Libya 1912 Şeyh Ahmet Sunusi ve Osmanlı idareciler bir arada



Türk-Libya ilişkilerinin söz konusu olduğu yerde Şeyh Ahmet Sunusi nin akla gelmemesi mümkün değildir. Türkiye-Sunusi ilişkileri, ezilen ulusların silah arkadaşlığı konusunda parlak bir örnektir.

Sunusiler Libya ve Kuzey Afrikada yaygın bir kabiledir, Sunusilik aynı zamanda bir mezhep-tarikattır. Geçen yüzyılın başında Sunusiler bütün Kuzey Afrikada geniş bir bölgede hâkim idiler.

Bu kabileden Şeyh Ahmet Sunusi ile Türkiye nin derin ilişkileri oldu. Şeyh Ahmet Sunusi, 1902 de Muhammed Mehdi nin ölümü üzerine onun yerine Sunusilerin başına geçti. Sunusiler o tarihe kadar din işleriyle meşgul olmuşlar, askeri bir faaliyet göstermemişlerdi. İtalyanların Trablusgarp ı işgali sırasında vatanlarını silahla savunmak zorunda kaldılar. Osmanlılar Libya dan çekilmek zorunda kaldıkları halde Sunusi hareketiyle bağlarını kesmemişler ve ona yardımda bulunmuşlardır. Bu yardımlaşma Birinci Dünya Savaşı yıllarında da sürdü. Sunusiler önce Orta Afrika yı işgal etmeye çalışan Fransızlara karşı çarpışarak büyük kahramanlık gösterdiler. Sonra 1911 de Libya yı işgal etmeye çalışan İtalyanlara karşı Türlerle birlikte çarpıştılar. Türk kuvvetleri bu bölgeyi terk etmek zorunda kaldı ama Sunusiler mücadelelerine devam ettiler. Ahmet Sunusi Osmanlı devleti tarafından 1915 te Trablusgarp Valisi ilan edildi.

Savaşın son yılı olan 1918 başında Sultan Reşat tarafından İstanbul a davet edilen Şeyh Ahmet Sunusi den İslam ülkelerini dolaşıp İslam halklarının bağlılığını sağlaması istendi ama o bu seyahate çıkacağı zaman Sultan Reşat öldü. Sunusi, Vahdettin in tahta çıkarılmasında hazır bulundu, ona kılıç kuşandırdı. Çok geçmeden de mütareke imzalandı.

Şeyh Ahmet Sunusi, 20 Ekim 1919 da İstanbul dan Bursa ya gitti. Yunanlılar ileri harekâta geçip İstanbul hükümeti Kuvayı Milliyeciler hakkında ölüm fermanları çıkardığı bir dönemde 21 Nisan 1920 de Ali Fuat Paşa ve Bekir Sami Bey, Bursa da 70-80 kadar din adamını toplayarak onlardan esaret altında imzalanmış İstanbul fetvasına uymayacakları sözünü ve imzasını aldılar. Şeyh Sunusi de Bekir Sami Beye Kuvayı Milliye ye yardım etmeye söz verdi.