Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2004-1-110 (Devralma)
Karar Sayısı : 04-69/985-240
Karar Tarihi : 27.10.2004
10 A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Mustafa PARLAK
Üyeler : Tuncay SONGÖR, A.Ersan GÖKMEN, R. Müfit SONBAY,
Murat GENCER, Prof. Dr. Zühtü AYTAÇ, Rıfkı ÜNAL,
Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI, M.Sıraç ASLAN, Süreyya ÇAKIN
B. RAPORTÖR : M. Ömür PAŞAOĞLU
C. BİLDİRİMDE
20 BULUNAN : - Sun Chemical Group B.V.
Temsilcisi: Av. Mehmet S. TOYDEMİR
Spor Cad. Acı Su Sk. No:1/11 Maçka
Beşiktaş-İstanbul
D. TARAFLAR : - Sun Chemical Group B.V.
Leewenveldseweg 3 1382 Wesp HOLLANDA
- ÇBS Printaş Baskı Mürekkepleri ve Gereçleri
Sanayi A.Ş.
30 Cumhuriyet Mah. İstanbul Cad. No:140 Çayırova
Gebze-Kocaeli
E.DOSYA KONUSU: Sun Chemical Group B.V.’nin Sun Chemical
Mürekkep ve Kimya San. ve Tic. A.Ş. vasıtasıyla, ÇBS grubunun bağlı
şirketi ÇBS Printaş Baskı Mürekkepleri ve Gereçleri Sanayi A.Ş.’nin
gazete-ofset mürekkebi faaliyetine ait aktifleri ile grubun diğer
şirketlerine ait bazı gayrimenkul ve menkul mallarını devralması
işlemine izin verilmesi talebi.
F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 13.10.2004 tarih, 5687 sayı ile
40 giren ve en son 18.10.2004 tarihli bir yazı ile eksiklikleri tamamlanan bildirim
üzerine, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 7. maddesi ile
1997/1 sayılı Rekabet Kurulu'ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve
Devralmalar Hakkında Tebliğ'in ilgili hükümleri uyarınca yapılan inceleme
sonucunda düzenlenen 19.10.2004 tarih, 2004-1-110/Öİ-04-MÖP sayılı
Devralma Ön İnceleme Raporu, 22.10.2004 tarih, REK.0.05.00.00/202 sayılı
Başkanlık önergesi ile 04-69 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara
bağlanmıştır.
G. RAPORTÖRÜN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
04-11/99-23
2
- dosya kapsamındaki ilgili pazarlardan gazete-ofset mürekkebi ve sıvı
50 ambalaj mürekkebi pazarlarında 1997/1 sayılı Tebliğ’de belirtilen pazar payı
eşiğinin aşılması nedeniyle işlemin izne tabi bir devralma olduğu,
- işlemin ilgili pazarlarda rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu
doğuracak şekilde bir hakim duruma yol açan veya mevcut hakim durumu
güçlendiren nitelikte olmadığı,
- pazardaki rekabet koşulları ve devralmayla birlikte yapılacak yatırım tutarı
dikkate alındığında 5 yıllık rekabet yasağının bir yan sınırlama olarak
değerlendirilmesi gerektiği,
- bu nedenlerle dosya konusu işleme izin verilmesi gerektiği,
60 ifade edilmektedir.
H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
H.1. Taraflar
H.1.1. Sun Chemical Group B.V. (Sun Chemical)
Dosya mevcudu bilgilere göre, merkezi Hollanda’da bulunan ve sermayesinin
tamamı Japonya’da yerleşik Dainippon Ink Corperation unvanlı bir teşebbüse
70 ait olan Sun Chemical, mürekkep üretimi, satışı ve pazarlaması faaliyetleri ile
iştigal etmekte olup; bu devralmayla Türkiye’de gazete ve ofset mürekkebi
pazarına girmek istemektedir. Bu amaçla Gebze’de hissesinin %99.9’u söz
konusu teşebbüse ait olan Sun Chemical Mürekkep ve Kimya Sanayi ve
Ticaret A.Ş. kurulmuştur.
