...:::Beyaz Yaka için Yatırım Koçluğu...:::

[taysan]

Öncelikle topiğe hoş geldiniz...Sayfa sayısı gözünüzü korkutmasın, şiir gibi, sıkılmadan okursunuz hepsini. Zaten katkı veren arkadaşlar sağ olsun, gereksiz polemik ve laf kalabalıklığı yok gönderilerde...10 gönderinin 9 u faydalı bilgiler içeriyor.

Reklam kısmından sonra sorunuza gelelim Emeklilik sistemi, BES vs konuştuk daha önce, ama spesifik olarak sorunuzu tartışmadık. Bu yüzden bu konuyla ilgili hem forum sayfalarını okumanız, hem de emeklilik sistemi ile ilgili nette araştırma yapmanız faydanıza olur.

Bildiklerimi yazayım, detaylı bilgiye ben de sahip değilim. SGK nın şöyle bir hizmeti var, sicil bilgilerini girdiğiniz de ne zaman emekli olacağınızı ve bugünkü gün sayınızla emekli olsaydınız ne kdar emekli maaşı alabileceğinizi öğreniyorsunuz. Evet, çalışma hayatım botunca sigorta primim tavandan yattı (çalışma hayatımızın ilk yıllarında tavan çok yüksek değildi, bu nedenle iyi bir şirkette işe başladığınızda, ilk yıllarınızda bile sigortanız tavandan yatmış oluyordu)...Ve emeklilik sistemi, çalışmadığınız süre boyunca hak edeceğiniz emekli maaşını düşürmüyor...ilave çalışırsanız, hak edeceğiniz emekli maaşı az da olsa artıyor, ama günü doldurduktan sonra hak edeceğiniz emekli maaşı çalışmadığınız süre için düşmüyor.

Eğer düşük maaşla çalışmaya devam ederseniz, tavandan yatmayacağı için maaşta düşüş olur ama. Bu nedenle yarı zamanlı çalışma derken, kurumsal bir işi kastetmedim...Bağ bahçe işleri, kendi portföyümü yönetmek gibi işlerden bahsediyorum. Yarı hobi, yarı iş gibi.

Hoşbulduk. Dediğiniz gibi son derece güzel bilgiler var.

Sorduğum soru biraz karışık. Bir ara bende bu konuya yoğunlaştım ama devlette çalışmış olan dahil kimseden tam doğruyu öğrenemedim. Bilgi kirliliği vardı. En son vardığım sonuç şu şekilde idi. Kesin doğru hala diyemiyorum ama sizi de ilgilendirdiği için paylaşıyorum. Belki sizde zamanla daha farklı bilgiler elde eder, ve burada paylaşırsınız.

Benim de yaşım 43. Beyaz Yakalıyım 1994 yılında tesadüfen 23 iş günü prim yatırılmış, ve aktif olarak 2000 yılında başladığım tam zamanlı iş hayatımda bu 23 iş günü prim yatırılma hayatımı önemli ölçüde etkilemiş. Olumlu yönde tabii. En azından 56 yaşında emekli olabilme şansı sağlamış bana .

Şu an itibari ile prim gün sayımı doldurmuş gibi bilgi edindim. Ki bu 5750 iş günü imiş. Yani şu an işi bıraksam 56 yaşında emekli olabilirim (hiç prim ödemesem) dahi diye biliyorum.

Lakin kafa karıştıran kısım şu oldu. Evet çalışmasam emekli maaşı alabileceğim ama , aradan geçecek yıllar nedeni ile emekli maaşımda önemli bir düşüş riski varmış.

Bugün 56 yaşında olup emekli olsam 4500 TL civarı maaş sözkonusu.Ki şirketimizde yeni emekli olanlar bu maaşı almaya başladılar.

Lakin senaryoda ,yani ben 43 yaşında iş hayatını bıraksam. Ve 56 yaşında emekli aylığına bağlansam bu maaş daha düşük oluyor diye duydum. Sebebi de emeklik maaşı hesaplanırken 3 dönem halinde bakıyorlarmış. 3 dönem içinde ortalama ne kadar prim yatırdın diye. 43 yaşında bırakırsam son dönem haliyle sıfır prim olacağından maaş da o oranda düşüyormuş. (prim gün sayımı doldurduğumu tekrar belirtiyorum )

Sizin bildiğiniz ise emekli olduğunuzda kayıp olmayacağı yönünde sanırım. Yani yaşınızı doldurduğunuzda 4.500 tl mi alacaksınız yoksa o yılki değerlemeden mi alacaksınız ? farzı misal 7000 TL. Yok yinede 4500 tl alacaksanız bu kayıptır sonuçta. Yok benim dediğim yani üçüncü dönemi boş geçtiğinizden dolayı 3500 tl alacaksanız zaten daha büyük kayıp.

Buraları karışık işte Dediğim gibi kimse tam bilmiyor . Ama sizinde aklınızda olsun. Sizde birşey öğrenirseniz ve paylaşırsanız sevinirim.

güzel topiğin devamını dilerim.

