-
1937 Hindenburg felaketi.
Hizmetinin ikinci yılında iniş sırasında yanarak düştü ve 36 kişi hayatını kaybetti.
Hindenburg felâketi 6 Mayıs 1937 tarihinde, New Jersey'deki Lakehurst donanma hava üssünde gerçekleşmiştir.
Yapılmış olan en büyük zeplin olma özelliğini taşıyan LZ 129 Hindenburg, bilinen adıyla Hindenburg Zeplin'i (Almanca: Luftschiff Zeppelin â„–129) ani dönüş yapmasının etkisiyle kopan iskeletin, zeplinin havada kalmasına yarayan hidrojen tanklarından birini delmesiyle oksijenle karışmış ve statik kıvılcımlanma ile bir anda alev almıştır.
36 saniyede zeplinin içinde bulunan yolculardan (36 yolcu ve 61 mürettebattan) 36'si hayatını kaybetmiştir.
Bu facia daha sonra, modern havacılık tarihinin başlamasına sebep olmuştur.
-
1944 yılında Fransa'da Nazi'lerle işbirliği yaptığı iddialarıyla suçlanan ve teşhir edilen kadınlar...
-
1945 Iwo Jima'da savaşan Amerikan askerleri Amerika bayrağını Suribachi Dağı'na dikiyor.
Bu fotoğraf karesi, Amerikan tarihinde bir efsane haline gelmiştir.
-
1973 yılında Şili'de demokratik seçimle gelen Başkan Salvador Allende'nin askeri darbe sırasında ölümünden birkaç saat öncesi
Şilili devlet adamı ve Batılı devletlerde serbest seçimle iktidara gelen ilk Marksist devlet başkanıdır.
Ne var ki işçi sınıfının egemenliğinde bir cumhuriyet kurma amacını gerçekleştiremedi.
Göreve başladıktan üç yıl sonra amerika destekli askerler, onun başkanlığını sürdürdüğü sosyalist iktidarı bir darbe ile ortadan kaldırdı.
Darbe diyince bizim aklımıza 12 Eylül gelir. Kenan Evren, cunta ve Amerika… CIA, kontrgerilla…
11 Eylül denince de –2001’den itibaren- Amerika; Bin ladin, El Kaide, ikiz kuleler…
2001’den önce ise 11 Eylül demek, Şili Darbesi demektir; Allende, Pinochet ve tabii ki yine Amerika, CIA, ITT, kontrgerilla…
11, 12, 13, Eylül, Ekim, Kasım farketmez; eğer dünyada organize cinayet varsa, eğer silahlar zalim adına konuşmuşsa çok büyük ihtimalle orda Amerika vardır.
Tümevarım dedikleri bu işte.
Amerika’nın demokrasi ihracı motivasyonu malum. 11 Eylül 1973’de, demokratik seçimlerle başkan olmuş Salvador Allende, CIA destekli faşist Pinochet tarafından devrildiğinde, daha sonra ABD Dışişleri Bakanlığı da yapmış olan, o günlerde ise Başkan Nixon’un güvenlik danışmanı Henry Kissinger “Kendi halkının sorumsuzluğu yüzünden bir ülkenin komünist olmasına seyirci kalamayız. Meseleler, Şilili seçmenlerin kararına bırakılamayacak kadar önemlidir†demişti. Kissinger aynı yıl Nobel Barış Ödülü’nu kazanmıştı.
Biraz geriye saralım.
Orta-üst sınıf liberal bir ailenin 1908 doğumlu oğlu olan Salvador Allende, henüz üniversitede tıp eğitimi alırken öğrenci hareketlerinde görev almış, liderlik etmeye başlamıştı.. 1933 yılında Şili Sosyalist Partisi’ni kurdu. 1938 yılında sloganı “Ekmek, Bir çatı ve İşâ€ olan Pedro Aguirre Cerda önderliğindeki The Popular Front partisinden seçimlere girdi. 1939 yılında Cerda hükümetinin Sağlık Bakanı olarak görev aldı. Bakanlığı sırasında yoksulların sağlığı için yürüttüğü politikalarla halkın sempatisini topladı. 1945, 1953, 1961 ve 1969’da senatör olarak seçildi ve mecliste görev yaptı. 1966 yılında senato başkanı seçildi.
1952, 1958 ve 1964 seçimlerindeki 3 başarısız girişimin ardından (ki sırasıyla %5.4, %28,5 ve 38,6 oy almıştı) 1970 seçimlerini Unidad Popular koalisyonu sayesinde 36,2 oyla kazandı. (diğer iki rakibi %34,9 ve 27,8 oy almıştı) Böylece yıllar süren politik mücadelesinin ardından, demokratik bir seçimle devlet başkanı olan ilk Marksist oldu.
