Borsa Felsefesi, Borsacı Kafası.

[yelpaze]

Adese'yi bilmem ama Adel ve Ttrak 26 liralardayken kimse bakmazdı. 250 yıllık dünya markası adeli kaçırınca üzülmeli bence. ABD den örnek vereyim. Moderna, MRNA koduyla işlem gören kağıt resmen sürünüyor. Bu yeni teknolojiyi tüm insanlara uyguladıklarını da hatırlatırım. Yatırım yapar mısınız?
2001 yılının o kaos ortamında defter değeri 0,2 olan ve fiyatı yerle bir olmuş kağıtlar bolcaydı. Apeks mi, Kerevitaş mı alırdınız? Alkim kağıt mı, Doğusan boru mu? Adese gibi fiyatlama yapan kağıtları herkes görüyor ama kimse almıyor çünkü 2 lirayken gördüğünüz şey iflas fiyatlaması olarak kabul ediliyor. Tam üstad Trendhoundun dediği gibi KY kağıdı konuşuyorsa işler ters dönmeye başlayabilir diyoruz.

[yelpaze]

Kapitalist düzende taşlar tamamen oturduğuna göre kapital artık üretim anlamında yeni yatırımlara akmıyor, üstüne kriz tedbiri olarak basılan trilyonlarca dolar ve euro kağıt parayı ekleyince ve bu paralar likit kalmayı tercih ettikçe aşırı finansallaşma oluşuyor. Sermaye gayrimenkul ve menkule yoğunlaşıyor. Öte yandan para piyasalarının newton kanunları da hala geçerli, karlılık ve büyüme performansı yetersiz olanlar endekslerden bağımsız olarak cezalandırılıyor, iyi olanlar ise aşırı ödüllendiriliyor zira finansallaşma burada etkisini gösteriyor. Hikayenin bu noktasında endeks fonları devreye giriyor, sistemin belkemiği ama sadece 7 ana bağlantıyla tutunan bir yapı. ABD refah ve zenginliğinin bu yeni taşıyıcısı endeksin de yıllık ortalama %15 büyümesinin ana gerekçesi gibi kabul edilebilir. Üstlendiği rol nedeniyle endeks fonları tahvil gibi kabul edileceğine göre bu fonların istikrarı endekslerin istikrarına bağlı. Belki gelişmiş ülke borsalarında bir çöküş beklemek yerine fırsatların çok azalması, profesyoneller haricindekilerin şansının olmaması da söz konusu olabilir.

Klasik yaklaşımla ve riskleri savuşturmak için iskontosuz kağıtları alanlar olduğu yerde sayarken birkaç kağıt tüm dünya borsalarını yönlendirecek kadar değer kazanıp aşırı yük altına giriyor, işte en temel risk bu. Size 3500 hissenin değer kaybedebileceğini söylememe gerek yok sadece 10tanesi önemli. Müzik bitene kadar dans devam etmeli diyebiliriz ancak gayrimenkul ve borsaların tüm piyasalarla arasındaki dengenin de korunması gerekiyor. Bu noktada denge aşırı bozuk bence.

Asıl düşünülmesi gereken şu; Benim arka sayfalarda detaylandırdığım kağıt çılgınlığı süreci için işlettiğimiz düz mantık hala geçerli mi? Parasal bolluk veya genel anlamda aşırı finansallaşma hisse senetleri için yukarı itici bir güç olmaya devam ediyor mu? Kağıtla alınan kağıtların değeri sandığımızdan çok daha kırılgan olabilir mi? Finansallaşma tersine işleyebilir mi? Yükseken faizler bunu endeksler bazında sağlayamadı.

[yelpaze]

Yelpaze hocam ADESE bugün yine düştü taban çekti, tabi senin yüzünden. Bu hisse hakkında 2 güzel laf et de düşüş dursun, deli dumrul çıkış trendi tekrar başlasın. Ne de olsa ağırlığı olan bir borsacısın.

Anmaz olaydım adını... 2 gün erken cevap vereydim de ben yerin dibine geçeydim hocam ama senin takip listene de soktuk kağıdı

[yelpaze]

Burada hisseler üzerine pek konuşmuyorum, 2 sebebi var;
- Yatırım kararlarını direkt yönlendirmenin sakıncaları
- Borsacılar her ne kadar tavsiye dinlemeye meraklı olsa da, her zaman son aşamada tetiği kendi fikirleri doğrultusunda çeker.

RİSKLERİN ALGILANMA ŞEKLİ
Dikkat ederseniz tüm uzman, akademisyen ve yorumcular az sayıdaki, aynı makro iktisadi verileri benzer çerçevede yorumlamaktan öteye geçmez çünkü konumlarının gerktirdiği asgari sorumluluk budur. Enflasyon, faiz, para otoritesinin açıklamakarı, cari denge, bütçe ve borçlar... Farkında olmadan hepimiz siyaset ve makro ekonominin aynı kaynaklardan beslenen, en daraltılmış çerçevelerinin içinde karar almaya çalışıyoruz. Bir örnek vereyim;

Özel sektörün net dış borcu verisi yakın zamanda açıklandı. Döviz varlıklar düşüldükten sonra net borç verisi herkese servis ediliyor ama ya içeriği? Enka gibi gırtlağına kadar döviz varlıklarla dolu bir örnek varsa tam tersi de yok mudur? Tüm Özel sektörün net döviz varlıklarını hesaplarsanız Zo grubunun borçlarını Sa grubunun varlıklarıyla dengelersiniz ama riskler değişmez. İlave olarak sağlam olanları da etkileyecek bir aşırı panik ortamının tohumları atılmış olur. 2008 krizini değerlendirirken ABD ve tüm dünyaya pazarlanan ipotekli mortgage kredilerine dayalı varlık paketlerinde, aşırı riskli kredilerin sağlam olanlarla birleştirdiğini konuşmuştuk. İnfilak eden şey WSJ gazetesinin arka sayfalarında fiyatları yayınlanan fonlar değil onların içeriğindeki, taksitleri ödenmeyen düşük profilli, görünmez parçalardı.

