Yabancılar kısmen dengeleyici rol oynuyorlardı. Artık onlar eskisi kadar aktif değiller ve meydan robotlara kaldı. İnce ayarları
sinekten yağ çıkarmaya ayarlanmış bu şekiller sinirleri alınmış biçimde hareket ediyorlar ve dengeleyici hiçbir kuvvetin bulunmadığı ortamlarda her iki tarafa da yüksek volatilite yaratıyorlar. Araya aldıklarını da katlediyorlar. Borsa yönetimi bu konuda yapılan başvuruları değerlendirmek yerine duruma seyirci kalmayı tercih ediyor.
Yeniler pek bilmez, bu topikte konu irdelendi ve borsa yönetimine CİMER üzerinden aşağıdaki başvuru yapıldı. Sade suya tirit bir yanıt geldi.
![:)](images/smilies/01.gif)
Yani işler eskisi gibi devam etti. Yenilerin de bilgilenmesi yönünden ilgili başvuruyu aşağıya yapıştırıyorum.
Borsa yönetimine;
Bilindiği gibi Borsa İstanbul'da 2015'ten bu yana işlemlerin önemli bölümü giderek artan oranda
yüksek frekanslı işlemlerle (HFT) gerçekleştiriliyor. Bu uygulama borsadaki işlem hacmini olumlu etkilediğinden olacak, bugüne değin bireysel yatırımcı aleyhine doğurduğu olumsuz sonuçlar görmezden gelinmiş, en azından onları dengeleyecek önlemler alınmamıştır. Yüksek frekanslı işlemlerin herhangi bir önlem alınmadan devam ettiği koşulda özellikle son zamanlarda borsaya gelen yeni yatırımcı kitlesi de dikkate alındığında aşağıda sıraladığım olumsuz sonuçların çok sayıda mağdur yaratması kaçınılmaz olacaktır:
1. Bireysel yatırımcının işlem karar verme-gerçekleştirme süresi ortalama 450 milisaniye iken algoritmik işlemlerde bu sürenin 6 milisaniye olması haksız rekabete neden olmaktadır.
2. Algoritmik işlemlerin gün sonu bakiyesinin çoğunlukla "sıfır" olması, bu işlem türünün yatırımdan ziyade
daha çok gün içi "al-sat" yoluyla haksız rekabet avantajını kullanarak kaynak transferi yapma amacı taşıdığını göstermektedir. Bu transferin hedef kitlesi daha çok
korunmasız küçük birikim sahipleridir.
3. Bu amacı gerçekleştirmek için yine hız avantajını kullanarak alım veya satım yönünde kademelere sonradan iptal edilmek üzere fiktif emirler girilmekte, ilgili işlem sırası olduğundan farklı gösterilerek bireysel yatırımcılar yanıltılmaktadır.
4. Derinliği olan hisselerde çok sayıda algoritmanın çalışabilmesi dolayısıyla değişik algoritmaların birbirilerinin işlemlerini nötrleştirici etkisi hissenin doğal seyrini görece daha az etkilerken, özellikle
düşük sermayeli şirketlere ait derinliği olmayan işlem sıralarında aynı işlemler niyet ne olursa olsun
yapay fiyat oluşumuna neden olmakta, gerçekte suç olan
manipülasyon bu yolla yasal bir meşruiyet kazanmaktadır.
Bu olumsuz sonuçların aşağıdaki önlemlerle tamamen yok edilemese de, büyük ölçüde dengelenip, denetim altına alınabileceğini düşünüyor, dikkate alınmasını ve gereğinin yapılmasını öneriyorum:
1. Yüksek frekanslı işlemler diğerlerine göre kıyaslanmayacak bir derinliğe sahip BIST 10 ya da BIST 30 şirketlerinin işlem sırasıyla sınırlanabilir.
2. Daha genel bir derinlik kriteri istenirse, bu, ödenmiş sermaye ve halka açıklık oranının yer alacağı bir formülle saptanabilir. Sadece bu iki değişkenin herhangi birinin veya ikisinin değişmesiyle birlikte belirli periyotlarla güncellenen bu kriteri sağlayan şirketlerin işlem sırası algoritmik işlemlere açılabilir.
3. Emir iyileştirme korunurken, sıklıkla algı yaratmaya yönelik kullanılan emir iptali kaldırılıp, yanlış girilen emirlerin iptali ya da düzeltilme yetkisi brokarlara verilebilir...
Yer İmleri