Sun Chemical’in halihazırda Türkiye’de faaliyet gösteren bağlı şirketi Coatex
Lorilleux Mürekkep A.Ş. karton kutu mürekkebi üretimi ve satışı ile iştigal
etmektedir. Sun Chemical söz konusu şirketin %99.9 oranında hissesine
sahiptir.
H.1.2. ÇBS Printaş Baskı Mürekkepleri ve Gereçleri Sanayi A.Ş.
80 ÇBS grubu şirketleri Türkiye’de kimya sektöründe faaliyet göstermektedir.
Aktifleri devralmaya konu olan ÇBS Printaş Baskı Mürekkepleri ve Gereçleri
Sanayi A.Ş. (ÇBS Printaş A.Ş.) gazete ve ofset mürekkebi üretimi ve satışı ile
iştigal etmekte olup, 2003 yılında bu faaliyetlerinden elde ettiği ciro toplamı
15.428.010.000.000 TL’dir. ÇBS Printaş A.Ş.’nin ve ana ortağı ÇBS Holding
A.Ş.’nin ortaklık yapısına aşağıda yer verilmiştir.
Tablo 1- ÇBS Printaş A.Ş.’nin Sermaye Yapısı
Hissedar Sermaye Oranı
ÇBS Holding A.Ş. %51.95
International Finance Corp. % 8.05
Halka açık hisseler %40.00
04-11/99-23
3
90 Tablo 2- ÇBS Holding A.Ş.’nin Sermaye Yapısı
Hissedar Sermaye Oranı
Mükerrem Çavuşoğlu %12.21
Ali Eşref Çavuşoğlu % 14.99
Aydın Çavuşoğlu %11.96
Ayşegül Özer (Çavuşoğlu) %12.09
ÇBS Boya Kimya A.Ş. % 1.60
Çavuşoğlu Ailesinin Diğer Fertleri % 47.15
H.2. İlgili Pazar
H.2.1. İlgili Ürün Pazarı
Devralma tarafları genel olarak mürekkep üretimi ve satışı alanlarında faaliyet
göstermektedir. Dosya mevcudundan mürekkep pazarının; gazete-ofset,
tabaka-ofset, ultraviyole kurumalı özel mürekkep, semaye ve teneke ofset,
100 solventli ve sulu likid mürekkep gibi çeşitli alt ürün gruplarına ayrıldığı
görülmektedir. Söz konusu ürün çeşitleri ve kullanım alanlarına ilişkin bilgilere
aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
Tablo 3 – Mürekkep türleri ve kullanım alanları
Mürekkep tipi Kullanım yeri Örnekler
Gazete-ofset Gazete Hürriyet, Milliyet
Mecmua-ofset Haftalık dergiler Skylife, Gezi, Atlas
Tabaka-ofset Katalog, karton ambalaj, kartvizit İpana diş macunu, LM sigarası
Ultraviyole kurumalı
özel mürekkep
Etiketler, posterler Şampuan, deterjan etiketleri
Metal ambalaj Teneke ve alüminyum kutular, şişe
kapakları, konserve ambalajları
Coca-Cola, Tamek Salça
Serigrafi Reklam panoları, hediyelik eşyalar Eşantiyon eşyalar
Sıvı ambalaj Gıda ambalajı, oluklu mukavva
kutular, çimento torbaları
Doritos, Pınar Süt, Margarinler
Devre konu olan ÇBS Printaş A.Ş. gazete-ofset mürekkebi, tabaka-ofset
mürekkebi, metal ambalaj mürekkebi ve sıvı ambalaj mürekkebi alanında
faaliyet göstermektedir. Dosya mevcudu bilgilere göre, söz konusu mürekkep
çeşitlerinin birbirleri ile ikamesi mümkün değildir. Nitekim dosya mevcudundan
anılan ürünlerin müşteri gruplarının da farklılık arz ettiği görülmektedir.
