-Doğru,kamyon şöförü bulmakta sıkıntı yüzünden İngiltere'den benzin istasyonlarına akaryakıt sevkiyatı yapılmakta zorluk çekiliyor ve benzin istasyonları önünde uzun kuyruklar var.
https://pbs.twimg.com/media/FAKQLI9X...g&name=360x360
İngiltere'de sadece benzin sıkıntısı yok,supermarketlerde gıda ürünleri sıkıntuısı da başgöstermiş durumda.Sebebi dünyadaki iki büyük gübre üreticisi (aynı zamanda İngiltere'nin karbondioksit ihtiyacını karşılayan) Norveçli Yara ve Amerikalı CF Endüstri Holding'in doğalgaz fiyatlarındaki küresel artıştan ötürü üretimi kısma kararı yatıyor. İngiltere'nin karbondioksit gazı ihtiyacının yüzde 60'ını karşılayan CF Endüstri Holding'in Billingham Teesside ve Cheshire'daki gübre tesislerini kapamasıyla birlikte ülkede ciddi bir kriz patlak vermiş oldu.Önemi karbondioksit gazı, paketlenmiş gıda ürünlerinde raf ömrünü uzatıcı işleve sahip. Fıçı bira, kola gibi gazlı meşrubatlarda kullanılıyor, alkollü içeceklerin raf ömrünü uzatıyor. Kuru buz hali ise gıda sevkiyatında ürünlerin tazeliğini korumaya yardımcı oluyor. Bunun yanında, boğucu etkiye sahip karbondioksit gazı İngiltere'de domuz ve tavuk çiftliklerinde, kesimden önce hayvanları sersemletmek için de kullanılmakta.
Ürünleri süpermarketlere dağıtacak kamyon sürücüsü bulmakta zorluklar da ilave olunca,süpermarketlerde ürün bulmak zorlaşmış,fiyatlar da yükselmiş durumda.
Yüksek talep nedeniyle ABD'de kamyon şöförlerine ödenen ücret yıllık 98 bin dolar'a kadar yükselmiş durumda ama hala eksikliği tamamlanamamış durumda ,arz talep dengesi dengeleninceye kadar ücretlerdeki yükselmenin devam etmesi bekleniyor.
https://odmarketing.odfl.com/nowhiringdrivers
-Enerji fiyatlarında ise başta doğalgaz olmak üzere Avrupa piyasalarında çok büyük artışlar var.
https://edition.cnn.com/2021/09/23/b...sis/index.html
Bunun birçok sebebi var.Kurak iklim nedeniyle hidroelektrik enerjinin kullanım payının azalması,rüzgarın bu yıl az olması nedeniyle bu kaynaktan az enerji edilmesi,karbon salınımını azaltmak için kömür santrallarından vaz geçilmesi,Rusyanın ,Ukranya üzerinden verdiği gazı azaltması ve kuzey akımı boru hattının henüz tamamlanmamış olması..
Sonuçta doğalgaz'a yönelinmesi nedeniyle doğalgaz'ın spot fiyatlarında ve doğalgazdan elde edilen elektrik santralları nedeniyle elektrik fiyatlarında,doğalgazın yoğun kullanıldığı başta gübre fabrikaları olmak üzere birçok sanayi ürününün maliyetinde büyük artışlar olmuş durumda.
Almanya ve Fransa da enerji maliyetlerinde son 2 yılda %350 civarında artış olurken bu oran İngilterede %1400'u bulmuş durumda.
Türkiye'nin durumu ise daha farklı.Avrupa'da doğalgaz fiyatları arz ve talebe göre serbest piyasada belirlenirken.Türkiye boru hatları üzerinden uzun süreli al/ya da öde anlaşmalarına sahip.Burada anlaşmanın yapıldığı tarihteki piyasa fiyatları üzerinden sabit bir fiyat söz konusu,ve piyasalardaki fiyat dalgalanmalarından etkilenmiyor.6 ayda bir petrol fiyatındaki değişimlerine göre formül güncelleniyor.Türkiye'nin bu şekildeki gaz tedariki toplam tedarikinin %72'isini oluşturuyor.Geri kalan %28 ise sıvılaştırılmış likit gaz olarak temin ediliyor,bunun da %16'lık kısmı uzun vadeli ithalat anlaşmaları,sadece %12'isi spot fiyatlarla alınan sıvılaştırılmış doğalgaz söz konusu ,etkilendiğimiz kısım sadece bu kadar.Ama onu da boru hatlarıyla temin ettiğimiz gaz fiyatlarından talep etmek siyasi ilişkilerin gidişatına göre,boru hatları üzerinden temin etmek mümkün.
-Bence ,batı dünyasıyla ilişkilerimizin -iktidara kim gelirse gelsin- artık AKP öncesi duruma geri dönmesi çok zor,toplum olarak da artık aynı toplum değiliz,AKP döneminde 10 milyon'a yakın arap,afgan,pakistanlı,afrikalı kendi kültürleriyle ülkemizin bir parçası oldular,demografi,değer yargıları,kültürel yapı,eğitim seviyesi de ortalama olarak avrupa'dan iyice uzaklaştı. .Zaten,diyelim ki iktidar değişti,bir sonraki seçimde yine AKP benzeri bir iktidarın yeniden gelmemesinin de garantisi yok.
Ama ,batı dünyası dışında kalsak bile,"hukukun üstünlüğü,demokrasi,bireysel temel haklar ve özgürlükler,yönetimde şeffaflık ve hesap verilebilirlik,güçlerin ayrılığı,bağımsız ve tarafsız yargı, bürokratik ve ekonomi yönetimi mevzuatı ,bağımsız düzenleyici kurullarla regüle edilen işleyen serbest piyasa ekonomisi" gibi temel kriterlerde avrupa birliği standartlarını yakalamayı başarırsak ,kurumlar ve kurallar devleti olursak, varlıklarımızın büyük bir iskontoyla değil,avrupadaki muadil ülkeler seviyesinde değerlemeleri yapılarak, fiyatlanması ve değerlerinin yükselmesi mümkün.
Yer İmleri