi korur.
-Döviz kurlarının zıplaması nasıl olur.
Yukarıdaki şartlar oluşmuşsa zamanını tam olarak bilemesek de ,iç siyaset,dış siyaset ya da önemli bir ekonomik gelişmenin tetiklemesiyle ,sistemden bir anda büyük bir para çıkışı olur,bu da döviz kurlarını zıplatır.Ne kadar geç olursa fay hattında biriken enerji o kadar daha yükseleceği için şiddeti daha yüksek olur.En yakın örneğini geçen yıl Ağustos ayında gördük,bir anda algılar olumsuza döndüğü için yabancılar sistemden 3.187 milyar dolar,yerliler 11.145 milyar dolar toplam:14.332 milyar dolar parayı bankalardan çekip yurt dışına transfer ettiler,daha küçüklerin de bankalardan çekip yastık altına aldıkları paralar da ilave edilirse sistemden çıkan para kabaca 20 milyar doları buldu,bu da dolar kurunu 7 TL'nin üzerine attı.Eğer kurlar yeniden zıplarsa geçen yıl gördüğümüz filmi ,muhtemelen yeniden seyrederiz.2001 yılındaki döviz kurlarındaki zıplamayı da herkes hatırlar,şartlar olgunlaştığı için Cumhurbaşkanının anayasa kitabını fırlatması tetikleyici neden olmuş ve döviz kurları yine zıplamıştı.