Dev'ayna Masallarý

[deva-i dert]

2022-12 ile 2023-12 ve 2023-3 ile 2024-3 dönemlerinin finansal tablolarýný karþýlaþtýrarak hem 2023-12 döneminde hem de 2024-3 döneminde geçen yýlýn ayný dönemine göre Satýþlarý, FAVÖK'ü ve Net Kârý reel olarak büyüyebilen, buna ilaveten F/K ve FD/FAVÖK deðerleri 10 altýnda olan þirketleri listeleyeyim dedim, durum oldukça vahim. Her iki dönemde de reel büyüme saðlayabilme kriterinde sadece 24 þirket çýktý, ikinci kriteri uygulayýnca bu sayý sadece 3'e düþtü.. (Not: EM'ye tabi olmayan finans þirketleri bu listede yok.) Bunlar THYAO, TOASO ve VAKKO. "Bu 3 þirket alým için uygundur", ya da "diðerlerinden daha fazla prim potansiyeli vardýr" gibi saçma sapan bir önerme ya da tavsiye yok burada. Sadece filtrelemenin iþaret ettiði durumdan bir yorum çýkaracaðým. Ayrýca üçü için de baþka negatiflikler de bulunabilir, bulmak isteyenler için. Otomotiv sektöründe daralmalarýn yaþanabileceði, havacýlýðýn zaten zirve noktalarýnda olduðu ve büyüme anlamýnda fazla bir marjinin kalmadýðý, lüks giyim tüketiminin henüz daralmadan çok fazla etkilenmediði ancak maliyetlerin ciddi oranda artmasýyla bir gün onun da bu makus talihe tabi olabileceði gibi bir sürü negatif hikaye yazýlabilir, yazmak istersen. Negatif bakmak isteyen için çok malzeme var. Pozitif bakmak isteyenler için malzeme olduðu gibi. Ama ben zaten kýsa vadeli yatýrýmcý olduðum için hemen momentum yakalama potansiyeli olanlara odaklanýyorum. Benim için duraklama þeklinde bir zaman dilimi olmamalý.

Yukardaki iki kriter benim normalde portföy oluþtururken kullandýðým kriterlerden sadece 2'si idi. Reel büyüme olacak ve makul rasyolarý olacak. EM uygulanmazken de ben büyüme oranlarýný enflasyon verisi ile karþýlaþtýrýyordum zaten, benim için yeni bir olay deðil reel olarak büyüme olup olmadýðýna bakmak. Baþka kriterlerim de var, ancak onlarý devreye sokarsam portföy oluþturacak þirket zaten kalmýyor. Bu ikisinde de ayný þartlarý saðlýyor olmasýna bakýyor olmamýn sebebi bir bilanço dönemi iyi gelenlerin sonrakinde yamuluyor olabilmeleri.

Gördüðünüz üzere reel büyüme faktörünü devreye sokarsak istikrarlý þekilde devam eden makul rasyolu alýnabilecek þirket kalmayabiliyor. Þirketlerin çok büyük bir kýsmýnda iki bilanço döneminde satýþlar, favökler ve net kârlar reel büyüme ve reel küçülme bölgeleri arasýnda zigzag çiziyor.

Þimdi bu durumda kýsa vadeli momentum yatýrýmcýsý olarak ben finansal tablolar odaklý bir seçim yapmak istesem ne yapabilirim? Ya reel büyüme kriterini son bilanço dönemine uygulamalýyým, ya da her iki dönem için de kýyaslama yapacaksam sadece satýþlar ve favökte reel büyümeye bakmalýyým ve net kâr kýsmýný ihmal etmeliyim. Üçüncü ihtimal ise sadece ciddi anlamda iskontolu þirketleri bulup bunlarýn satýþlar, favök ve net kâr anlamýnda reel büyüme durumlarý iyi olmasa bile bu durumda bir dönüþ yapmalarýný beklemeliyim, yani bir nevi karþýt yatýrým gibi bir þey olmalý. Tabii likidite, borçluluk yapýsý, borç çevirebilme yeteneði, sermaye verimliliði gibi diðer kriterleri henüz uygulamýyoruz bile.

