Sanat Mozaik

[Terraluna]

Vadim O Kadar Yesildi Ki romaninin Ingiliz yazari (Richard David Vivian Llewellyn Lloyd) Richard Llewellyn’in dogum yildonumu (8 Aralik 1906)

“Altin sesini hala duymakta oldugum Socrates oldu mu? Sesleri kulaklarimda cinlayan arkadaslarim, olduler mi? Hayir derim ve hayir demekte direnirim. Kanimi akitsalar bile hayir derim. Ceinwen oldu mu? Oyleyse, butun guzelligiyle yanimda kim yatiyor, mucevher gibi gozleriyle gozlerimin icine kim bakiyor? Kimin parmaklari kollarimi SIKIYOR, canimi acitiyor? Gercek kadin sevgisinin ne oldugunu bana ogreten Branwen oldu mu? Kadin gucunun, erkeklerin yumruklarindan, adalelerinden ve seslerinden daha ustun oldugunu bana goreten Branwen oldu mu? Babam komurlerin altinda mi can verdi? Daha neler! O simdi koyde dolasiyor, ceketinin ustune Dovy'nin kirmizi formasini giymis, sokaklarda dans ediyor, birkac dakika sonra eve gelip on odada oturacak, piposunu icerken annemin elini oksayacak. Iste, iceri girdi bile. Bakin, Kraliceye yarasir bir koruyu yoneten en buyuk ogluna Kralice tarafindan verilen resmin karsisinda nasil da gogsunu kabartiyor. Beni sevdigi icin dunyadaki tek varligini, saatini bana veren o kaya gibi adam, sevgili akil hocam, dostum Mr. Gruffydd oldu mu? Nasil olmus olabilir? Onunla vedalasmaya calisirken doktugum gozyaslari hala islak islak duruyor yuzumde. Bogazimda dugumlenen yumrular hala canimi acitiyor. Ne yazik ki, soylemek istedigim kelimeleri bir turlu cikaramamis, hicbir sey soylemeden ondan ayrilmistim. Icim kan aglarken, yalniz gozyasi dokmustum. O oldu mu?”



“Is Socrates dead, then, when I hear the gold of his voice? Are my friends all dead, then, and their voices a glory in my ears? No, and I will stand to say no, and no, again. In blood, I say no. Is Ceinwen dead, then, and her beauty dear beside me again, and her eyes with jewels for me, and my arms hurting with the grip of her fingers? Is Bronwen dead, who showed me the truth of the love of a woman? Is she dead, who proved to me that the strength of woman is stronger than the strength of fists, and muscles, and the male shoutings of men? Did my father die under the coal? But, God in heaven, he is down there now, dancing in the street with Davy's red jersey over his coat, and coming, in a moment, to smoke his pipe in the front room and pat my mother's hand, and look, and O, the heat of his pride, at the picture of a Queen, given by the hand of a Queen, in the Palace of a Queen, to his eldest son, whose baton lifted voices in music fit for a Queen to hear. Is Mr. Gruffydd dead, him, that one of rock and flame, who was friend and mentor, who gave me his watch that was all in the world he had, because he loved me? Is he dead, and the tears still wet on my face and my voice still cutting through rocks in my throat for minutes while I tried to say good-bye, and, O God, the words were shy to come, and I went from him wordless, in tears and with blood. Is he dead?”

[Terraluna]

Fransiz ressam Tony Robert-Fleury'nin olum yildonumu (8 Aralik 1911)

Russian army fires into Polish patriots Warsaw, 1861




Le Dernier Jour de Corinthe (L'ultimo giorno di corinto, 1870)

[Terraluna]

Yunan sair, cevirmen ve soz yazari Nikos Gatsos'un dogum yildonumu (8 Aralik 1911)

Kemal′in oykusudur bu dinlediginiz
Dogunun genc prensi o, hani bildiginiz…
Soylu denizci Sinbad′a dayanir koku
Bu dunyayi degistirilebilecegini dusunurdu
Fakat Allah′in iradesi daha acidir
ve ruhu insanin oldukca karanliktir.

Bir zamanlar doguda
Cuzdanlar bos, sular durgundu.
Musul’da, Basra’da yasli bir hurma altinda
Cocuklar aci icinde agliyordu.
Eski ve soylu bir irkin bu genc adami
Duyup agitlarini cocuklarin yanina geldi
Bedeviler ona baktilar huzunle
Ve o Allah adina yemin etti:
Her seyi degistirecegine.
Genc adamin korkusuzlugunu ogrendiklerinde
Kurt disli ve aslan yeleli Krallar yola cikti
Dicle’den Firat’a, gokyuzunden yeryuzune
Onu canli yakalamak icin kosusturdular
Av kopekleri gibi her yonden atildilar
Bir kanca atip boynuna, goturduler Halife’ye.
Siyah bal, siyah suttu o sabah yiyip ictigi
Daragacinda vermeden once son nefesini.

