Sadece rekabetçi döviz kuru ile ihracat odaklı üretim ekonomisine geçilebilir mi.Tabii ki öyle bir şey mümkün değil,bunun için 2001 yılında Kemal Derviş'in "güçlü ekonomiye geçiş" türünden hazırladığı gibi geniş kapsamlı ve yapısal reformlarla desteklenen bir makroekonomik program hazırlamak gerekir.
Şu anda üretim kapasitesi sınırlı,talep olsa da talebi karşılayacak üretim kapasitesi yok,kapasite arttırım yatırımları yapmak lazım,sıfırdan yeni yatırımlar yapmak lazım.İçeride tasarruflar kısıtlı olduğu için dışarıdan doğrudan yatırım gelmesi lazım ama dışarıdan doğrudan yatırım gelmediği gibi yerliler bile çok sınırlı yeni yatırım yapıyorlar.Çünkü hukuk sistemine güven yok,haksızlığa uğranıldığında sığınılacak bağımsız ve tarafsız bir yargı yok,kurumlar ve kurallar ülkesi değiliz,mevzuat her an keyfi olarak değiştirilebiliyor,idarenin şeffaflığı yok,bürokrasi herkese eşit davranmıyor,vergi idaresi işyerleri üzerinde silah olarak kullanılabiliyor,işyerlerine yargı kararı olmadan idari kararlarla el konulabiliyor...Sonuçta güven yok,güven olmayınca yatırım da yok..Dolayısıyla önce güveni sağlayacak,yetkiyi ilgili kurumlara dağıtacak yapısal reformlar gerekiyor.Sonra da tüm yönleri düşünülmüş uzun vadeli bir makroekonomik program hazırlamak gerekiyor.
Yeni ve tam yetkili bir ekonomi yönetimine öncelikli olarak aşağıdaki şeyleri yapmasını tavsiye ederdim:
-Önce devletin tüm borç ve alacaklarının kapsamlı bir envanterinin çıkarılması,bütçe dışı yapılan harcamalar,kamu-özel sektör yatırımlarından kaynaklanan devletin üstündeki yükümlülükler bunların fotoğrafının çıkarılması,tüm harcamaların bütçe içine alınması,harcamaların şeffaf bir şekilde internet ortamında yayınlanması,tüm kamu ihalelerinin şeffaf biçimde internet ortamında ilan edilmesi ve herkese açık biçimde izlenebilmesi şeklinde bir düzenleme yapılmasını önerirdim.
-Kamuda israfın ,şatafat harcamalarının azaltılması için bir tedbir paketi hazırlanmasını önerirdim.
-18 Yaşını geçen herkesin vergi mükellefi olacak şekilde her yıl beyanname vermesi,diğer ülkelerde olduğu gibi belirli harcamaların vergiden düşülmesi,her yıl mal beyannamesi verilmesi,servetlerdeki artışın kaynağının gösterilmesi aksi takdirde savcılığa suç duyurusunda bulunulması düzenlemesi getirilmesini ,dolaylı vergilerin oranının azaltılmasını önerirdim.
-Verilerin doğru ve güvenilir olması son derece önemli,bütün makroekonomik planları bu verilere göre hazırlıyorsunuz,matematik modelleme yapıyorsunuz,çıkarılacak yasa ile TUİK'i özerk hale getirip , başına dünyaca tanınan bilinen ,makalelerinden çok sayıda alıntı yapılan saygın bir akademisyeni 5 yıl süreyle getirilmesini ve -dolandırıcılık,zimmetine para geçirme gibi yüz kızartıcı bir suçla- yargı tarafından mahkum edilmedikçe hiç bir şekilde görevden alınamaması ve kendi kuracağı ekibiyle çalışarak piyasaların tüm güvenini kazanmasını önerirdim.
-TUİK için geçerli olacak kanunun merkez bankası,vergi idaresi ve tüm düzenleyici kurulların yönetimleri için de geçerli olması,bu kurumların saygın ve liyakat sahibi,güven veren yöneticiler tarafından yönetilmesini önerirdim.
-Devlet planlama teşkilatını çok etkin ve uzun vadeli makro planları hazırlayan ve diğer devlet kurumlarına talimat veren ekonomi politikalarının beyni,liyakat sahibi yöneticiler tarafından yönetilen bir kurum haline getirilmesinin önerirdim.
Bu kurum,uzun vadeli olarak Türkiye'nin mukayeseli olarak üstünlük sağlayabileceği,yüksek katma değerli ürün ve hizmet üreten sektörleri tespit ederek ,devletin sınırlı imkanlarını bu sektörlere destek şeklinde planlama yapardı.
Üretimde gerekecek nitelikli işgücü için eğitim sisteminin yeniden planlanması Almanya örneğinde olduğu gibi orta kademede ara elaman için bu doğrultuda meslek okullarının okullarının açılması,üniversite giriş sınavlarının bir sıralama sınavı olmaktan çıkarılarak başarı sınavı haline getirilmesi,50/100 üzerinde doğru soru cevaplayamayanların üniversitelere alınmaması,öğrencisi olamayacak tabela üniversitelerinin de meslek yüksek okullarına dönüştürülerek,meslek liselerinde okuyanlara ,uygulamaya dönük eğitim yapması için devlet planlama teşkilatının ihtiyaç duyulacak insan kaynağı planlaması yapmasını önerirdim.
https://www.itebs.com.tr/almanyada-egitim-sistemi
Yer İmleri