Tabii ki seçim sonuçları ABD’nin hiç hoşuna gitmedi. Allende, Sosyalist Parti’de sürdürdüğü tüm politik kariyeri boyunca Şili Komünist Partisi’yle de oldukça yakındı. Küba Devrimi lideri Fidel Castro ile yakın ilişkileri vardı. Ve yazının başında alıntıladığım gibi ABD Hükümeti Şili halkının sorumsuzluğuna kayıtsız kalamazdı; nihayetinde mesele seçmenlerin kararına bırakılmayacak kadar önemliydi.
Sam Amca’nın kendisine has bir demokrasi anlayışı vardı.
Seçimin ardından kaybeden taraflar olan Hristiyan Demokratlar ve Popular Unity, Genelkurmay Başkanı René Schneider ile toplantılara başladı. Artık Schneider’den ne istedilerse ve Schneider ne cevap verdiyse, birkaç gün sonra ülkenin koca Genelkurmay başkanı kaçırıldı ve öldürüldü. Daha sonra çıkan belgelerle bu operasyonun CIA operasyonu olduğu anlaşıldı.
Seçimlerin ardından Allende kendisinden bekleneni yaptı. “La vía chilena al socialismo†(Sosyalizme giden Şili yolu) adını verdiği programla topraksız köylüye toprak dağıttı, ülkenin en büyük kaynağı olan bakır sektöründeki hemen hemen tamamı ABD’li olan karteller dağıtıldı ve bakır endüstrisini millileştirdi. (Mevzubahis bakır kartellerinin en büyüğü de CIA’in çok sevdiği, mümkün olan her türlü operasyonunda aktif görev alan ITT şirketiydi.)
Sağlık ve eğitim ücretsiz sunulmaya başlandı. Çocuklu ailelere bedava süt verildi. Belli bir hektarın üzerinde toprak sahibi olmak yasaklandı. Bu çerçevede toprak ağalarının limit üstü toprakları topraksız köylüye dağıtıldı. İlk yıllarda işler yolunda gitti. Sanayi üretimi %12, milli gelir %8,6 arttı. Enflasyon %35’ten %22’ye düştü. İşsizlik %3,8’e kadar düştü.
Ancak sosyalizm tatlı bir rüyaydı. Kapitalizmin sosyalist bir ülkenin başarılı olmasına tahammülü olamazdı. ABD’nin de olmadı. 16 Ekim 1970 tarihli CIA raporunda ABD hükümetinin Şili’de darbe hazırlığı yapılması emri yazılıydı. Darbe’ye giden yol da ekonomik istikrarsızlıkla süslenmek isteniyordu.
Şili’nin tek kayda değer gelir kalemi olan bakır ihtacatı neredeyse durdu. Milli gelir düştü, enflasyon arttı. Hükümet temel gıda ürünlerinin fiyatını sabitledi. Yüksek enflasyon, fiyat sabitleme ve ürün arzının düşmesi ile karaborsa başladı. Un, şeker, pirinç, fasulye… Türkiye’nin de aynı yıllarda yokluğuna alışkın olduğu ürünler karaborsaya düştü.
Yaşanan ekonomik krize rağmen Allende 1973 seçimlerinde oyunu %43’e çıkartarak iktidarda kaldı. Bu yaşananların ardından milliyetçiler ve hristiyan demokratlar, Roman Katolik Kilisesi’nin de desteğini alarak Demokratik Koalisyonu kurdular.
CIA ödenekleriyle beslenen Demokratik Koalisyon Meclis üstünlüğünü eline almıştı. Ancak ABD’nin işi demokrasiye bırakmayacağı çok belliydi. Nixon hükümeti Allende’den kurtulmalıydı. 29 Haziran 1973’de Albay Souper emri altındaki tanklarla başkanlık sarayını kuşattı, ancak hükümeti deviremedi.
Mayıs 1973’de Şili Yüksek Mahkemesi Allende hükümetinin verdiği kararları yasadışı olarak nitelendirdi.
Ağustos 1973’de Şili Meclisi Allende’nin anayasal suç işlediğini, diktatörlük peşinde koştuğunu ilan etti. Demokrasi aşığı meclis, ordunun yönetime el koymasını istiyordu.
Pinochet yönetimindeki ordu bu çağrıya sessiz kalmadı. 11 Eylül 1973 Salı günü Pinochet başkanlığındaki, tüm kuvvet komutanlarının katıldığı cunta başkanlık sarayı La Moneda’yı bombaladı. İşte Allende’nin o meşhur miğferli, makineli tüfekli son fotoğrafı o sabah çekildi
Başkan, katledilmesinden çok az önce halkına son konuşmasını yaptı. Sözlerinde acının değil, ihanete uğramışlığın izi olduğunu ve istifa etmeyeceğini kesin bir dille belirttiği konuşmasında son sözleri şunlar oldu:
Magallanes Radyosu bombalanıyor, büyük ihtimalle susturulacak ve durgun sesim size ulaşamayacak. Bu önemli değil. Siz beni duymaya devam edeceksiniz. Her zaman yanı başınızda olacağım. En azından, şerefli ve sadık bir adam olarak hafızalarınızda kalacağım.