110 Bu bilgiler ışığında, ilgili ürün pazarları gazete-ofset mürekkebi, tabaka-ofset
mürekkebi, metal ambalaj mürekkebi ve sıvı ambalaj mürekkebi pazarları
olarak belirlenmiştir.
H.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
Ürünlerin ülke genelinde dağıtımı ve satışının yapıldığı dikkate alınarak,, ilgili
coğrafi pazar "Türkiye Cumhuriyeti Sınırları" olarak tespit edilmiştir.
04-11/99-23
4
H.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
Merkezi Hollanda’da bulunan Sun Chemical’ın, bu devralma amacıyla kurmuş
olduğu Sun Chemical Mürekkep ve Kimya San. ve Tic. A.Ş. vasıtasıyla,
Türkiye’de faaliyet gösteren ÇBS grubunun bağlı şirketi ÇBS Printaş A.Ş.’nin
gazete-ofset mürekkebi faaliyetine ait aktifleri ile grubun diğer şirketlerine ait
bazı gayrimenkul ve menkul mallarını devralması işleminin 1997/1 sayılı
Tebliğ’in 2. maddesi anlamında bir devralma olduğu görülmektedir.
Devre konu ÇBS Printaş A.Ş.’nin 2003 yılı cirosu 15.428.010.000.000 TL’dir.
130 Söz konusu işlemin izne tabi bir devralma olup olmadığının tespiti ve pazar
yapısının ortaya konması amacıyla tarafların ve rakip teşebbüslerin 2003 yılı
itibarıyla ilgili pazarlardaki satış miktarlarına ve pazar paylarına ilişkin bilgilere
aşağıda yer verilmiştir.
Tablo 4 - Tarafların ve Rakiplerin Satış Miktarları
Mürekkep
çeşitleri
Toplam
Pazar (ton)
CLX+
Sun 1
ÇBS Printaş DYO2 Diğer
rakipler
Tarafların
Toplamı
Gazete-ofset (…...) (…...) (…...) (…...) (…...) (…...)
Tabaka-ofset (…...) (…...) (…...) (…...) (…...) (…...)
Metal
ambalaj
(…...) (…...) (…...) (…...) (…...) (…...)
Sıvı ambalaj (…...) (…...) (…...) (…...) (…...) (…...)
Tablo 5 - Tarafların ve rakiplerin pazar payları
Mürekkep çeşitleri CLX+ Sun ÇBS Printaş DYO Diğer
rakipler
Tarafların
Toplamı
Gazete-ofset % (…) % (…) % (…) % (…) % (…)
Tabaka-ofset % (…) % (…) % (…) % (…) % (…)
Metal ambalaj % (…) % (…) % (…) % (…) % (…)
Sıvı ambalaj % (…) % (…) % (…) % (…) % (…)
140 Tarafların toplam pazar payları, gazete-ofset ve sıvı ambalaj mürekkepleri
pazarlarında %25’lik pazar payı eşiğini aştığından, işlem 1997/1 sayılı Tebliğ
kapsamında izne tabi bir devralmadır.
Tarafların pazar payları dikkate alındığında, söz konusu devir işleminin hiçbir
pazarda yoğunlaşmaya yol açmadığı; aktifleri devre konu olan ÇBS Printaş
A.Ş.’nin en güçlü olduğu gazete-ofset pazarında Sun Chemical’ın faaliyetinin
bulunmadığı; buna karşılık Sun Chemical’ın %(…) oranında pazar payına
sahip olduğu sıvı ambalaj mürekkep pazarında da ÇBS Printaş A.Ş.’nin
payının (……) ile sınırlı kaldığı görülmektedir.
Dosya mevcudu bilgilere göre, mürekkep sektöründe yeterli ölçüde rekabetin
150 varlığından söz etmek mümkündür. Sektörün önde gelen kuruluşlarından
DYO en önemli rakip konumunda olup, ayrıca önemli sayıda üreticinin varlığı
ve ithalat olanakları da söz konusudur. Pazara giriş konusunda herhangi bir
engelin bulunmadığı anlaşılan sektörde, ithalatın gazete-mürekkep
1
CLX, Sun Chemical’ın Türkiye mürekkep sektöründe faaliyet gösteren bağlı şirketi Coates Lorilleux’ı ifade
etmektedir. CLX+Sun, bu şirketin satışları ile Sun Chemical’ın doğrudan yaptığı satışların toplamını göstermektedir.