[yelpaze]

Yukarıdaki yorum bu haliyle pek etkileyici gözükmeyebilir ama sizler bunu siyaset bilginizle çok daha kullanışlı hale getireceksiniz. Uzun yıllardan beri ülkede varlıklar üzerinde büyük hesaplar dönüyor. Merkezdeki yapı, daralan gelir kaynakları ve artan kamusal açıklar karşısında kendi çıkarlarına hizmet eden muazzam bütçesini korumak adına varlıklara türlü bahanelerle el koymak zorunda kalabilir, böylece özel varlıkların nakit akışlarını kendi şahsi çıkarları için inşaa ettikleri dipsiz gider havuzlarını doldurmakta kullanabilir. Varlık fonları gibi uygulamalar da aynı amaç doğrultusunda, kamu varlıklarının nakit akışları için kuruluyor olabilir. Dikkat edilirse kurbanların boyutları gittikçe büyüyor hatta kendi yakınlarından bile harcayabiliyorlar.

[yelpaze]

Son değerlendirmeleri özetleyecek olursak;

-S&P500 ve diğer borsaların yanısıra gayrimenkul türünden varlık fiyatlarının da doyuma ulaştığını düşünüyorum.
-Faiz indirimlerinin başarılı olamayacağını düşünüyorum. AB örneğindeki gibi durağanlaşan ekonomilerde zaten sorun faiz seviyesi olmadığından indirimler önem arz etmeyebilir. ABD de ise politikacının büyüme baskıları yüksek borç ve varlık fiyatları balonlarının riskleriyle denge bulmaya çalışıyor.
-Müzik durana kadar dansa devam edilmeli prensibini kendi açımdan uygun bulmuyorum. Fiyatlanmamış riskler arasında yüksek sabit getiri, jeopolitik gerçekler ve potansiyel siyasi kırılmalar gibi önemi inkar edilemeyecek olanlar var.
-Geçtiğimiz 40 yıldakine benzer finansal türbülansları gerektirecek riskler pek yok, istisna ülkeler aşırı açıkları olanlar. Endeks fonlarının büyüklüğü endekslerde stabilite sağlayabilir, askeri gerilimlerden kaynaklanan değer kayıpları mümkündür.
-Ölçekli üretim yapan büyük şirketlerde karlılık sorunu büyüyebilir. Marka değeri, pazar hakimiyeti, yenilikçilik, düşük gider, yüksek nakit birikimi önem verilmesi gereken meziyetler.
-Aşırı finansallaşma, para arzı, yatırım ve risk iştahı bugüne kadar varlık fiyatlarını yukarı iten ve trilyon dolarlık piyasa değerleri yaratan etkilere neden oldu. Aynı kavramların tam tersi yönde etki etme gücü olduğunu unutmamalıyız. Bol para ve kredi varlık fiyatlarını coşturabileceği gibi kağıt bolluğu, bunların nakit yaratma gücü olmayanlarını değersizleştirebilir.

[TRENDHOUND]

Hocam ABD piyasalarındaki kaldıraç etkisini yani elde olmayan para ile açılmış kredili pozisyonları gözardı etmişsin. Sadece ABD borsalarında trilyonlarca dolarlık kredili pozisyon var. Bu pozisyonların likidite edilmesi piyasaları allak bullak edebilir. Ufak ölçekte bu senaryonun uygulamasını geçen Mart Nisan aylarında gördük, SP500 ve Dow bir kaç haftada %20 göçtü. Kredili pozisyonları apar topar kapatılma cihetine gittiler. Veya da marjin teminatını karşılamak için portföylerinde bulunan satılabilecek diğer varlıkları satmak zorunda kaldılar örneğin tahvillerle kriptolar gibi. Böylece tüm varlıklar ayni yönde hareket etti yani hepsi değer kaybetti ve güvenli liman kayboldu.

[yelpaze]

TH hocam, bu söylediklerin genel bir piyasa çöküşü ihtimali kapsamında değerlendirilmeli mutlaka, zaten buna itirazım yok ancak gene senin dediğin gibi coşkunun ne kadar daha devam edeceği de belirsizken bu süreçten faydalanmak isteyen yeterince oyuncu var, ben bu seviyeleri doygunluk olarak kabul etsem de... piyasayı sırtlayan 10 şirket, altın ve bitcoin için coşkulu değerlemeden söz etsek de pek çok kağıt oldukça düşük fiyatlanıyor ama haklısınız, kredili pozisyonları dikkate almadım, belki yüksek faizin kredili işlemleri tehlikesiz seviyede tuttuğunu düşündüm. Söz ettiğin düşüş hareketinde S&P500 tam belirlediğim 4800 seviyesinden döndü ve bu benim gözlemlediğim kağıt arzına dayalı gevşeklikle örtüştü.
Özetle, bu faiz oranında, kredili satışları bir sebep değil sonuç olarak değerlendirdim, sebep olarak kağıt bollaşmasını kabul ediyorum.

Şu tek kağıt stratejisini de tekrar gözden geçir hocam, ülkenin durumuna uygun değil gibi