Ülkemin emekçileri: Şili’ye ve Şili’nin alın yazısına inanıyorum. Vatan hainliğinin egemenliğini kurduğu bu kara ve acı anın üstesinden başkaları gelecek. Blin ki çok yakında, çok daha iyi bir toplum yaratmak üzere özgürce yürüyeceksiniz.
Yaşasın Şili! Yaşasın Şilililer! Yaşasın emekçiler! Bunlar benim son sözlerim. Fedakarlığımın boşa çıkmayacağına eminim. En azından satılmışlığı, korkaklığı ve hainliği cezalandıracak ahlaki bir ders olacağına eminim.
Pinochet’in askerleri başkanlık sarayını kuşattı. Allende’ye teslim ol çağrısı yapıldı. O, teslim olmadı. Başında miğferi, elinde makineli tüfeği ile son mermisine kadar savaştı. Başaramadı.
Augusto Pinochet devlet başkanı ilan edildi ve 1990 yılına kadar Şili’yi diktatörlükle yönetti.
-
1973 Diktatör Augusto Pinochet yönetimince katledilen ünlü Şili'li müzisyen Víctor Jara
Víctor Jara, diğer şarkıcılarla birlikte Salvador Allende ve sol partilerini birleştiği bir hareket olan Unidad Popular yararına birçok konser verir. 11 Eylül 1973'te Augusto Pinochet'nin gerçekleştirdiği darbe sırasında, Víctor Jara "Teknik Üniversite"deki işi başında tutuklanır ve birçok yoldaşı gibi Şili Ulusal Stadyumu'nda işkence görür.
Bir daha gitar çalamaması için elleri kırılır.
Hatta bu korkunç işkenceler sırasında bile Jara, Venceremos şarkısını söylemeye çalışmaktadır.
OLAY TANIK İFADELERİNE GÖRE
Victor Jaraâ€â•yı Santiago (Estadio Chile) stadyumuna getirdiler. Gitarı yanındaydı. Stadyuma girer girmez Unidad Popular (Venseremos) şarkısını çalıp söylemeye başladı. Stadyumun yönetimi vahşi bir faşist olan Albay Mario Manriquez Bravoâ€â•nun elindeydi. Victor Jaraâ€â•nın Venseremosâ€â•u söylemesi ve stadyumdakilerin de buna eşlik etmesi, albayı çok rahatsız etti. Emrinde, en az kendisi kadar faşist ve gaddar iki subayını çağırdı.
Victor Jaraâ€â•nın gitar çalmasını engellemelerini istedi. Subaylardan biri, “Ne olursa olsun engellememizi mi istiyorsunuz komutanım,†diye sorunca, albay Bravo başıyla “evet†anlamında yanıt verdi. İki subay hızla Jaraâ€â•nın yanına ulaştılar. Jaraâ€â•nın etrafı yığınla vatansever tarafından kuşatılmış olduğundan, dipçik darbeleriyle kendilerine yol açıyorlardı. Sonunda Jaraâ€â•nın yanına ulaşmayı başardılar.
Hiç uyarmadılar, tek kelime bile etmediler. Subaylardan biri gitarı Jaraâ€â•nın kucağından alıp yere çaldı. Büyük bir uğultu yükseldi. Ardından kolundan tutup Jaraâ€â•yı yere yatırdılar. Yüzün koyu yatıyordu ünlü müzisyen. Şiliâ€â•nin bağımsızlık savaşçısı, devrimcisi. Subaylardan biri kollarından birinin üzerine ayağıyla basarak kıpırdamasını engelledi. Diğeri ise tüfeğinin dipçiğiyle Jaraâ€â•nın parmaklarını kırdı. Defalarca vurdu, yılmadan vurdu, acımadan vurdu… Sonra subay öteki koluna geçti. Dipçik darbesiyle sağ elini paramparça eden diğer subay bu kez sol eline vurmaya başladı. Jara hala mırıltı halinde Venseremosâ€â•u söylemeye çalışıyordu.