2
DYO, mürekkep sektöründe faaliyet gösteren en önemli rakip konumundadır.
04-11/99-23
5
pazarındaki payı %7 civarındadır. Bu bilgiler dahilinde işlemin hakim duruma
yol açacak nitelikte olmadığı görülmektedir.
Öte yandan yapılan bildirimden, taraflar arasındaki çerçeve anlaşmada Sun
Chemical’ın piyasa adaptasyonunu ve kendi müşteri portföyünü oluşturmasını
sağlamak amacıyla 5 yıllık bir rekabet yasağının öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
Söz konusu anlaşmanın 1.1.f.2. maddesi ile getirilen sınırlama, ÇBS
160 Grubu’nun 5 yıllığına ÇBS Printaş A.Ş.’nin faaliyet alanları ile iştigal
etmeyeceğini hükme bağlamaktadır.
Bildirimde, yapılan fizibilite çalışmalarına göre yatırımın (……) yıllık bir sürede
amorti edileceği belirtilmektedir. Söz konusu bildirimde devralmayla birlikte
yapılacak yatırım tutarının (………) $ civarında olacağı, (………) oranındaki
karlılık oranı dikkate alındığında yıllık karın (………) seviyesinde oluşacağı,
bunun da (……) yıllık bir amortisman süresi anlamına geldiği ifade
edilmektedir.
Yukarıda yer verilen pazar koşulları da dikkate alındığında 5 yıllık rekabet
yasağının bir yan sınırlama olarak değerlendirilmesi mümkün görünmektedir.
170 Bu çerçevede, bildirim konusu devralma işlemi neticesinde, 4054 sayılı
Kanun’un 7. maddesinde belirtilen, bir hakim durumun yaratılması veya
mevcut hakim durumun güçlendirilmesi ve böylece rekabetin olumsuz yönde
etkilenmesinin söz konusu olmayacağı kanaatine varılmıştır.
I. SONUÇ
Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre;
- Sun Chemical Group B.V.’nin Sun Chemical Mürekkep ve Kimya San. ve
180 Tic. A.Ş. vasıtasıyla, ÇBS grubunun bağlı şirketi ÇBS Printaş Baskı
Mürekkepleri ve Gereçleri Sanayi A.Ş.’nin gazete-ofset mürekkebi
faaliyetine ait aktifleri ile grubun diğer şirketlerine ait bazı gayrimenkul ve
menkul mallarını devralması işleminin; gazete-ofset mürekkebi ve sıvı
ambalaj mürekkebi pazarlarında 1997/1 sayılı Tebliğ‘de belirtilen pazar payı
eşiğinin aşılması nedeniyle Rekabet Kurulu'nun iznine tabi olduğuna,
- 4054 sayılı Kanun’un 7. maddesi ve 1997/1 sayılı “Rekabet Kurulu’ndan
İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ” hükümleri
çerçevesinde, devralma işleminin gerçekleşmesi halinde ilgili ürün
190 pazarında, Kanun'un 7. maddesi anlamında hakim durum yaratılmasının
veya mevcut bir hakim durumun daha da güçlendirilmesinin ve bunun
sonucunda ülkenin bütünü yahut bir kısmında ilgili piyasalardaki rekabetin
önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmadığına,
- pazardaki rekabet koşulları ve devralmayla birlikte yapılacak yatırım tutarı
dikkate alındığında 5 yıllık rekabet yasağının bir yan sınırlama olarak
değerlendirilmesine, dolayısıyla bildirime konu işleme izin verilmesine
200 OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.
DYO en önemli rakip konumunda olup, ayrıca önemli sayıda üreticinin varlığı
ve ithalat olanakları da söz konusudur. Pazara giriş konusunda herhangi bir
engelin bulunmadığı
Yer İmleri