Borsa Felsefesi, Borsacı Kafası.

[yelpaze]

İş hayatı aynı şeyi tekrar tekrar yapma üzerine kurulu bir rutin ritüelidir.
Borsa da iş hayatının standart bir parçasıdır ancak fiyatlar anlık güncellendiğinden kısa vadeli bakış açısı onun kumarımsı yüzünü öne çıkarır. Bu durum yeni ve iştahlı yatırımcıları cezbetmek için son derece faydalıdır.

Şu an uygulanan ekonomi programı 2,5 yıl önce devreye alınırken, tıpkı kopyaladığı IMF programları gibi devaluasyon ve taze dış kaynak unsurlarını içermeliydi (ilki gerçekleşti). Hatta rakam vererek en az 50 milyar$'lık bir nakit finansman gerekliliğini tartışmaya açmıştım ve ardından başkan Şimşek de Sudilerle 50 milyar$'lık bir anlaşma olacağı müjdesi vermişti. Aradan yıllar geçti gelen bir şey olmadı ama giden çok dövizden söz edilebilir. Bence görmezden gelmeyi tercih ettiğimiz yıkıcı bir problemimiz var, görenler de önem derecesini anlamak konusunda hata yapıyor. Göz boyayıcı unsur ise Merkez Bankasının rezervleri denen ve aslında ödünç kabul edilebilecek paralar. Her şey bir yana bu rezervlerin ne için tutulduğunu geçtiğimiz Mart-Nisan aylarındaki büyük satışlar sırasında anlamış olmalıydık?

[yelpaze]

Hocam, yıllık küresel şirket birleşmelerke satın ALMALARIN (M&A) ortalama parasal hacmi 3.5 trilyon dolardır. Bu yıl küresel M&A aktivitesi geçen yıla oranla %28 artış gösterdi yılın ilk 7 ayında ve 2.6 trilyon dolar oldu. Yılı 4-4 5 trilyon dolar aralığında kapatacağız gibi duruyor. Bu piyasa çok canlı ve dinamik.

Somut verilerle desteklediğiniz için teşekkürler. Hisse ve diğer finansal piyasalardaki canlılığın önemli bir nedeninin buradan gelen iyimserlikten kaynaklandığını düşünüyorum. Sadece son haftalarda bile çok önemli birleşmeler ve el değiştirmeler oldu. Geçmişte yılda bir kaç defa görülen büyük el değiştirmeler artık rutine döndü üstelik faizlerin yüksek olduğunun iddia edildiği bir dönemde??? Acaba yeterince yüksek değil mi? Şirketler enflasyonu, gereğinden fazla bile ürün-hizmet fiyatlarına yansıtabiliyor olmalı ki birleşmeler ve satın almalar canlı seyrediyor? Bu durumda enflasyonda düşüş beklentileri gerçekçi değil mi? Tam tersine, bozuk ekonomik ortamda bir tepki stratejisi olarak büyümeye, küçülmeye veya değişmeye yönelik işlemler de olabilir? İlaç sektörü değişim, enerji ve petrol sektörü hacimsel büyüme amaçlı birleşmelere örnek veirlebilir.

Öte yandan piyasaların ısrarla gözardı ettiği başka somut gerçekler de var! Ticaret savaşlarının sonuçları net biçimde yansımaya başladı ve sakinleşmek yerine derinleşen korumacı politikalar gittikçe büyük riskler biriktiriyor. Rusya'ya uygulanan ambargonun AB bölgesine faturası, özellikle enerji maliyetleri bakımından inkar edilemez. Çin ve Hindistan gibi devlerin tutumları ve ABD kaynaklı kararların nakliye sektöründen izlenebilen öncü etkileri son derece belirgin. ABD'de hükümetin kapanması mevzusu ise nerdeyse olumlu olarak değerlendiriliyor.

[yelpaze]

Birleşme ve satın almaların yarattığı olumlu etkinin nötürleyicisi olarak yeni IPO'lar gösterilebilir. Bunların yükselen hacmi piyasa dengelerini negatif yönde etkiliyor. Her ne kadar olumlu gelişmeleri göz önüne alsam da, genel anlamda varlık fiyatlarının doyuma ulaştığı kanaatini koruyorum. Yüksek faizler, ticaret savaşları, aşırı para arzı, siyasi ve jeopolitik gerilimler, borç dinamikleri inkar veya ihmal edilemeyecek güçte.

ABD devletinin artık kontrolden çıkan borçlarının faiz giderleri de hisse senedi gibi piyasaların yararlandığı nakitlerin hazine tarafından emilmesine neden oluyor. Bu sorun bizde de net biçimde hissediliyor. Esasen dünyada toplam borç 332 trilyon$ ile zirve tazeledi. Bu borcun kendisini göz ardı edebilirsiniz ama düzenli faiz ödemelerinin etkilerinden kaçınamazsınız. ABD'de toplanan vergilerin %20'si federal hükümetin faiz ödemelerine gidiyor. Gittikçe büyüyen bu rakamlar devletlerin piyasadaki parayı büyük oranda kendilerine çekmesine neden oluyor. Geçen haftalarda yazdığım gibi, borçluluktan kaynaklanan riskler homojen dağılmış durumda değiller. Bazı noktalarda artık sürdürülemez hale gelmiş olabilir. Çok konuştuğumuz teknoloji sektörünün kalbi Silikon Vadisinin 2 büyük teknoloji finansmanı bankasının, ardından efsane Credit Suisse'ın nasıl birden iflasa sürüklendiğini unutmayalım.