Bir Türkiye Nüfus gelir haritası çıkarmaya çalışalım;
Nüfus: 84.680.000
Ücretli Çalışan Sayısı: ......................13.537.000
Asgari Ücret ve %20 Üzeri Sayısı: .....10.000.000 (Ücretlilerin)
Emekli Sayısı: .................................13.720.000 (2.4 Memur, 2.7 Esnaf, 8.6 İşçi Emeklisi)
Çocuk Sayısı: ..................................22.000.000
Çiftçi Sayısı: .....................................2.100.000 (Çiftçi Kayıt Sisteminde, daha fazla olmalı.)
Memur Sayısı: ..................................4.834.000 (2.960.000 Memur, 530.000 Sözleşmeli, 1.237.000 İşçi (Bu rakam ücretli çalışanlara dahil olmasa gerek), 107.000 Diğer)
Üniversite Öğrencisi: .........................8.900.000 (Çalışanı varsa nasıl hesaplanmalı?)
İşsiz Sayısı: .....................................3.785.000
Ne yaptı toplam bi bakalım: 68.876, 15.800 eksik var kim bunlar? Muhtemelen bir kısmı asgari ücretin altında çalışanlar, bir kısmı çiftçi, bir kısmı da göçmen v.s. Her halükarda nüfusun % 81 ini resmetmiş olduk.
Burada çalışanların büyük bölümünün asgari ücret+%20 altında gelirinin olduğu net; ücretlilerin 10 milyonu, emeklilerin %90 ıdır herhalde yaklaşık 13 milyon, 2.1 milyon çiftçi, memur rakamının yarısı aynı seviyededir (asgari+%20 üzeri) 2 milyon.
Zaten 8.9 milyon üniversiteli, 22 milyon çocuk, 3.7 milyon işsiz ve kayıtsız (ya da biz bir şeyi atladık) 15.8 milyon kişi.
Bu tabloda, asgari ücret ve %20 üzeri seviyesinde bir yığılma var. Yani 5500-7000 seviyesi ve altındaki kayıtsız ücretliler.
Tabi, Türk tipi aile yapısı diye bir gerçek var, genelde ya annenin ya da babanın katıldığı bu çekirdek aile yapısında bir emekli maaşı katkısı var, yine ölen babanın/annenin maaşının bağlanması gibi durumlar da var kadınlarda yaygın bir durum, aynı evdeki gençlerin evlik öncesi asgari ücretli olarak çalışması da yaygın bir durum. Karı koca ikisinin de çalışıyor olma oranı kaç bilinmiyor, 2x asgari ücret olsa en az? Dolayısıyla yukarıdaki tablo tam reel durumu yansıtmıyor, zaten tek bir asgari ücretle hele ki kira vererek yaşamak bu koşullarda mümkün değil, dolayısıyla hanenin toplam geliri ne bu önemli, bunun verisi var mıdır, tamamı olmasa bile bakmak lazım. Zaten diğer türlüsü mümkün değil.
Toplam 22.206.000 aile/hane var.
Dört kişinin sadece gıda harcaması yani açlık sınırı 6.319.000
Yoksulluk sınırı, 20.818, hadi bu pek Türkiye gerçeğine uymuyor daha çok idealize edilmiş bir rakam, 10.000 olsun.
Tabloya göre halkın büyük bölümü, hane geliri olarak düşük gelir düzeyinde/yoksulluk sınırında olmalı, çok net resmetmek zor ama, kabaca fikir sahibi olunuyor.
%10 unun durumu üst seviyede olsa 8.5 milyon yapar, bunu şehrinizin %10-15 gibi de düşünebilirsiniz.
Türkiye Otel yatak kapasitesi 2 milyon. Bu %10 luk kesim tatile gitse oteller almıyor, AVM ye gitse park yeri bulunmuyor, dolayısıyla gözlem yapılan kesit örneklem olarak toplamı resmetmiyor.
Sıfır otomobil yok, yollar hep sıfır araba...2021 sıfır otomobil satış rakamı 737.000, 175.000 de hafif ticari, 2022 de keskin düşüş var. 22 milyon aile, 85 milyon nüfus, 737+175=912 bin sıfır araç. Bir de kümülasyon var burada, insanlar arabasını satıp model yükseltiyor, en nihayetinde ilave ederek sıfır araç alıyor gibi düşünülmeli. Dolayısıyla buradan yürümek de yanıltıcı olur.
Hesaplanamayan faktörler var, mesela miras gibi. 2020-2021 de ikinci el ev satışları 1.490.000, sıfır ev 460 bin, hadi 460 binin tamamı ikinci eli satıp da sıfır almış olsun, kaldı geriye 1,03 milyon ev satan. Yani ikinci eli alan varsa, karşılığında sıfır ev almadığı halde satan bir ekstra 1 milyon kişi var (ikinci el satıp ikinci el alan oranı nedir muamma yok bu veri), muhtemelen ev fiyatları çok arttı, çocuk evlendirecek, işi bozuldu, veya realize edeyim karı dedi, sattı. Bunu ek bir gelir gibi değerlendirse? Hesaplamak mümkün değil, ama bunlar var.
Hülasa, gerçekçi olmak lazım. Burada aslolan, alım gücümüz 2018 den bu yana reel anlamda çok ciddi bir erimeyle karşı karşıya. Ev fiyatlarının dolar bazında grafiğini hesaplayıp koydum geçen ilgili topiğe, düşmüş ev fiyatları %50 düşmüş, sonra dipten düştüğünün yarısı kadar tekrar toparlamış, e evler niye bu kadar pahalı o zaman, çünkü senin gelirin %60-70 azaldı aslında, sen bakınca öyle görüyorsun, bir an için şu anki aylık gelirini son zamları dahil ettikten sonra 1,6 ile çarp, tekrar bak ev fiyatlarına. Kiralar da öyle, çok yüksek gibi, ama kira çarpanları 400-500 aylarda, 240 bunun standartı, bi aralar 180 ay falandı, buna rağmen çok geliyor, çünkü gelirin düştü aslında.
** Hep kabaca hesapladık, toplam resmi görmeye çalıştık, cımbızla bir tarafı çekilebilir, eleştirilebilir, ama resim gayet net bence, önemli olan toplam genel durum. Son yazışmalara binaen yazılmıştır, direk bir kişiye yönelik değildir.
Yer İmleri