Hocam hemen su koyvermeyin, daha yeni başladık
Bu tür ortamlarda muhakkak herkesin bir fikri oluyor, olmasa zaten burada ne işi var. Belki başka amaçları da olanlar vardır, bilemem, ben kendimden mesulüm. Ama amacın fikir paylaşımı olduğunu düşünüyorum. Bu fikirler elbette aynı olmayacak. Piyasanın bir karbon kağıdı gibi burası. Canınızı sıkmayın (bunu da sürekli yavanlıktan şikayet eden ben diyorum yani)
Sorduğunuz soruya geri döneyim bu girişten sonra. Kendi yöntemlerimi açıklamaya çalışayım. Önceden de muhakkak belirtmiş olayım, bu yöntemler bana aittir ve kimse için üretilmemiştir, sonuçları da sadece beni bağlar. Doğrusu yanlışı elbette tartışılabilir ki, kendimi geliştirebileyim.
Piyasaya verilen tüm veriyi işlediğim excel ortamında hazırlanan "gözlemci" dediğim bir çalışmam var. Anlık veri dahil olmak üzere her şirketin analizini yapabiliyorum. Bilançolar sisteme girdikçe, o kısımları da (fiyatla oluşan rasyolar dışında kalan) çeyreklik bazda analiz ediyor sistem. Burada bir puanlama sistemi kurdum, puana göre ne ucuz ne pahalı bana anlık söylüyor.
Buradan çıkan skorlara göre sektör ve şirket bazında analizlerimi derliyorum. Puan ve analiz sentezinden de yatırım kararım ortaya çıkıyor, aksiyon alıyorum. Yanıltıcı olmasın, anlık pozisyon açmak için kullanılmıyor bu sistem, portföy yapılandırmasında kullanılıyor.
Yukarıdaki kısmı ereğli başlığında paylaşmıştım
Sizin sorunuzla ilintili olan kısmı analizde kullanılan rakamsal kıstaslar. Burası aslında çok basit ama bu şekilde kullanan sayısı da oldukça az.
Ben her şirketi önce kendi içinde analiz ederim. Yıllar boyu yapmış olduğu performansı değerlendiririm. Performansına etken olan radikal durumları da not alırım. Örneğin; bu yılki bilançoya net karın %30 u kadar sigorta geliri bir seferliğine girdi, gibi. Bu tek seferlik olayları (eğer sonraki yıllara sirayet edecek bir durumu yoksa) puanlamam. Nelere bakıyorum ve izini takip ediyorum? Bir ciro, iki maliyet ve giderler (sektörüne göre önem puanı değişir, hammadde maliyeti mi, personel giderleri mi), üç faaliyet kar marjı, dört arge ve yatırım kalemleri, bunların finansman maliyetleri. Diğer kalemlerle çok ilgilenmiyorum açıkçası. Şirketin yaptığı işin performansına odaklıyım.
Bu rakamların grafiğine önem veririm. Yıllar içindeki evrimi bana gösteriyor. Örneğin, 15 yıl önce yapılmış olan bir yatırım için harcanan paraların kar olarak ne zaman geri döndüğünü takip edebiliyorum, bu sayede yeni yapılan yatırımlar için bir öngörüm olabiliyor.
Şirket analizi bittikten sonra zaten bir fikrim oluyor. Ondan sonra sektör ve ülke analizi yapar risk faktörlerini yerleştiririm. Eğer dünya ticaretinden etkilen bir şirketse (pandemiden önce bu etkiler minimaldi, artık çalışmada fena olmayan bir puanı var) dünya konjonktürünü de puan sistemine bir risk parametresi (bu risk parametresi dediklerim cds tir, abd faizidir, tr faizidir, şirketine göre değişir) olarak eklerim. Bu iskontoları vermemdeki yegane sebep de, en kötüyü görebilmektir. Yoksa bunlar pek çok kez çalışmıyor.
Bütün bunlardan sonra bir şirket ucuz mu, değerinde mi, pahalı mı kendimce ortaya çıkıyor. Buna göre de portföyümü şekillendiriyorum. Bu çalışmanın en önemli eksiği gelecekle ilgili bir tahmin barındırmaması. Bu mevcudun analizi. Tek gelecekle ilgili bilgi diyebileceğimiz unsur, eğer varsa ortaya çıkan piyasa değerinin iskontolu olduğu durumlardır. Varsa yakın zamanda olası bir finansal gelişme (katkısı ölçülebilen) bunu sisteme entegre edebiliyorum elbette.
Sizin istediğiniz somut rakamsal değerleri veremedim ama bu çalışmadan çıkan puanlamalar ve puanların grafiği bana yeterli oluyor. Belki bu kısmı sizin daha çok duymak istediğiniz bölüm olabilir.
İnşallah faydalı olabilmişimdir.
Sevgiler, saygılar.
Yer İmleri