Iki yasli deve ve al renkli bir tay ile
Peygamberdi bekleyen cennetin kapisinda
Beraber yuruduler bulutlarin icinde
Sam Yildiz’i eslik ediyordu onlara.
Buldular Allah’i tam bir ay ve bir yil sonra
ve yuksek makamindan soyle seslendi ona:

“Ah benim acemim, caylagim, hicbir sey degismez
Ates ve kilictir donduren dunyayi, insanoglu baska bir sey bilmez.”

Iyi geceler Kemal, dunya degismeyecektir, iyi geceler...



Hear now the story of Kemal
A young prince from the East
A descendant of Sinbad the Sailor,
Who thought he could change the world.
But bitter is the will of Allah,
And dark the souls of men …

Once upon a time in the East,
The coffers are empty, the waters are stagnant.
In Mosul, in Basrah, under an old date-palm,
The children of the desert are bitterly crying.
A young man of ancient and royal race
Overhears their lament and goes to them.
The Bedouins look at him sadly
And he swears by Allah that things will change.

When they learn of the young man’s fearlessness,
The rulers set off with wolf-like teeth and a lion’s mane.
From the Tigris to the Euphrates, in heaven and on earth,
They pursue the renegade to catch him alive.
They pounce on him like uncontrollable hounds,
And take him to the caliph to put the noose around his neck.
Black honey, black milk he drank that morning
Before breathing his last on the gallows.

With two aged camels and a red steed,
At the gates of heaven the prophet awaits.
They walk together among the clouds
With the star of Damascus to keep them company.
After a month, after a year, they find Allah
Who, from his high throne, tells foolish Sinbad:
"O my vanquished upstart, things never change;
Fire and knives are the only things men know."

Goodnight, Kemal. The world will never change. Goodnight…

[Terraluna]

Amerikali sair ve kisa oyku yazari Delmore Schwartz’in dogum yildonumu (8 Aralik 1913)





Yorgun ve mutsuz, yumusak halili, sicak
Evleri dusunuyorsun Aralik aksaminda,
Beyaz kar tanecikleri ucusurken camda
Ve turuncu alevler ocakta oynasirken.
Bir genc kiz
Gluck’tan Orpheus’un Olume yalvardigi o sarkiyi
soyluyor;
Buyukleri mutluluk icinde baslarini sallayarak
seyrediyorlar
Zamanin yeniden canlanisini gormek icin onun
cekingen gozlerinde:
Hizmetciler kahve getiriyor, cocuklar odalarina
cekiliyor,
Esneyip yataklarina gidiyor yaslisi genci,
Pembe, kulrengi korlar parlayip sonuyor ocakta,
Silkin artik, vaktidir uyanip bu budala dusten
Basini yer altina inen telasli insanlara
Ve o ince binalarin agirligina cevirmenin.
Bak, metroyu dolduran kalabaligin icinde
Adsiz seyirciler arasinda, iyi giyimli, yoksul
Nice insan nasil senin yazginin canlarini
caliyorlar
Sasmayan bir carkin ofkesiyle cevreni sarip.

[Terraluna]

Amerikali ressam Julian Alden Weir'in olum yildonumu (8 Aralik 1919)

The Factory Village, 1897




After the Ride aka Visiting Neighbors, 1903

[Terraluna]

Ingiliz ressam Lucian Michael Freud’un dogum yildonumu (8 Aralik 1922)

Head of a Boy, 1956




Julie and Martin, 2001

[Terraluna]

Ispanyol roman, kisa oyku ve deneme yazari Carmen Martín Gaite'nin dogun yildonumu (8 Aralik 1925)



“Bazen normal addettigimiz seyler olaganustuluge burunur ve biz bunun nasil oldugunu bilmesek de bir sekilde ayirdina variriz. Gunluk yasamimizin sekilsiz hacmini alttan alta besleyip sisiren hareket, tavir ve sezgiler silsilesi icinde bariz sekilde onemsiz olan bir tanesi, bir portenin uyumsuz bir noktasiymiscasina sicrayarak digerlerinden ayrilir ve atsinegi gibi vizildayarak havada asili kalir, neler oluyor; bir bozulmami soz konusu olan, yoksa yeni seylerin baslangici mi? Ellerimize, ayaklarimiza bakariz; ne degisti, nerede odaklanmali; bilmiyorum. Ve nihayetinde korku cikagelir, ya da felc.” Yasamak Tuhaf Sey



