https://twitter.com/altugozaslan/sta...83614522733049
Altuğ Özaslan'ın yazısı.Yazıdaki öngörülerine katılmıyorum ama kendisinin iyi eğitimli,donanımlı,insan ilişkileride zarif ve kibar bir beyefendi olduğunu,takdir ettiğimi de ifade etmek istiyorum.
Niçin öngörülerine katılmıyorum:
Enflasyon öngörüleri bana göre çok iyimser;
-Derin negatif faizler gayrımenkulden borsalara kadar tüm varlık fiyatlarında balon yaratmış durumda ve kazandırdığı servet etkisi tüketim harcamalarını güçlü bir biçimde besliyor,bu da hem enflasyona ivme kazandırıyor,hem de ithal mallara talep nedeniyle dış ticaret açığını yükseltiyor.Konut(konut fiyatının yükselmesiyle kiralar),otomobil,beyaz eşya,elektronik eşya,mobilya...tüm tüketim ürünlerinin fiyatları bu servet artışı etkisiyle yükseliş yönünde hareket ediyor.Faizleri gerçek enflasyona göre reel bölgeye taşımadıkça bu durum devam eder ve enflasyonu beslemeyi sürdürür(Bu konuya Türkiye'de değinen hiç bir ekonomiste henüz rastlamadım ama ABD finans medyasında,-orada enflasyon bize göre çok düşük düzeyde de olsa- tartışılıyor. Fed de bu olgunun çok farkında olduğu için,sürekli üyeleri üzerinden sözlü yönlendirme yapıyor,para politikasını daha da sıkılaştıracağı mesajını veriyor,çünkü bu mesajı vermese başta borsalardan gayrımenkul fiyatlarına varlık fiyatları yükselme eğiliminde bu da Fed'in para politikasını sıkılaştırma hamlelerini boşa çıkartıyor,finansal koşullar endeksini bir türlü + bölgeye yani sıkılaşma alanına taşıyamıyor,endeks para politikasını hala gevşek alanda tutuyor.)
-İkinci neden bize özgü bir neden.KKM kur farkı ödemeleri ilk maddede anlattığım servet etkisini yaparak enflasyon ve dış ticaret açığına ivme kazandırıyor,(Daha önce yazmıştım:"KKM'de duranlara gelince dolar cinsinden reel bir kazançları yok ama merkez bankasının yaptığı kur farkı ödemeleriyle ana parayı korurken tüketim harcamalarına yöneldiler,Niye yöneldiler, çünkü döviz baskılandığı için döviz enflasyon kadar artmazken,gayrımenkulun,otomobilin,mobilyanın,beya z eşyanın...fiyatlarının enflasyonun çok üstünde arttığını gördüler,ihtiyaçlarını öne çektiler.Tüketici talebi de hem enflasyona hem de dış ticaret açığına ivme kazandırdı".)
https://pbs.twimg.com/media/F5FOjHLX...pg&name=medium
Merkez bankasının çok büyük çoğunlukla KKM kur farkı ödemelerinden kaynaklanan zararı 4 Eylül tarihi itibariyle 712.728 milyar TL'yi buldu,ve bu zarar döviz kurları yükseldikçe devasa rakamlara gelecek.Merkez bankası bu zararı para basarak karşıladığı için ve para politikalarının etkisi 6-12 ay arası gecikmeli olduğu için bunu 2024 yılına yükselen enflasyon olarak göreceğiz.
-Kamu kurumlarında enflasyonu dizginlemeye destek olacak hiç bir kemerleri sıkma politikası yok.Aksine israf,şatafat ve debdebe harcamaları tam gaz devam ediyor.Yatırımlar verimsiz alanlara gidiyor.Kamu yöneticilerine göre, deprem tahribatını onarmak için 100 milyar dolara yakın harcama yapılacak.Bunların enflasyonist yansıması olacak
-Dış konjonktür de olumsuz.Dışarıdan borçlanmanın maliyeti son 40 yılın en yüksek seviyesinde.En büyük ihracat alanımız Euro Bölgesi ekonomisi yavaşlıyor ve dışarıdan(bu arada tabii bizden de) talebi azalıyor.Çin eksi enflasyon ile desteklenen çok düşük üretim maliyetleriyle bizim bütün ihracat ürünlerimizde agresif rakip ve ucuz ithalat ile dış ticaret açığımızı yükseltmeye katkı veriyor.
