Muhalifim, öncelikle yatırımcı bu kriz dönemlerini aşırı abartıyor. Geçen lojistik sektöründeki büyük bir şirketin yöneticisini dinledim. İlaç lojistiği azaldı dedi. Çünkü pandemiden dolayı insanlar hastaneye gitmiyor ilaç yazdırmıyor, eczaneye gidip o ilacı almıyor. Halbuki ne oldu? ilaç firmaları, ecza depoları coştu borsada? Ne alaka? Saçma sapan işlemler. Koronavirüs için panzehir ya da aşı üretmemiş olan bir ilaç firmasının hisselerinin artması ya da satışları azalan ecza depolarının hisselerinin artması süper saçma.
Efes'e dönersek, Efes'in gelirlerinde "türkiye bira satışı" çok küçük bir yer kaplıyor. Satışların büyük bölümü Ukrayna, Rusya bira pazarı ve ardından Türkiye dahil olmak üzere 10 ülkede faaliyet gösteren CCI'den geliyor. Efes gibi kocaman bir şirketin değerlemesi sadece pandemi döneminde geçici olarak yapacağı satışların artması ya da azalmasına göre "temel analiz" dikkate alınınca yapılamaz.
Efes zaten çok ucuz, pandemiden etkilenmeyecek bir şirket olduğu halde bir de üstüne yabancı fon satışı yedi (Invesco) ve haketmedi kadar kötü etkilendi bu pandemiden.
Her krizin kazanç sağlayanlar olur, kaybedeni olur. Bu krizin uzun vade kaybedenleri havayolları, yer hizmetleri, turizm şirketleri, oteller, uçak üreticileri. Bu şirketler en az 5 yıl eski doluluk oranlarına, eski büyüme planlarına erişemeyecek. Neden 5 yıl? Çünkü insanların alışveriş alışkanlıkları değişecek. "aman ne işim var bangkok'ta, kendi ülkemde tatil yapayım" diyecek. Zorunlu olmadıkça yabancı memleketlere gitmeyecekler. Ancak 5 yıl sonra eski haline gelir diye tahmin ediyorum ben. Aşı bulunsa bile böyle olacağını düşünüyorum ben. Zamanında Harley Davidson'ın Türkiye müdürü "anneler ve eşler müsade etse satışlarımız 5'e katlar" demişti. Benzer bir döneme gireceğiz. Yurtdışına çıkmak isteyecek insanların aileleleri "gitme" diyecek. Gidip de gelene "15 gün karantina yap, kan testi yaptır" gibi şeyler söyleyecek. Hatta ben artık toplumda hac vazifesinin bile "ya gitmesek de olur, hastalık yuvası orası" bilincinin oluşacağını düşünüyorum ve gayet olumlu buluyorum. Ve hatta ben zaten boş olan camilerin artık Cuma namazında bile boş kalacağını insanların Cami'ye hastalık yuvası olarak bakacağınıd düşünüyor ve gayet olumlu buluyorum. Yani bu işin kaybedenleri arasına "cami"leri de eklemek lazım.
Efes ise bu işin kaybetmeyenleri arasında. Hatta içindeki gıda yatırımları sayesinde az da olsa kazananları arasında ama bu şirket değerlemesini göklere çıkaracak bir kazanım değil.
Bu işin uzun vade kazananları ise, teknolojiye yatırım yapanlar, lojistik firmaları, migros gibi gıda perakendecileri, netflix gibi yatırımlar.
Yer İmleri