“Hay veces en que lo normal pasa a extraordinario así por las buenas y lo notamos sin saber cómo. De entre la sucesión no contabilizada de gestos, movimientos y vislumbres que van engrosando la masa amorfa de lo cotidiano, se separa de los demás uno de ellos, aparentemente insignificante, y salta como la nota discorde de un pentagrama, se queda resonando por el aire con zumbido de moscardón, qué pasa, ha habido una avería o esto significa el comienzo de algo nuevo, nos miramos las manos, las rodillas, qué es lo que se ha transformado, hacía dónde enfocar la atención, no sé. Y sobreviene el miedo o la parálisis.”



“Diger bitki turlerinden farkli olarak ani tohumlari havada uzun sure suzulur ve sinek gibi viziıldadiklarini isitiriz; sesleri, onlardan kacmaya calisanlar icin kotuye alamettir. Bazen birini yakalar daha sonra salariz, odunu patlatiriz neredeyse, ancak algilarimiz bir kere acilmistir ya, pesinden gitmeden duramayiz, ta ki o irtifa kaybedip bir yere konana dek. Sonra kaderin onu surukledigi bu kisa mola yerine belki de gizlice gideriz ve corak topragi isler, ustune bir tabela cakar, bir gun geri gelip de kok salmasi icin yolunu gozleriz. Geri gelmezse, fena; badem agaci yeni tomurcuklanmisken don yemistir, boyle dusunuz. Kabul edelim ya da etmeyelim, o hatira tarlasinin bekcisi haline gelmisizdir artik.”



"A diferencia de lo que ocurre con otras siembras, estas semillas del recuerdo pasan largas temporadas vagando por el aire, y las oímos zumbar a manera de insectos, un rumor de mal presagio para el fugitivo. De vez en cuando se apresa alguna y volvemos a dejarla volar, casi espantándola, pero ya nuestros sentidos alerta no pueden por menos de espiar su rumbo hasta verla perder altura y posarse. Acudimos entonces, aunque sea a hurtadillas, a echar abono en la tierra de secano que eligió al azar para su breve descanso, marcamos el sitio con una señal, abrigando la esperanza de que se aficione a tomarlo por suyo y retorne allí a echar raíces. Y si no vuelve, mal asunto: ha caído una helada sobre los almendros que empezaban a florecer, así lo percibimos; nos estamos convirtiendo, lo aceptemos o no, en hortelanos de ese recuerdo."

[Terraluna]

Hindistan dogumlu Pakistanli sair (Syed) Nasir (Raza) Kazmi'nin dogum yildonumu (8 Aralik 1925)

Hitabetin armaganina hasret kalir dil, o hitabet ki cevirir sozcukleri,
Sairane karsilasmalar yoksun kilar susumu ve bicemimi.
Sehrinde yeni kadehler dondurulur suphesiz ki,
Senin yasina gelince ozlenir eski sarabim, ey saki.
Kuskusuz ki dur durak bilmeden savrulurum evimi terk ettim edeli,
Ulkem de bu surgunun bahtsizligini duymak zorunda ne ki.
Ask atesinin her yurekte harli olmasini borcluyuz onlara,
Dunya bir zamanlar sahneyi doldurmus o sanatciyi ozler daha sonra.
Eger yapabilirsen isine son ver bahcivanin, yoksa bosu bosuna
Ararsin gulu ve serviyi ve onlarin serinleten golgesini.
Zamanlarin zalim ruzgari surdururse esmeyi,
Cekilir topragin suyu, gunes aldanir isinlarla



Tongue will yearn for gift of speech, speech for turn of phrase,
Poetic meets will stand bereaved of my style and grace.
New goblets wheel around, doubtless, in your town,
My old wine will sure be missed, s**i, in your age.
I, of course, did restless toss ever since I left my home,
My homeland too must have missed this exile unfortunate.
To them we owe the lamps of love burning bright in every heart,
The world will yearn for the man of art who once did fill the stage.
Change the gardener if you can, otherwise in vain,
You'll look for the rose and cypress, and their cooling shade.
If the cruel wind of times continues to sway,
Earth will lie drained of water, sun deceived of rays