Originally Posted by
deniz43
Viop'ta uzlaşma fiyatını tayin eden uzlaşma tarihinde spot piyasada oluşan fiyattır.Spot piyasada da dolar fiyatını yukarı ya aşağı iten mekanizmayı daha önce Ağustos ayında yazmıştım:
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Teorik olarak sistem içinde birinin dövizi satıp diğerinin alması,paranın x hesabından,y hesabına geçmesi dövizin fiyatında düşüş ya da yükseliş yönünde bir etkisi olmaz ancak sistem içine dahil olacak ve arzı arttıracak,ya da sistem dışına çıkacak arzı azaltacak işlemler dövizin fiyatı üzerinde etkili olur.
Örneğin birileri döviz satın alıp ya da bankadaki döviz tevdiat hesabındaki dövizini çekip yastık altına atar ya da yurt dışına gönderirse bu sistem içinden çıkış olduğu için döviz fiyatını yükseltici yönde etki yapar.Tersine yurt dışından yabancı bir fon gelip burada türk lirası varlıklara yatırım yaparsa sistem içindeki döviz arzı arttığı için döviz fiyatlarını düşürücü yönde etki eder.
Yıl sonuna kadar reel sektör hariç sadece türk bankalarının Ağustos ayı dahil 22.5 milyar dolar sendikasyon kredisi geri ödemesi var,ayrıca reel sektörün de ticari borç ödemeleri-ve daha az miktarda kredi ödemeleri- var.Eğer bankalar yapacakları geri ödeme kadar yeni borç alamazlar ise yurt dışına net döviz ödemesi yapacakları bu da sistem içindeki döviz arzını azaltacağı için döviz fiyatlarını yükseltici yönde etki yapar.Ama iş sadece borç ödemeleri ile de bitmiyor,yıllık 57 milyar dolar ,aylık ortalama 5 milyar dolara da yakın da cari açığımız var.Yeni alınacak borçların bu cari açığı da karşılayacak şekilde geri ödeme tutarından daha yüksek tutarda olması ya da bu tutarda doğrudan veya portföy yatırımı gelmesi lazım ki sistem içindeki döviz arzında azalma olmasın döviz fiyatları dengede kalsın.Teorik olarak ,yapılacak dış borç ödemeleri ve cari açık finansmanı için sistem dışına çıkan döviz miktarı kadar,bunu dengeleyecek tutarda taze yeni döviz miktarı sistem içinde girmez döviz arzında bir azalma olursa o zaman döviz fiyatlarında yükseliş devam edecektir.Ancak siyasi ve ekonomik koşullarda yabancı yatırımcı güveni sağlanırsa o zaman sistem içine girecek döviz arzını arttıracağı için döviz fiyatlarında bir düşme olabilir.''
************************************************** *********************************
Dolara yönünü veren yukarıda yazdıklarımdır.Sistem içinde paranın yer değiştirmesi(merkez bankasının satması bireysellerin ya da borçlu şirketlerin alması) yabancı paranın paritesini değiştirmez.Ancak dışarıya bir döviz çıkışı olursa ya da döviz arzında azalma olursa dövizin fiyatı artar(Mesela merkez bankası döviz rezervleri belli bir seviyenin altına düşünce yabancıların ellerindeki türk lirası varlıkları satıp çıkması veya bankaların ve şirketlerin borcunu %100 çeviremeyip yurt dışına net borç ödeyicisi olarak döviz çıkışı olması durumunda gibi...)Şu anda Ağustos ve Eylül ayında turizm gelirleri iyi olunca ve doların 6.5 tl'yi geçmesiyle dış ticaret açığında iyileşme ile Ağustos , Eylül ve muhtemelen Ekim ayında cari fazla verince yurt içine döviz giriş-çıkış miktarlarında dengelenme oldu ve kurlar artmadı.
Ama döviz kurlarının gerilemesiyle ve eldeki stokların bitip yeni maliyetlerle ithalatın yeniden canlanması nedeniyle ve ısınma amaçlı doğal gaz alımlarının da eklenmesiyle ve ihracat yaptığımız ürünler için hesaplanan yurt dışı ÜFE endeksinin de çok yüksek bir seviyeye çıkması nedeniyle kar marjındaki azalmanın ihracatı frenleyici etkisi,yılbaşında asgari ücrete tahminen %25 zam yapılacak olması nedeniyle üretim maliyetlerinin artacak olması(Türkiye'de çalışanların %40'ı asgari ücret,%42'si asgari ücret ile 2 asgari ücret arası maaş alıyor)muhtemelen yılbaşından itibaren dış ticaret açığının yeniden yükseldiğini,turizm mevsiminin de bitmesiyle yeniden cari fazladan cari açık verme dönemine geçeceğiz,eğer dışarıdan bir sıcak para girişi olmaz ise döviz akımları negatife döndüğü için arz azalmasına bağlı olarak döviz fiyatlarında yeniden yükselme göreceğiz.Ancak yüklü miktarda yurt dışından doğrudan yatırım ya da sıcak para gelirse ya da çevireceğimiz borçlardan daha yüksek oranda yeni borç temin edilirse o zaman döviz akımları pozitife döneceği için döviz fiyatlarında yükselişi geri çevirebilir aksi takdirde döviz fiyatları yükselmeye devam edecektir.
Dolayısıyla dolar fiyatında esas olan ,spot piyasa yukarıda açıkladığım mekanizmaya göre oluşan dolar fiyatıdır.Merkez Bankasının aldığı pozisyon aslında dış ticaret yapanlar ve yabancı para cinsinden riskini dengelemek isteyen piyasa aktörleri içindir,oluşan spot piyasa fiyatı üzerinde etkisi teorik olarak yoktur ama belki psikolojik olarak yönlendirici bir etkisi olduğunu ,ayrıca uzlaşma gününde-1 günlüğüne de olsa- merkez bankasının yoğun dolar satarak uzlaşma fiyatını etkileme gücü olduğu ifade edilebilir.Ancak merkez bankası böyle bir şeyi şu ana kadar yapmadı yaparsa da uluslararası piyasalarda merkez bankasının kredibilitesine büyük zarar vereceğinin bilincindedir ve onun için de böyle bir şeyi yapmayacağı kanısındayım.
Alıntı yaparak yanıtla
Yer İmleri