Borsa Felsefesi, Borsacı Kafası.

[TRENDHOUND]

Ekonomik krizler gelişmiş ülkelerde aşırı kamu borcu yüzünden çıkıyor. Gelişmekte olan ülkelerde ise kamu borcu çok ufaktır mesela şu anda TR nin kamu borcu yıllık GSMH nin %25 i kadar, ABD de ise bu oran %125 dir (2001 krizinde TR de bu oran %44 idi). Bizim gibi ülkelerde ekonomik kriz üçlü açık yüzünden yani ödemeler dengesindeki çarpıklıktan ortaya çıkıyor. Kriz patladıktan sonra gelişmiş ülkelerde deflasyon, gelişmekte olan ülkelerde ise enflasyon oluşur. Ama resesyon (ekonomik küçülme) her halükarda garanti.

[yelpaze]

Tekrar etmekte fayda görüyorum. Amatör ve basitçe şahsi görüşümdür;

Borsalar artık tahvil ve borçlanma piyasalarının yerine geçti. ABD'de Endeks fonlarının trilyonlarca dolara ulaşan boyutu, ABD halkının emeklilik planlarının artık hisse ağırlıklı fonlara endekslenmesi, uzun vadeli tahvillere yurtdışından gelen talep düşerken hisse senetlerinin ve kripto paraların yoğun ilgi görmesi, temettü politikaları, hisselerin ipotek olarak kullanılabilme imkanlarının genişlemesi, borsalarda derinlik arttığından siyasi veya benzeri gündemlerle etkileşiminin azalması. FED gibi düzenleyici kurumların borsaları artık temel indikatör olarak görmesi, yeni girişimlerin borsalarda kısa sürede yatırımcılarla buluşabileceği şekilde regülasyonların gevşetilmesi, teknoloji sayesinde piyasalara mobil ve çok kolay erişim olanaklarının artması gibi gelişmeler sayesinde borsalar marjinal yatırım sahaları olmaktan çıktı.

Yatırımcı beklentileri de buna uyum sağlayacak şekilde evrilmeli yoksa beklentiler ve gerçekleşmeler arasındaki makas çok geniş olur. Ana akım şirketlerin getirileri tahvillerinkine yakın gerçekleşecektir, bunlar genelde pazar veya pazar payı büyütme olanağı olmayan, yerleşik kültüre sahip, değişime büyük ölçüde kapalı ve sermaye yoğun firmalar olduğundan teknoloji sektörü şirketlerinin yüksek değerleme oranlarına ulaşamazlar ancak uzun vadeli temettü getirileri ve hisse geri alım programlarıyla ortalamanın üzerinde kazanç vaadedebilirler.

İlk paragrafta saydığım gerekçelere bağlı olarak belli seviyelerde hareket etmesi gereken borsa endekslerinin ana taşıyıcısı teknoloji yatırımları ve hisseleri olacak. Zaten ABD ekonomisinin yapılanması, sermayenin, beyin gücünün ve yatırımların yoğunlaştığı alanlar belliyken geleneksel şirketlerin ne büyüme ne de hisse değerleri olarak teknoloji şirketlerinin yerini doldurması diye bir şey söz konusu olamaz. Algoritmalarda bunlara tanımlanmış rasyo sınırları çerçevesinde hareket ederler bence. Ancak petrol veya soya fiyatlarında aşırı yükseliş gibi bir örnek vakayı ele alırsak; böyle bir süreçte algoritmalara tanımlanmış büyüme katsayısı üssel olarak artacağından ilişkili hisse fiyatlarına etkileri de üssel olacaktır.