Azerbaycan-Ermenistan arasında imzalanan anlaşma ne anlama geliyor?
1. ABD, koridoru 99 yıllığına kiraladı. Bu sayede orada varlığını artıracak. İran’ı da gözetleyebilecek.
2. Zengezur, Çin ve Rusya’nın Batı’ya rahat ulaşması için tek kalan kara parçasıydı. Şimdi buradan gidecek kara-demiryolu geçen malları ABD kontrol etmiş olacak. Silah, nükleer, kaçak mal geçişi kontrol edilir. AB ise Doğu'dan ve özellikle Çin'den gelecek malları kontrol etmiş olacak.
3. ABD, Türkiye’den sonra savunma hattını Zengezur’a taşıdı. Bu durum Türkiye’ye olan ihtiyacını artıracak. Türkiye ile özellikle Ağrı, Kars gibi illerde yeni ABD yatırımları görebiliriz.
4. Rusya ve Çin, kara güzergahını kaybetti. Bu nedenle Karadeniz’de deniz yoluyla Trabzon, Samsun vb. limanlara ihtiyaç duyacak. Çünkü malı Türkiye üzerinden geçirmek zorundaysa Türkiye ile iyi geçinmek zorundalar. Rusya ve Çin'in Türkiye'ye bağımlılığı artar. Şöyle ki Çin, Gürcistan-Batum Limanına ulaşmıştı. Şimdi buraya ulaşımını da kaybetmiş olabilir. Eğer Ukrayna'da bir barış olursa bu koridor Rusya için tam tersi avantaja dönüşebilir. Çünkü Kafkasya,i Rusya açısından mali olarak büyük yük getiriyor. Kafkasya'da Çeçenistan ve Dağıstan'dan mal satmak için Zengezur'u kullanıp bu bölgenin hızla gelişmesini sağlayabilir.
5. Zengezur’a ABD’nin gelmesiyle hem Paşinyan hem de Aliyev iktidarlarını sağlamlaştırır. ABD istemedikten sonra darbeler zor olur.
6. Azerbaycan ve Ermenistan hem İran hem de Rusya etkisinden kısmen kurtulacak. Bölgede Batı etkisi hızla artacaktır. AB ülkeleri ABD üzerinden bölgede daha etkin ekonomik politikalar uygulayacaktır.
7. Zengezur’a ABD gelmişse Türk Devletleri Teşkilatına da ABD’nin yaklaşımı değişir. Yatırım yapmak zorunda kalırlar. Bu bölgedeki ülkelere Çin etkisi biraz olsun azaltılmaya çalışılır.
8. Türkiye tercihi Rusya mı ABD mi derseniz bu duruma çok karışmadı. Kararı onlara bıraktı. Çünkü iki ülkenin kendi kararı Türkiye'yi rahatsız etmeyecek ölçüde sınırlı oldu.
9. ABD’nin Ermenistan ve Azerbaycan’a koridor karşılığında vaatleri var. Azerbaycan vergi muafiyeti aldı. Ermenistan ise Rusya’ya karşı koruma aldı. Yani 2 devlet kendi çıkarları doğrultusunda karar verdi.
10. Azerbaycan’ın ABD’den Türkiye konusunda da şartları oldu. CAATSA yaptırımları kısa sürede kaldırılabilir. ABD, Azerbaycan ile iyi geçinmek istiyorsa Türkiye ile de iyi geçinmek zorunda kalacak.
11. Azerbaycan, bazı silah üretimlerinde ABD'den teknolojik destek sağlayacak.
12. Rusya açısından bakıldığında istenirse avantaja çevrilebilecek bir durum oluşur. Rusya'nın Ukrayna'da çok vakit geçirmeden barış sağlaması gerekiyor. Eğer orada barış olursa Zengezur sayesinde hem ABD ile hem de AB ile yapacağı ticaret tahmin edemeyeceği seviyelere çıkabilir.
13. ABD'nin Zengezur'a gelirken sadece ticareti sağlayacağını düşünmek biraz saflık olur. ABD, bu koridorun güvenliğini sağlamak için tabiki askeri destek de sağlayacak. Burası bir bakıma dokunulmaz bir bölge oldu. Ermenistan, ilgili bölgeyi kısaca ABD'ye verdi diyebiliriz. Burada en büyük zararı İran görür.
Yer İmleri