Burada birden fazla ikilem var. Birincisi iskontolu þirketlerin çoðunun gelir tablolarýnýn ciddi bir albenisi yok. Ýkincisi insider bilgi sebebiyle bilançolarý iyi gelecekler önceden fiyatlanmýþ oluyor çoðunlukla ve siz iyi bilanço bulduðunuzda sevinciniz kursaðýnýzda kalabiliyor, eðer önceden ayný þirkette pozisyonunuz zaten yok ise.

Aslýnda aksini düþünsem de sadece bu baðlamda "EM çýktý mertlik bozuldu" diyeceðim. Eskiden çok rahat 8-10 þirketlik bir portföy yapýp, arkamýza yaslanýp, portföyün büyümesini seyredebiliyorduk. Sabýrsa böyle beklemekte sabýrdý, disiplinse böyle bekleme konusunda gösterilecek disiplindi. En fazla 2 bilanço dönemi içerisinde portföyler revize ediliyor, momentum sürekli tazeleniyordu bu þekilde. Ve katlamalý büyüme istikrarlý bir þekilde sürüyordu.

Ýlle de trading de trading diye tutturmamýn sebeplerinden birisi bu. Doðru seçimler yapmýþ olmak koþuluyla, uzun vadeli yatýrýmcýlarý tenzih ederim. Dow Amca ne diyordu? "Piyasa her þeyi iskonto eder." Yani bir þirket ya da bir sektör hakkýnda elde edilen her bilgi, her haber, her finansal rapor, faaliyet raporu, yatýrým kararlarý, iþ iliþkileri, vb fiyatlanabilecek konuyla ilgili ne varsa zaten fiyatýn içindedir, yani fiyatlanmýþtýr, ya da þu anda fiyatlanýyordur. Bunu açýklayacak bir sürü sebep yazýlabilir ama en basit ve en temeli insider bilginin hep bizden önce birilerinin elinde olduðu ve biz onlarý öðrenene kadar o bilgilerin önceden satýn alýndýðý ve fiyatlandýðý gerçeði. Arada sürprizler olsa da genelde de olan bu deðil midir? Hani þu "borsa her þeyi önceden fiyatlar" dedikleri þey de aslýndan yine bunula ilintili tamamen. Þirketlerin gerçek anlamda ketum olduðu ve dýþarýya bilgi sýzdýrmadýðý gibi bir Polyannacýlýða düþmemek gerek.

"Fiyat önceden gider, haber sonradan gelir." teoremi aslýnda yukardaki önermenin baþka bir þekilde ifade ediliþi ve defalarca test edilip onaylanmýþ bir gerçek. Anormal olaylar ve durumlar haricinde genelde olan da bu deðil mi zaten? Peki biz bu gerçeði yeni mi keþfettik? Daha önce de bu bilinmiyor muydu bu? Yoo, bu yeni bir keþif deðil. Sadece uyguladýðýmýz yöntemlere baðlý olarak zaman zaman dikkat ettiðimiz ya da zaman zaman iþ olup bittikten sonra hatýrladýðýmýz bir gerçek. Her ne kadar yok öyle bir þey deseler de çoðu zaman etkin piyasa hipotezi haklý çýkmýyor mu? Ýþin içinden anomaliler üreten manipülatörleri çýkarýrsak aslýnda olan biten genelde bu. Eh manipülatörler de, anomaliler de hayatýn bir parçasý, onlara karþý alýnacak bir tedbir keþfeden henüz olmadý.

Sadede geleyim: Geleceði öngörmek önceden de çok kolay deðildi, ancak þimdi biraz daha zorlaþtý mevcut uygulamalar nedeniyle. Bu durumda paranýn izini sürmek ve oluþturduðu rüzgardan faydalanmak gerek. Yönteminiz her ne olursa olsun.. Ben trend yakaladým mý takip etmeyi, trend olmayýnca günübirlik trade etmeyi seçtim bu belirsizlik döneminde. Herkesin seçiminin kendisi açýsýndan en verimli, en bereketli olmasýný temenni ederim.