Üç Büyük Soru İşareti
Bu tablo cazip görünse de, en az üç kritik soru işareti ortaya çıkıyor:
1. Rusya gerçekten geri mi çekiliyor? Ukrayna savaşıyla askeri olarak zayıflamış olsa da Moskova, Balkanlar’daki nüfuzunu tamamen kaybetmiş değil. Özellikle Sırbistan üzerinden kurulan enerji bağımlılığı, Slav-Ortodoks dayanışması ve tarihsel bağlar, Rusya’ya hâlâ önemli bir alan bırakıyor. Dolayısıyla “boşluk” iddiası abartılı olabilir.
2. Balkan halklarının tepkisi ne olacak? Sırbistan başta olmak üzere birçok ülkede Batı merkezli girişimlere karşı kuşkucu, hatta zaman zaman tepkisel bir siyasi kültür mevcut. Türkiye’nin tarihsel bağları avantaj sağlasa da İngiltere ile ortaklık yerel milliyetçi reflekslerle karşı karşıya kalabilir. Bu, projelerin toplumsal kabulünü zayıflatabilir.
3. ABD sahneye dönerse dengeler nasıl değişir? Washington bugün ağırlığını Asya-Pasifik ve Ukrayna’ya vermiş durumda. Ancak Balkanlar’da istikrar bozulursa ABD’nin yeniden devreye girmesi kaçınılmaz olur. Böyle bir durumda İngiltere’nin oyun kuruculuğu sınırlandırılabilir; Türkiye ise Londra ile Washington arasında denge politikası yürütmek zorunda kalabilir.
Yer İmleri