ABD borsalarý son dönemdeki satýþlara raðmen þu anda tarihi ortalamalara göre hala oldukça pahalý ve aþaðý inebilecek epeyce mesafe var:
https://www.multpl.com/shiller-pe
Current Shiller PE Ratio: 33.79
Mean:17.14
Median:15.99
Min:4.78(Dec 1920)
Max:44.19(Dec 1999)
Shiller PE ratio for the S&P 500.
Price earnings ratio is based on average inflation-adjusted earnings from the previous 10 years, known as the Cyclically Adjusted PE Ratio (CAPE Ratio), Shiller PE Ratio, or PE 10 - FAQ.
*********************************************
Genellikle bilinen bir þeydir ama konuya uzak olanlar için "mean" ortalama demektir,aritmetik ve geomerik olarak ikiye ayrýlýr:
Arithmetic mean;(5+37+48+51+74)/5=215/5=43'tür
Geometric mean:4*35*43*50*71=21371000,beþinci dereceden kökü,23.24'tür.
Median:Bir veri seti için "orta" deðerdir
1, 3, 3, 6, 7, 8, 9: Burada 6 medyan rakamdýr.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9:Burada medyan deðer ortadaki 2 rakamýn ortalamasý 4.5'tur.
Burada yer almayan ve istatistikte baþka bir terim olan "mode" da ise,bir veri setinde en sýk görülen deðeri ifade eder:
1,3,3,5,8,9:Burada "mode" 3'tür.
************************************************** *******
Þu anda dünyada yaygýn olarak kapitalist ekonomik sistemler hakimdir ve bu sistemlerin doðasýnda sürekli varlýk fiyatlarýný yükseltmeye dönük spekülasyonlar vardýr.Her ne kadar ekonomi yönetimlerinin ellerinde para ve maliye politikalarýyla varlýk fiyatlarýnda balon oluþmasýný engelleyebilecek araçlar varsa da, kötü siyasi yönetimler ,saðladýðý "geçici refah duygusu" nedeniyle genellikle buna seyirci kalýrlar.Sonuçta varlýk fiyatlarý aþýrý þiþince ,makroekonomik temel dengeler daha fazla sürdürülemez hale gelir ve tetikleyici bir nedenle balon patlar faiz,enflasyon,gsyih,borçar kýsaca tüm makroekonomik veriler kriz ile birlikte olmasý gereken yerlere gelirler,dengeler yeniden oluþur.Ama bu sýrada binlerce iþyeri batar ,milyonlarca kiþi iþsiz kalýr.Bunu döngüsel olarak ekonomi tarihinde defalarca görüyoruz.
Varlýk fiyatlarýnda balon oluþtuðunu nasýl anlarýz:
Normal olarak ;varlýk fiyatlarýndaki ortalama artýþýn enflasyon +reel gsyih artýþý kadar olmasý beklenir ki bu ayný zamanda gsyih'nýn cari artýþ oraný kadardýr.
Dünyanýn en büyük ekonomisi ve küresel piyasalarýn finans merkezi olan ABD'ye bakýyoruz.
2008 ekonomik krizinde 2008 yýlý sonu itibariyle gsyih''sý 14.8 trilyon dolar iken 2024 ortasýnda 28.6 trilyon dolara yani %93.2 artmýþ.
Ayný dönemde S&P 500 endeksi ise 798'den 5240'a %566.4 artmýþ.
https://www.cnbc.com/quotes/.SPX
Yani ABD borsalarýndaki artýþ (enflasyon+reel gsyih büyüme ) oranlarýnýn 3.45 katý olmuþ.Yani ABD'de borsalarda bir balonun hala olduðu aþikar.Son satýþlarýn bu balon için önemsiz olduðu söylenebilir.
Emlak fiyatlarý da primli ama orada ayný dönemde artýþ %121.(enflasyon+reel gsyih büyüme ) oranlarýnýn %11.4 üstünde olmuþ
https://tradingeconomics.com/united-...me-price-index
ABD'de kiralar ev fiyatýný 134.66 ayda yani 11.22 yýlda amorti ediyor,yani fiyat/kazanç oraný =8.9.Borsa fiyatlamalarýna göre çok daha uygun.
https://tradingeconomics.com/united-...-to-rent-ratio