Dolarda Yükseliş Kaçınılmaz III

[Tinaz]

O halde, dolar ne fiyata gelirse gelsin, kişi onu bozdurduğunda TL. alacak ve dolar bankalar sisteminde sürekli kalacak ve kredi hacmi artmaya devam edecektir.

Bu durumda tek risk, kişilerin bankalardan dolarlarını nakit istemeleri diyebilirmiyiz ?

Çünkü, darphane matbası elinde olduğu sürece TL. arzında bir sıkıntı olmaz.

[rxpu]

O halde, dolar ne fiyata gelirse gelsin, kişi onu bozdurduğunda TL. alacak ve dolar bankalar sisteminde sürekli kalacak ve kredi hacmi artmaya devam edecektir.

Bu durumda tek risk, kişilerin bankalardan dolarlarını nakit istemeleri diyebilirmiyiz ?

Bu bence bir risk değil zira verilebilecek miktar (likidite) toplam mevduat miktarının %3 ila %5'i ile sınırlı bunun ötesinde bir ödeme zaten dünyanın neresine gidersek gidelim birkaç nedenden dolayı yapılamaz.

[rxpu]

Forumdaşlar herkese iyi akşamlar. Uyku zamanı .

Yarın görüşürüz.

[ekfuture]

Anlaşamadığımız nokta şurada ben diyorum ki o 1 milyar $ DTH'ı da zaten 900 milyon dolar kredi hacmi yarattı. Başlangıçta zaten öyle bir DTH yoktu.Çok daha azı vardi. Kredi hacmi arttıkça DTH ta arttı. Bu söylemimi merkez bankasının dar ve geniş para arzı hesaplamalarına bakarak ta teyid edebiliriz. En son baktığımda 2 Trilyon TL (döviz dahil) geniş arz için 500 milyar TL (döviz dahil) dar arz vardı.

Yapılan araştırmalara göre dünyadaki toplam paranın neredeyse %80'ini krediler yaratıyor. Merkez bankalarının rolü sanıldığından çok daha az. Her ülkede de ZK yok. ZK olmadığında kredilerin ne hızda para yaratacağını bir düşünelim.

1 Milyar doları DTH'ı 900 milyon dolar kredi yarattı derken bir hususu gözden kaçırıyorsunuz. Burada basit bir matematik işlemi söz konusu değil, matrixle ifade edilebilecek bir mekanizma söz konusu.

1 milyar doları 900 milyon dolar kredi bir kerede yaratmıyor. Başlangıç mevduatı krediyi kredi tekrar mevduatı, mevduat tekrar krediyi şeklinde uzayıp gidiyor. Yani mevduatla kredi birbirinin artışını tetikliyor ve kredi ve mevduat rakamları karşılıklı olarak kademeli olarak artıyor. Dediğim gibi kaydi para sistemi 100 birimlik bir ilk mevduat tutarıyla başlayıp sonunda ilave 900 birimlik kredi ve 900 birimlik mevduat yaratıyor. Sistemin özünde bu var. Daralma olacaksa da bu karşılıklı olacak, bu da ekonomi de kriz durumuna karşılık gelecektir.

[Tinaz]

O halde durum o kadarda korkulacak bir noktada değil.

Türkiye, büyük bir ekonomiye sahip, ve gereğinden çok fazla vergi topluyor.

Yabancılar çoğunlukla bunu doğru değerlendiremiyor.

Bir düşünün, bütün Türkiye'de, kaç simitçi, kaç çay ocağı, kaç termosta çay satan , midyeci, pilav nohutçu, çerez satanlar, dondurmacı, pazarlarda tezgah açan kişiler ve kenara yanaşan kaç kamyon vs. Bunu saysak sayfa dolar, yabancıların anlamadığı bu.

Ev tamir işleri yapan, muslukçu, elektrikçi, uydu ayarcısı vs evlere hizmet veren onbinler var.

Belki çoğu kayıt dışı ama bir ticaret var ve sürüyor, kayıt dışı da olsa, çarpan faktörü çalışıyor.

Tüm bunları göz önüne alırsak, ülkenin hala yönetilebilir olduğunu düşünüyorum.

O nedenle kimse kimsenın dolarını TL. çevirecek gibi bir endiseye kapılmaması lazım.

O ankette, % 31 oran 7 olursa satarım, diğer %31 fiyat ne olursa olsun satmam demeleri, konut fiyatlarındaki duruma benziyor.

Paranın satın alma gücü düştükçe, haklı olarak, konut satanlar da fiyatı yukarı çekiyor.

Bu enflasyondan kurtulmak lazım, bu konu en az milli güvenliğimiz kadar önemli.

[Tinaz]

Peki Çarpan etkisi nedir ?

Çarpan etkisi, otonom (bağımsız) yatırımlardaki bir değişikliğin milli gelirde meydana getireceği artışlar veya azalışlardır. Bu kavramın özünde, her otonom yatırımın bir harcama ve gelir akımına yol açması olayı vardır.

Gelirin, bilindiği gibi tüketim ve tasarruf gibi iki fonksiyonu vardır. Buna göre, gelir elde edenlerin yapacakları tüketim harcamaları, yine başkalarının gelirini oluşturacağından, harcama ve gelir akımı ikinci, üçüncü, dördüncü vb. biçiminde sürüp gidecektir.

Bu şekildeki bir gelir ve harcama akımı sonuçta, yatırım amacıyla harcanan miktarı aşmış olacaktır. Şu halde çarpan, yatırımdaki bir çoğalışın meydana getireceği gelir artışını (veya tersi) ifade eden miktarsal bir katsayıdır.

[ekfuture]

O halde, dolar ne fiyata gelirse gelsin, kişi onu bozdurduğunda TL. alacak ve dolar bankalar sisteminde sürekli kalacak ve kredi hacmi artmaya devam edecektir.

Bu durumda tek risk, kişilerin bankalardan dolarlarını nakit istemeleri diyebilirmiyiz ?

Burada kredi mekanizmasının yalnızca teorik olarak arz tarafına bakıyoruz. Arz olsa bile bankacı kredi portföyünü büyütmekte zorlanabilir. Şu anda bankacılık sektörü bu açıdan sıkıntılı günler yaşıyor. Elinde döviz olsa bile bunu kullandıracağı müşteri bulmakta zorlanıyor. Kredi isteyenler boğazına kadar borca batmış, ödeme güçlüğü içindeki firmalar. Bankaların kredi vermeyi uygun bulduğu müşteriler ise ekonomik ortamı yeni yatırımlar yapmaya uygun görmediğinden kredi talebinde bulunmuyor.

[Tinaz]

Yukardaki yazıda, belkide 90 Milyonu besleyen bir hayvancılık sektörü var, hayvan pazarlarında ticaret sürüyor.

Burada değindiğimiz hayvancılığın karlı olup olmaması konusu değildir.

Al-satın sürmesi ve çarpan faktörünün işlemesidir.

Belki yine çoğu kayıt dışı ama ticaret sürüyor, sürmesi lazım, çünkü insanlar günde 3 kez acıkıyor.