Sayin Tarantula ve Servet Bey,
Oncelikle hayirli Pazarlar. Kendime guzel bir kahve yaptim ve yazdiklariniza simdi detaylica bakma firsati buldum. Bazi argumanlar benim de kafami mesgul etti ve internetten biraz arastirma yapmak durumunda kaldim. Mesela Dunya ve Ay birbirini etkiliyorsa, neden Gunes ve Dunyanin kendi eksenleri etrafindaki donu hizi ayni degil sorusu cok hosuma gitti.
Bu ifade genellestirilebilir mi diye dusundum ve astronomide "tidal locking" ya da (kendi cevirim ile gel-git kitlenmesi) ile aciklanabilecegini gordum. Nedir efendim bu gelgit kitlenmesi? Wikipedia'ya gore aciklamasi su sekilde:
Gelgit kilitleme (yer çekimi kilitleme veya çekilen rotasyon), bir yörüngede astronomik bir vücut ve yerçekimi ortağı arasında açısal momentumun net bir transferi olmadığında ortaya çıkar. Bu durum, iki yörünge cisimcikleri arasındaki yerçekimi gradyanından (gelgit kuvveti) kaynaklanabilir ve yeterince uzun bir süre boyunca etki eder. Yörüngesel eksantriklik tam olarak sıfır olduğunda, gelgit kilidi, dönen cisimlerin sürekli olarak eşine bakan bir yarımkürede oluşmasına neden olur; bu, senkron dönüş olarak bilinen bir etkidir
Yani bu ifadeyi genellestirebiliriz. Kaynaklar da tidal locking diye arattiginizda Wikipedia'nin kaynakcasinda belirtilmis. Ilk kaynak bir kitap ve ikincisi bir dergi makalesi. Muhtemelen biliminsanlari bunlari degerlendirmisler ve onaylandiktan sonra yayinlanmistir.
Peki efendim neden Gunes ile Dunya arasinda boyle bir etkilesim yok? Bunun sebebi yine aciklamada mevcut, kutlesel olarak birbirlerine yakin olmasi ve cisimlerin birbirine uzak olmamasi gerekiyor. Dunyanin Ay ile kutlece orani yaklasik 80, ayni oran Dunya ve Gunes arasinda 330.000. Mesafeler de fazla oldugu icin bu etkiyi goremiyoruz.
Gunes tutulmasi neden tam olarak gunesi kapatiyor? Bu da aslinda bulundugunuz konuma gore degisiyor. Bazi yerlerde tam kapatmiyor. Asagidaki gorsel daha iyi aciklayacaktir. Ucgen benzerliginden, Ay Dunya'nin onunde oldugu surece ve
Gunes-Ay-Dunya arasindaki mesafelerin belli bir oranda olmasi kosuluyla, Dunya'daki gozlemci, Gunes'in tam olarak Ay'in arkadasinda kaldigini gorecektir. Yani aradaki mesafeler birkac milimetre degisse bile, tam olarak golgede kalan bolgenin alani degisecek.
http://i.hizliresim.com/DPJrbZ.jpg
Radyasyon konusunu da soyle aciklayabiliriz. Evet Dunyanin etrafinda Val Allen radyasyon bolgesi bulunuyor. Dunya'dan uzaklastikca etkisi azaliyor. Radyasyon fazla oldugu icin cesitli kaplama metodlari ile insanlara zararli olmasinin onune geciliyor. Ama uzun vadede yine etkili. Uydular icin de elektronik sistemlerinin yedekleri bulunuyor. Iki ucus bilgisayarindan biri ariza yaparsa, kontrolu digeri ele aliyor gibi.
Jupiter'deki firtina bence nazar boncugu. O konuda pek bir bilgim yok, neden yuzyillarca orada duruyor? Guzel bir soru. Bunu da belki baska bir forumdas arastirip bizi bilgilendirir. Bir de Dünya'nin yuvarlak oldugunu gosterir resimlerin fotoshop olma ihtimali var. Bunun icin gecenlerde bir arkadasim uzaya balon gonderip fotografini cekti. Kendisinden rica ettim, gelince buraya yukleyip sizlerle paylasacagim.
Aileniz ile mutlu ve huzurlu Pazarlar diliyorum :)