Kısık bir çığlık şeklinde çıkıyordu sesi, ama söylüyordu. Kalabalık dehşet içindeydi ve susmuştu. Herşeye rağmen şarkısını mırıldanmaya çalışan Victor Jaraâ€â•ya “sahibinin sesi†olan subaylar çok sinirlenmişlerdi. Kollarına basan subay da tüfeğini kavramış, dipçiğini Jaraâ€â•ya doğrultmuştu. Jara hafifçe katillerine doğru döndü. O anda şimşek gibi bir dipçik darbesi ağzının tam ortasına yapıştı. Dişlerinden bir iki tanesi kırılmıştı. Ağzından kan fışkırdı. Daha ne olduğunu bile anlayamadan ikinci dipçik darbesi burnuna geldi. Burnu kırılmıştı. Acı ile, ama hala Venceremosâ€â•u mırıldanmaya çalışarak yeniden yüzün koyu yere uzandı. Artık kafasını kaldıracak hali kalmamıştı.
Subaylardan biri tüfeğini bir sopa gibi namlusundan tutarak, tüm gücüyle Jaraâ€â•nın kafasına vurdu. Ses kesilmişti. Kalabalık da donakalmıştı. Saniyeler sonra, diğer subay da tüm gücüyle Jaraâ€â•nın kıpırtısız başına vurdu. Artık Jara kıpırdamıyordu
Cesedi Santiago Mezarlığı yakınında bulunur. Fakat karısı yine de onu onurlu bir şekilde defnetme imkânını bulur. Akabinde Şili'yi terk eden karısı 1994'te onuruna "Fundación Víctor Jara"'yı kurar.
Eylül 2003'te öldürülmesinin 30. yıldönümünde öldürüldüğü Şili Ulusal Stadyumu'nun ismi Estadio Víctor Jara olarak değiştirilmiştir.
EŞİNİN CESEDİ TEŞHİS EDİP BULDUĞU AN
Karanlık bir geçitten büyük bir salona çıktık.. Zemini kaplayan, köşelere yığılı , çoğu baştan aşağı yaralı , kimisinin elleri hala arkasından bağlı çıplak cesetlerin yanından geçerken yeni arkadaşım Hector koluma girdi..
Genci, yaşlısı.. Yüzlerce ceset vardı.. Suratlarına kokuya karşı bez maskeler takılı morg çalışanlarınca ayaklarından sürüklenerek getiriliyor , yığınların üstüne fırlatılıyordu.. Salonun ortasından, Victor u bulmamak istercesine durdum.. İçimi öfke kaplamıştı.. Haykıracağımı, sövmeye başlayacağımı fark eden Hector, Lütfen dedi, Hiçbir şey belli etmemelisiniz.. Başımız belaya girebilir.. Lütfen sessiz kalın.. Gidip ne tarafa bakacağımızı sorayım.. Burası değil galiba..
Yukarı çıkmamız söylendi.. Bina öylesine cesetle dolmuştu ki idari ofisler bile boş değildi.. Uzun bir koridor.. Kapılar.. Kapılar.. Yerlerde yatan, bu sefer giyimli, öğrenci görünüşlü onlarca ceset.. Ve işte orada, dizili cesetlerin ortasında Victor u buldum..
Zayıf, kupkuru görünüyordu.. Ama victor du.. Bir haftada bu kadar çökertecek neler yapmışlardı aşkıma.. Gözleri açıktı ve kafasındaki ürkütücü yarayla yanaklarındaki morluklara rağmen meydan okurcasına hiddetle ileri bakar gibiydi.. Giysileri yırtılmıştı.. Pantolonu ayak bileklerine indirilmiş, kazağı koltuk altlarına sıyrılmıştı.. Lacivert donu bir bıçak veya süngüyle delinmiş gibi görünüyordu.. Göğsü delik deşikti ve karnında kocaman bir yarık vardı.. Elleri, bileklerinden kırılmış gibi tuhaf bir açıyla duruyordu.. Ama bu victor du.. Kocamdı.. Aşkımdı..
Bir yanım o anda ölüverdi.. Orada dikilirken içimdeki bir şeyin ölüşünü hissettim.. Kıpırdayamıyor, konuşamıyordum
-
Berlin Duvarı'nın İnşası, 1961
-
Dünyanın ilk atom bombası, Gadget
-
6 Ağustos 1945 Japonya, Hiroşima ya atılan atom bombası
Amerikan B-29 bomba uçağının Japonya, Hiroşima üzerine atom bombası atmasından yaklaşık bir saat sonra gökyüzü mantar görünümlü bu duman bulutuyla kaplandı. Bombanın atıldığı anda yaklaşık 80.000 kişi daha sonrasında yaralanmalar ve radyasyon sebebiyle 1950 yılına kadar yaklaşık 60.000 kişi daha hayatını kaybetti.
Gönderi Kuralları
- Yeni konu açamazsınız
- Konulara cevap yazamazsınız
- Yazılara ek gönderemezsiniz
- Yazılarınızı değiştiremezsiniz
-
Forum Rules
Alıntı yaparak yanıtla
Yer İmleri