HİPER ENFLASYON RİSKİ
-Yılbaşından bu yana
,yılın ilk 5 ayında merkez bankasının bastığı para(emisyon) %43.39,yıllık olarak ise %51.46 arttı.
-
Merkez bankasının yıllık M1 para arzı %75.06,M2 para arzı %34.54,M3 para arzı %34.51 arttı.
Bu hafta Önceki hafta haftalık artış yıllık artış
MI Dolaşımdaki para: 1,046,367,809 1,048,950,628 -%0.25
%75.06
M2 Dolaşımdaki para: 2,918,675,960 2,917,936,925 %0.03
%34.54
M3 Dolaşımdaki para: 3,058,735,835 3,058,132,446 %0.02
%34.51
-
TCMB'nin 08 Haziran 2020 tarihinde bilanço büyüklüğü 737,2 milyar TL'nü esas alırsak, bilançosunda yer alan DİBS oranı 08 Haziran 2020 itibariyle yüzde 10 olan azami değeri aştı, 75.599 milyar TL'ye yükseldi. Ancak bu tutarın 21.7 milyar TL'lik kısmı işsizlik sigortası fonuna ait olduğu ve bu tutar %10'luk oran dışında tutulduğunda merkez bankası hala kabaca 20 milyar TL daha DİBS senedi alabilir.
-
Merkez Bankası piyasayı paraya boğdu.
TCMB'nin 02 Haziran 2020 itibari ile %7.77 ağırlıklı ortalama faiz ile yaptığı 200,4 milyar TL fonlamanın kompozisyonu aşağıdaki şekilde oluştu:
1- Hedefli ilave likidite imkanı: 91,4 milyar TL, ortalama %7,53 faizle verildi. (Ortalama VKG: 56,2 gün)
2- Haftalık repo: 78,0 milyar TL, %8,25 faizle verildi. (Ortalama VKG: 3,5 gün)
3- Piyasa yapıcı bankalara gecelik repo: 31,0 milyar TL, %7,25 faizle verildi.
Merkez bankasının daha önce swap ile aldığı dolarlar karşılığı piyasaya kabaca 260 milyar TL verdiği dikkate alınırsa ,200+260=460 milyar TL piyasaya verilmiş oldu.
-
Hazine nakit dengesi yılın ilk 5 ayında 82.3 milyar TL rekor açık vardi.Bu açığını merkez bankasından transfer edilen 61 milyar TL paraya rağmen verildiği ve yılın geri kalan zamanında böyle bir transfer olmayacağı için yılı tarihi rekor kırmış bir bütçe açığı ile kapatacağız.(44.7 milyar TL kar+5.3 milyar TL ihtiyaç akçası+11 milyar TL vergi=61 milyar TL)
-
TL krediler yılın ilk 5 ayında %23.72, yıllık olarak ise %35.71 arttı.
SONUÇLAR:
Bir yandan Hazine rekor açık verirken öbür yandan merkez bankası piyasayı paraya boğmuş durumda.
1)Büyük bir kredi pompalanmasıyla ,talebin de doğmasıyla,ekonomi teorisine göre bu politika enflasyonu patlatır.Ancak para politikasının etkisi gecikmelidir ,bunu 6-12 ay arasında görürüz.Eğer TUİK istatistikleri hiper enflasyon rakamları göstermez ise,bu yayınlanan istatistiklerin yanlış olduğunu gösterir,ekonomi teorisinin yanlış olduğunu değil.Ama bu enflasyon herkesin hissedeceği bir enflasyon olur.
2)TL para arzı hızla artarken döviz arzının artmaması hatta azalması,-hele negatif reel faiz ortamında- dövizin ,altının fiyatını da patlatır,döviz kurları potansiyel enflasyonu fiyatlar.
3)https://www.paraanaliz.com/2020/sirk...e-kadar-47120/
Yukarıdaki araştırmaya göre bankaların toplam özkaynaklarına eşdeğer düzeyde sorunlu kredisi vardı.Üstelik bu çalışma geçen yıl sonu itibariyle henüz coronavirüs salgını ortaya çıkmadan yapılmıştı.Firmalar aylarca pandemi nedeniyle ciro ve nakit üretemediğinden şimdi muhtemelen sorunlu kredi oranı çok daha yükselmiştir.Enflasyonun patlamasıyla yasa gereği bankalar düşük faizle verdikleri tüketici kredilerinin faiz oranlarını yükseltemeyecekleri için hem tüketici kredilerinden, hem de ellerindeki TL DİBS'lerinden büyük zarar yazacaklar.
Bankalar için bir diğer risk ise tüketici kredilerinde;taşıt kredisinde yıllık artış -
%0.07 konut kredilerinde yıllık artış %14.65 iken,tüketici kredilerinin büyük çoğunluğunu oluşturan ihtiyaç kredilerindeki artış oranı %52.61.Bu sınıftaki kredilerin çoğunluğu pandemi sırasında işini kaybetmiş ya da dara düşmüş kişilerin çaresizlik içinde aldıkları geri dönüş riski yüksek krediler.Keza alınan ticari krediler de yatırım kredisi değil,ciro ve nakit üretemeyen şirketlerin günü kurtarmak için aldıkları krediler.Bu şirketler vadesi geldiğinde kredi faiz ve anapara ödemelerini nasıl yapacaklar merak konusu ve bankalar için sıkıntı yaratacak başka bir konu.
NOT:Para arzını arttıran gelişmiş ülkelerde bir kredi genişlemesi yok ,hatta azalması var,ayrıca paralarının büyük kısmı ülke dışında işlem görüyor dünyayı dolaşıyor,bu yüzden "şimdilik" enflasyonist sonuç üretmiyor.Örneğin ABD'de tüketici kredileri Nisan ayında %19.6 azalmış.
Yer İmleri