-Para politikasında kademeli sıkıştırma ile ekonomi tarihinde başarılı örnek çok az.Çünkü diyelim ki bir hastalık var,vücuttaki mikrobu öldürmek için yeterli dozda ve yeterli sürede antibiyotik verilmez ise,ilaç mikrobu sadece sersemletiyor,sonrasında antibiyotike bağışıklık kazanmış olarak hastalık daha şiddetli nüksediyor,bu sefer vücuttaki hastalığı yapan mikrobu öldürmek için,ilk seferde gereken de daha kuvvetli bir antibiyoki daha yüksek dozajda hastaya vermeniz gerekiyor.Bize göre çok daha düşük enflasyona sahip oldukları halde ve 40 yıldır enflasyon olmamasının tüketici beklentilerinde olumsuz beklenti yaratmayı engelleyecek bir zaman tamponuna sahip olmalarına rağmen ,ABD ve euro bölgesinde enflasyon konusunda sağlanan ilerleme ,para politikasında kademeli sıkılaştırma ile sağlanan iyileşme sınırlı ve büyük ölçüde enerji fiyatlarındaki düşüş ve baz etkisinden kaynaklanıyor.Şimdi petrol fiyatı tekrar 90 usd/varil seviyesine gelmiş durumda,yenide ABD ve avrupada enflasyonu yükselmeye başladığını göreceğiz.
Türkiye'de ise çok uzun yıllardır düşük enflasyon görmedik,kronik enflasyon nedeniyle halkın enflasyon beklentilerini kırmak için balyoz gerekir.Yüksek dozda antibiyotik verince faydali bakterilerin de ölmesi gibi,bu politikanın tabii ağır yan etkileri de olacaktır ama olacak iflaslar nedeniyle işsiz kalacaklara işsizlik fonundan maaşları kadar ödeme,mesleki becerileri geliştirmeye yönelik kurslar,sosyal destek programları ile bu ara dönem az hasarla geçilebilir.Unutulmamalıdır ki,bir ekonomide enflasyon bütün kötülüklerin anasıdır.Enflasyon oldukça önünüzü göremezsiniz,uzun vadeli yatırım yapamazsınız,finans kurumları uzun vadeli yatırım ve konut kredisi veremez,gelir dağılımını feci şekilde bozar,enflasyon halkın cebinden çalınan bir para ,tüm halkın refah kaybıdır.
Fed ilk faiz artımlarına başladığı zaman da bu başlıkta yazmıştım.Tek seferde 500 baz puan faiz artırsaydı( Paul Volcker tarzı) bilanço küçültmesini de aylık 90 değil ,150 milyar dolar yapmış olsaydı ,ABD'de şimdi hem manşet hem de çekirdek enflasyon %2'nin altına kalıcı biçimde inmiş ve tüketicilerin de daha yüksek enflasyon olmayacağına dair güvenleri tam olarak sağlanmış olurdu.(Şimdi politika faiz %5.5 ama geçen sene ilk çeyreğinde %5 enflasyonu vücuttan temizleyecekken,şimdi artık %5.5 yeterli olmaktan uzak,daha kuvvetli bir dozaja ihtiyaç var)
-Döviz kurlarına gelince;Altuğ'un bu konudaki görüşlerine de katılmıyorum.Yılın ilk 8 ayında 82.413 milyar dolar dış ticaret açığımız olmuş durumda (enerji fiyatlarındaki düşüşe bağlı olarak enerji faturamızın yılın ilk 7 ayında 14.5 milyar dolar azalarak 55.5 milyar dolardan 41 milyar dolara inesine rağmen).Petrol fiyatının 90 usd/varil seviyesine yükselmiş olması ve Ekim ayından itibaren ısınma amaçlı doğalgaz tüketiminin de başlayacak olması nedeniyle mevcut trendde yılı 130 milyar doların üzerinde dış ticaret açığı ile kapatacağımız tahmin edilebilir.
Bu kadar yüksek dış ticaret açığı veren bir ülkenin parası teorik olarak aşırı değerlidir.Paramızın değer kaybetmesi yukarıda yazdığım nedenlerden dolayı ihracatımıza fazla bir katkı sağlamaz ama paramız değer kaybetmez ise ucuzlayan ithalat ile,ithalatımız ve dış ticaret açığımız daha da yükselir ,merkez bankasının da dibi vurmuş döviz rezervleri de dikkate alınırsa, bir ödemeler dengesi krizine girme ihtimalimiz yükselmiş olur.Sürdürülebilir bir durum değil.
Alıntı yaparak yanıtlaOriginally Posted by pilavli
Bronz Üye
Gönderi Kuralları
Yer İmleri