[Cautionary]

Sizin bildiğiniz ise emekli olduğunuzda kayıp olmayacağı yönünde sanırım. Yani yaşınızı doldurduğunuzda 4.500 tl mi alacaksınız yoksa o yılki değerlemeden mi alacaksınız ? farzı misal 7000 TL. Yok yinede 4500 tl alacaksanız bu kayıptır sonuçta. Yok benim dediğim yani üçüncü dönemi boş geçtiğinizden dolayı 3500 tl alacaksanız zaten daha büyük kayıp.

Buraları karışık işte Dediğim gibi kimse tam bilmiyor . Ama sizinde aklınızda olsun. Sizde birşey öğrenirseniz ve paylaşırsanız sevinirim.

güzel topiğin devamını dilerim.

o günkü değerleme ile 7000 alacaksanız...bahsettiğiniz kadar karışık değil bu konu...1-2 kritik konu ve tarih var...kulaktan dolma bilgiyle hareket etmeye gerek yok, konu net yani...amca oğlum sgk da bir ilde emeklilik işlerinde yönetici, tüm detaylara vakıf...ondan da teyit ettim öğrendiklerimi.

sizin kafanızın netleşmesi için de şunu yapabilirsiniz...belirttiğim sgk programı ile bugünkü emekli maaş hakedişinizi hesaplatın...1 yıl sonra tekrar hesaplattığınızda emekli maaş atışı oranında, şu anki değerlerle %10 civarı arttığını görecekseniz.

[syılmaz]

Konu çok güzel ama beyaz yakalılar tasarrufa ne kadar rağbet eder onu bilemem. Yeni tatlar, yeni aşklar, yeni mekanlar, yeni arabalar, yeni telefonlar, gastrobarlar, beach clublar, iş saati sona erdi mi hemen sosyalleşme derdi!

Burayı okurlarsa iyi yani.

[Cautionary]

Konu çok güzel ama beyaz yakalılar tasarrufa ne kadar rağbet eder onu bilemem. Yeni tatlar, yeni aşklar, yeni mekanlar, yeni arabalar, yeni telefonlar, gastrobarlar, beach clublar, iş saati sona erdi mi hemen sosyalleşme derdi!

Burayı okurlarsa iyi yani.

Kendileri bilir...deniz yıldız larıni kurtaran çocuk misali, bir tanesi bile kurtulsa değer.

Bir kere, maaşlı okumuş kesim, modern köle olduğunu bilmeli, bu ülkede okumuş kesime ARTIK ne yeterince saygı gösteriliyor, ne de ücret ödeniyor.. bu nedenle haddini bilmeli ve bir an önce ekonomik özgürlüğe kavuşmaya çalışmalı...ne kadar erken o kadar iyi, 40, olmadı 50 yasında...yok 65 e kadar çalışmak zorunda kalırsa.

62 yaşında, 30 yaşındaki yoneticisi, raporu yarın masamda göreceğim dediğinde, yüreği sızlamayacaksa, sorun yok, yesin içsin, gününü gün etsin.

[mebes]

Beyaz yakalı ve/ veya mavi yakalı bahsettiğiniz bireyler için maaş katsayısı varmı örneğin 5000 tl ile 10000 tl gibi. Birde siz nekadar maaş ile ne kadar birikim yaptınız? Bunların getirisi ne kadar. Birde örneğin 40 ve 50 yaşlarına kadar hiç birikim yapamamış veya çok az birikimleri olanlara ne önerirsiniz? Teşekkürler...

SM-A720F cihazımdan hisse.net mobile app kullanarak gönderildi.

[Cautionary]

Beyaz yakalı ve/ veya mavi yakalı bahsettiğiniz bireyler için maaş katsayısı varmı örneğin 5000 tl ile 10000 tl gibi. Birde siz nekadar maaş ile ne kadar birikim yaptınız? Bunların getirisi ne kadar. Birde örneğin 40 ve 50 yaşlarına kadar hiç birikim yapamamış veya çok az birikimleri olanlara ne önerirsiniz? Teşekkürler...

SM-A720F cihazımdan hisse.net mobile app kullanarak gönderildi.

5000 ve üzeri diyelim...bunu hane geliri olarak düşünün, tek ya da iki maaş toplamı 5000 üzeri olmalı ki tasaruftan, yatırımdan bahsedelim...daha şağısı da tasarruf yapabilir, ama kayda değer bir birikim oluşmaz (çolul çocuklu aillerden bahsediyorum).

40 lı yaşlara gelmiş ve hiç birikim yapamamış olanlara tavsiyem, yanlıştan geç de olsa dönülmesi yönündedir...ama bu topiğin konusuna girmez bu kesim...zira ben mesela bes diyeceğim, o yaştan sonra bes in bir anlamı yok...ayda 200 tl uzun vadeli hisse diyeceğim, 50 den sonra bu önerilerin pek bir anlamı yok.

tasarruf her yaşta yapılmalı, emekli olduktan sonra da tasarruf yapılabilir...ama tasarruf edilenle, uzun vadeli yatırımdan bahsedeceksek, hedef kitler 40 lı yaşların altındakiler oluyor...ideali 20-30 yaş arasıdır tabii ki.

[mebes]

Cevabınız tarafım için moral bozukluğu oldu😣 fakat yapacak bir şey yok. Bu sistemde zaten herkesin ıyi kazanma şans ı da yok. Kendi adıma kırk ı 'ndan sonra da birikim az yapmış olanlar içind e yapacak bir şey yok . Fakat açtınız başlık bence güzel ve yararlı olacak diye düşünüyorum 😊 ozaman " çirkin kadın yok az votka var " 😊

SM-A720F cihazımdan hisse.net mobile app kullanarak gönderildi.

[Cautionary]

Temel prensiple başlayalım.

Tasarruf edilen miktara, toplam birikime portföy diyelim. Stratejimizin birinci kuralı portföyde diversification denen, çeşitlendirme kuralına uymak olacak..Hani basitçe yumurtaları tek sepete koymama durumu...Ama konu bu kadar basit değil, bu çeşitlendirmeyi nasıl yapmalıyız.

i-) Likidite açısından: Portföydeki enstrümanların hızlıca nakite dönüştürülebilmesi, ihtiyaç durumunda hemen çekilebilmesi olarak açıklayabiliriz kikiditeyi. Mesela tüm varlığın bir eve, bir arsaya yatırılması çok yanlıştır. Aynı şekilde tüm varlığın, nakit olarak tutulması da yanlıştır. Nakit harcanması kolay ve hızlı olduğu için tüketimi artırır. Borç vermesi kolaydır, dolayısıyla geri alabilme sorun olabilir.

Benzer şekilde tüm birikimin hisse senedine yatırılması da sorun oluşturur likidite açısından. genel olarak en likitten illikite doğru bir sıralama yaparsak. nakit, likit fon, döviz, aylık mevduat, tahvil, hisse senedi, konut, arsa, tarla gibi.

ii-) Para nın cinsi açısından: varlıkları tl cinsi ve döviz cinsi olarak ikiye ayırabiliriz. tüm birikimin mevduat, tahvil, hisse senedi gibi tümüyle tl bazlı enstrümanlarda tutulması da doğru değil...%60 tl cinsi, %20 gram altın, %10 dolar, %10 euro iyi bir dağılım olabilir (şu an için).

iii-) sabit ve değişken getiri açısından: paranın tümünü mevduat, likit fon, tahvil gibi sabit getirili enstrümanlarda tutmak da yanlış...tümünü hisse senedi gibi değişken ve riskli enstrümanlarda da tutmak sakıncalı...bu açıdan da portföyde çeşitlendirme yapılmalı.

iv-) vade yapısı açısından: kısa-orta-uzun vadeli yatırımlar: Mesela BES tam bir uzun vadeli yatırımdır, hedef emekliliktir..Yani 20-25 sene sonrası. Hisse senedi için hedef durumu göre 1 yıl, duruma göre 5-10 sene olmalıdır. mevduatın vadesi bellidir, 1 ay, ya da 6 ay. Portföyümüz vade yapısı açısından da dengeli ve çeşitliliğe uygun olmalıdır.


Yukarıdaki gibi, temel açıdan portföy çeşitlenidrmesi yanında, spesifik başlıklarda da çeşitlendirme yapılmalı, örneğin;

i-) hisse senedi: mesela portföye alıncak 10 hisse senedinin(hisse sayısının 5-10 arası tutulması da önemli bir risk dağıtma unsurudur); aynı grup-holding e ait olmaması, aynı sektörde olmaması, kamu-özel çeşitliliği, döviz duyarlılığı, siyasi olarak hükümete-muhalefete yakınlık gibi faktörler göz önünde bulundurularak seçilmesi gerekir...seçilen 10 hissenin, 6 sının çimento firması olması, yarısının koç holdinge ait olması, hepsinin döviz açık pozşsyonu olması portföy oluşturma hatalarına örnek verilebilir.

ii-) emlak: örneğin tüm emlak yatırımının konuta yapılması yanlıştır...iki konut yatırımı yapılacaksa ikisinin de istanbula, hatta aynı semte yapılması yanlıştır...iyi bir portföy çeşitlemesi için, konut yanında, arsa, hatta tarla yatırımı da yapılmalı emlak yatırımı olarak.

bir gün bir arkadaşımın tüm birikimini 3 adet konuttan oluştuğunu öğrendim..üçü de istanbul da...şok oldum...1. kural olan portföy çeşitliliği ilkesi açısından intihar gibi bir şey...büyük bir ist depremi olduğunda ne yapacaksın dediğimde, üçüne de dask yapıyorum dedi...peki dask ile paranı alman aylar, belki de yıllar sürebilir...hem dask ile evinin tümünü değil %20 değerini sigortalıyorsun, poliçende yazan miktarı biliyor musun dediğimde, rengi gitti geldi arkadaşın...yaptığı yanlışın farkına vardı.


Örnekler daha da arttıtrılabilir. Ama ana mantık anlaşılömıştır sanırım. İyi bir portföy oluşturmak için uyulması gereken birinci kural çeşitliliktir, bunu hiç bir zaman akıldan çıkarmamak gerekir.